№ара№алпа№ М!Млекетлик университети

5.2. O’ndiristin’ ten’salmaqlilig’i

   Uzaq muddetli da’uirde firma belgili bir mug’dardag’i o’nimdi islep shig’ariw

ushin barliq o’ndirislik resurslardi   X

a’,

X

g’,

... X

n

 o’zgerte aladi. Biraq firma sol Q

mug’dardag’i o’nimdi minimal` shig’ginlar menen jetistiriw ushin faktorlardin’

optimal` bir-ikpesin tan’lay aliwi kerek. Иzokosta sizig’inan paydalanip problemani

to’mendegishe aytiw mu’mkin: Иzokosta sizig’inin’ boyinan uliwma shig’inlar

minimal` bolatug’in ha’m Q mug’dardag’i o’nimdi islep shig’ariug’a mumkinshilik

beretug’in tochkani      tan’lap aliw kerek.

   A’piuayiliq ushin eki faktorli (K,L) o’ndiristi qaraymiz.

 Firma o’ndirislik faktorlardi satip aliw ushin TS mug’dardag’i      qarjini jumsawi

kerek, al faktorlardin’ bir-birliginin’ baha-lari P

K

,P

L

 bolsin.

   

Minimal` shig’inlar menen belgilengen mug’dardag’i o’nimdi       jetistiriw

jag’dayin firmalardin’ ten’ salmaqlilig’i dep atay-miz. Firmalar o’zinin ten’

salmaqlilig’ina, yag’niy ko’rsetilgen      problemani sheshiw jag’dayina izokvanta

ha’m izokosta siziqlari-nin’ urinba tochkasinda erisedi. Buni 3-su’wrettegi grafik

ja’rde-minde da’lilleymiz.

                   K                        .V

                   K

1

S

                                                           Q

---

38

                       L

i

TC

L

3-su’wret

    

Firmani  izokosta  (TS)  sizig’inin’  shep  yamasa  on’  ta’reptegi   tochkalar

qiziqtirmaydi, sebebi faktorlardi satip aliw ushin ajiratqan qarjilari sa’ykes

jumsalmay  yamasa  jetpey  qaladi. Ekinshi ta’repten izokosta sizig’inin’ shep

ta’repinen  o’tken izokvanta siziqlari  firmanin’  jumsaytug’in qarjilarinan az

na’tiyje beretug’in o’nimge tuwri keledi, al on’ ta’repinde jaylas-qan

izokvantalarg’a sa’ykes o’nimdi jetistiriw ushin firmanin’ ajiratqan qa’rejetleri

faktorlardi satip aliwg’a jetpeydi.

    Иzokosta ha’m izokvantalardin’ urinba tochkasinda to’mendegi ten’lik orinli:

MP

P

MP

P

L

L

K

K

=

    (7)

cebebi

MRTS

K

L

MP

MP

L

K

= -

=

D

D

;

ha’m

D

D

K

L

P

P

MP

MP

P

P

MP

P

MP

P

L

K

L

K

L

K

L

L

K

K

= -

Þ

=

Þ

=

  Yag’niy o’ndirislik faktorlar ushin jumsalg’an ha’r bir qosimsha shig’in o’nimnin’

qosimsha ko’beyiwine alip keledi.