Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1



Yüklə 6,55 Mb.
səhifə51/65
tarix10.04.2017
ölçüsü6,55 Mb.
#13755
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   65

təntirəvüq11 şaşqın. sərsəm.

tənt-mənt etmək11 ağır davranmaq. ağırdan almaq. yavaş hərəkət etmək.

təpcik tapşaq11. nəlbəki. bardaq altına qoyulan tabaq.

təpdirmək ( pd < met > db ) tədbirmək. qımıldatmaq. oynatmaq. hərəkət ettirmək.

təpə töbə. taba11. doğru. yana. tönqə11. başın üst qısımı. töppə11. zirvə. doruq. töş11. yamac. dağ. tuppur. duppur11. tümsək. cıqıray11. doruq. çuvana11. alçaq dağ. sırt. örüş11. yığın. kümə. oba11.

təpədə tabada11. tapada. tərəfdə.

təpələmək tabalamaq11. tapalamaq. alay etmək. öc alır kimi sevinmək.

təpələnmək tabalanmaq11. tapalanmaq. alay edilmək.

təpələtmək tabalatmaq11. tapalatmaq. alay ettirmək.

təpələv tabalav11. tapalav. rişqand.

təpələvçi tabalavçu11. tapalavçı. alayçı.

təpəli töbəli11. tuppurlu. duppurlu11. engəbəli.

təpər güc. quvvə.

təpişmək dabanlaşmaq11.

təpiv11 nəbz.
-yürək təpiv: ürək atışı.

təpmək təbmək11.1. qımıldamaq. hərəkət etmək. yer dəğiştirmək. 2. vurmaq. urmaq11. çarpmaq. 3. qızmaq. öfgələnmək. 4. şiddətlənmək. hizini artırmaq. 5. sarsılmaq. 6. qaynamaq. yanmaq. 7. tabanlamaq11. şıllaqlamaq.

təppə tənğ11 tıpatıp. eynən. tamamiylə. əşit şəkildə.

təprək təbər. dəbəş. hərəkət.

təprənin təbrəqiz11. qımıldayın.

təprənməz təbməy. qımıldamaz.

təprətmək eçqəmək11. sallamaq. hərəkət ettirmək.

təpsəmək11 oyun etmək. oynamaq.
-birəv suvuqdan təpsəy edi, birəv da zavuqdan təpsəy edi: birisi soğuqtan oyun edirdi, birisi də zevqtən oyun edirdi.

təpşəq11 bardaq tabağı. fincan tabağı.

təpsətmək oyun ettirmək. oynatmaq.
-onni qopuzu qöbləni təpsətdi: onun qopuzu çox kişiyi oyun ettirdi.

təpsəv11 dans. oyun.
-tav təpsəv: dağlılar oyunu.
-tögərək təpsəv ~tüz təpsəv abəzəq təpsəv ~ qapeteyna təpsəv ~ sandıraq təpsəv ~iygən təpsəv ~cezoqa təpsəv: qaraçay-malqar xalq oyunlarının adları.
-təpsəv dartuv: oyun havası.

təpsəvçü11 oyunçu. rəqqas.

təpsəvüq11 oynamağa. oyuna maraqlı. oynamayı sevən.

təpsi təbsi11. qanqa. süfrə. surfa. dəstərxan. aşlav.
-təpsiyi yiyəcəklə doldurdu: aşlavnu qıdayla aldırdı.
-xan təpsi: mükəlləf sofra.
-xanat təpsi: yemək təpsisi.
-qonaq təpsi: qonaq sofrası.
-təpsi tübi: yemək dibi, artığı.
-təpsiqə yaraşmaq: yeməğə girişmək.

təpsuqa11 bax > tesuqa.

təp-tənq11 əşit. tıpatıp.

təq tək. yanqız11. yalnız. (< yan + sız). ayrım11. ayrı. yalnız. tək başına. -tək parça: qısır11. tüm.-yanqızlay11: yalnız olaraq. tək başına.

təqaran11 təkaran11.1. dəmin. ancaq. 2. zar zor. çətinliklə. güclüklə. 3. yetər ki.
-qonaqlarnı təkaran aşırdım: qonaqları ancaq uğurladım.
-yığıluvqa gəlgənləni sanı təkaran yüzqə yetdi: toplantıya gələnlərin sayısı zar zor yüzə ulaştı.
-təkaran arı bir barayım: yetər ki oraya bir gideyim.

təqdəğişmək -durumu dəğişmək: dönüşmək. aylanmaq.

təqdüzə11 təkdüzə. təkiz. sozuq11. yəksanaq. təksanaq.

təqələmək11 çaqmaq. aşırmaq. yürütmək. hükmətmək. yönətmək.
-üydən börkümü qaysıqız təkələgəniz?: evdən qalpağımı hanqıniz çaldı?.

təqələv11 çalma. yürütmə. aşırma.
-görsə, ərkələv, görməsə təkələv: görsə şımartmaca, görməsə aşırmaca.

teqən11 degən. denən. denilən.
-qaraçay degən batırlarnı yurtudu: qaraçay denilən yer qəhrəmanların yurdudur.

təqənə xəmir təknəsi. paltar təknəsi.
-qırcın təgənə: əkmək xəmiru yoğrulan təkne.
-it təgənə: itlərin yemək yediği təkne.
-təgənə ələk qayqılı bolmaq: yemək üçün hazırlıq yapmaq.

təqənə11 qab. çeşmə yalağı.
-suv təgənə: su təknəsi.

təqənək 1. bir tür tikən. 2. çaqal əriği çalısı.

təqər -dəğər verməmək: uçuzlamaq11. ucuzlamaq. aşağılamaq. xor görmək.
-dəğər vermək: baqalandır11. sayqamaq. çox hörmət qoymaq.
-dəğər vermək: baqalandır11. sayqamaq. çox hörmət qoymaq. -dəğər vermək: sanamaq11. saymaq.
-dəğər vermək: sanamaq11. saymaq.
-təqər vermək: sansınmaq11. hörmət etmək. sayqı göstərmək. önəmsəmək. özən göstərmək.
-dəğərləndirmək: baqalatmaq11. qiymət vermək.
-dəğərli. baqalı11. qiymətli.

təqərəy11 sağlam. sıxı.
-təkərəy yamçı: keçəsi sıxı yapılmış yamçı.
-təkərəy kübə: sağlam zireh.

təqərləndirmək dəğərləndirmək. tarıltmaq11. işləmək.

təqərli dəğərli. aybaylı11. sıylı. e’tibarlı. hörmətə layiq. sayın. avaqlı11. hörmətli. tərgəvlü11. bahalı. önəmli. qıymətli. yararlı. açı11. ası.

təqərsiz dəğərsiz. uçuz11. ucuz. bici11. biçiq. qiymətsiz. netəsiz.

təqərsizləmək dəğərsizləmək. bicilənmək11. kötü lənmək.

təqəy11 təkər barmaqları.

təqil dəğil. tül11.

teqiş dəğiş. aytım. söyləyiş.

təqişmək dəğişmək. çalışmaq11. 1. qarışmaq. dolaşmaq. 2. rastlaşmaq. 3. evlənmək. 4. qulağına gəlmək. 5. avuşunmaq. baçqarmaq11. başqarmaq.

təqişməz dəğişməz.taymaz11. dayimi. dəvamlı. aralıqsız. arasız.

təqişmiş dəğişmiş. özqəriş11. yenilik. inqilab.

təqiştirmək -yer dəğiştirmək: təpmək. təbmək11. qımıldamaq. hərəkət etmək.

təqiştirmək dəğiştirmək. avucundurmaq. axuçundurmək.

təqiştirmək dəğiştirmək. avuşdurmaq11.

təqiz11 təkiz. təkdüzə. sozuq11. yəksanaq. təksanaq. dəkləş. tənqləş11. əşit. müsavi.

təqləşdirmək dəkləşdirmək. tənqləşdir11. qarşılaştımaq. bir tutmaq. qıyaslamaq.

təqnək dəğnək. taqqı11. sopa.

təqoda11 dediqoducu. söz daşıyan.

təqsanaq11 yəksanaq. sozuq11. təkdüzə. təkiz.

təqşəriv11 təkşəriv. sayma. hesablama. təxmin.

təqşərmək11 saymaq. hesablamaq. təxmin etmək. təşxis etmək.

təqviyət etmək ışırmaq11. gücləndirmək. quvvətləndirmək.

tər11
-manqılay tər: əmək. alın təri.
-suvuq tər: əcəl təri.
-tər basqan: tərli.
-tər çapmaq: buğulanmaq.
-təri barmaq: hər tərəfindən tər boşanmaq.
-tərin bardırmaq: qan tər içində bıraqmaq.

tərazi tərəzi. bərəkə11. baraka. ölçək. bazman11. basman. baskul. dartan.

tərd küyünc11. acı. iztirab. qadav11. bəla. qəza. sızlama11. sızı. ağrı.

tərdli qıyınlı11. zavallı.

tərə dərə. 1. özən. indəq11. kanal. xəndək. -tar özən: sarp dağlarla çevrili dərə. 2. avuz11. ağuz. vadi. çuxur yer. aran11. qobu11. kopu. kovpu. kovuk. qulaq -ağaclı dərə içi: ağac qulaq.
-sarp dərə: qol11. qanyon.
-sarp dərə: qulaq11. boğaz.

tərəcə dərəcə. dərcə. taraca. daraca11. dərəcə. daraq. dərək. 1. önəm. əhəmmiyyət. fayda. anlam. 2. düzəy. səviyə. 3. çın11. çin. çən. rütbə. ünvan. paya. -son dərəcə: olağan üstü. həddindən artıq. təli11.

tərəf sürəm11. sürən11. yön. istiqamət. cəhət.
-bir tərəfə: biyarı11. ötəyə.
-bu tərəfdən: berləqtın11.
-o tərəfə: alay arı.
- tərəfə: qalay arı.
-tərəf çıxmaq: yaxlamaq. qorumaq. savunmaq. yücəltmək.
-tərəfdar olmaq: bəğənmək. razı olmaq. uyşatmaq. uşatmaq11.
-tərəfdar: yaxçı11. yanlı. qorucu. savunucu.
-tərəfdə: tabada11. tapada. təpədə.
-tərəfə: yarı11. yerə.

tərək dərək. taraca. daraca11. dərəcə. daraq. 1. önəm. əhəmmiyyət. fayda. anlam. 2. düzəy. səviyə. 3. ünvan. paya. 3. taraq. daraq. dilim. parça. qaş. qarç.

tərəkə11 miras.

tərəkli dərəkli. taracalı. daracalı. daraqlı. önəmli. anlamlı.

tərəksiz dərəksiz. daraqsız. taracasız. daracasız. önəmsiz. anlamsız. nəticəsiz. başarısız.

tərən11 dərin. şədid. şiddətli.
-tərən oylaşmaqan: üstün görü çalışan kimsə.
-tərən saqışqa girmək: dərin düşüncələrə dalmaq.
-tərən süzmək: adamağıllı incələmək. dərindən düşünmək.
-tərəngə gedmək: artmaq. şiddətlənmək. genişlənmək.

tərənlətmək11 dərinləştirmək.

tərənlik11 dərinlik. genişlik. enginlik.

tərəntin11 dərincə. dərinrax.

tərəzə11 pəncərə.
-tərəzə ağac: pəncərə çərçivəsi.
-tərəzə yapuv: pərdə.
-tərəzə qanqa: panjur. pəncərə qanadı.
-tərəzə tüb: pəncərə qırağı.

tərəzi bərəkə11. baraka. ölçək.

tərgəlmək11 hesablanmaq. sayılmaq.
-ol amanqa tərgələdi: o kötü sayılır.

tərgəm11 dərgəm. fərz. təxmin. fəraziyə. təsəvvür.

tərgəmək11 hesablamaq. saymaq. düşünmək. sanmaq.
-kişiqə tərgəmaq: kişidən saymaq.
-anı qetgəngə tərgəb tura edim: onun qettiğini sanıyordum.

tərgəv11 hesab.
-tərgəvqə almaq: hesaba qatmaq.
-tərgəv almaq: hesablamaq. düşünmək. qafa yormaq.

tərgəvlü11 1. sayılı. 2. dəğərli. bahalı. önəmli. qıymətli.
-tərgəvlü zat ayavlu bolur: qiymətli şey idarəli olur (əsirgənir).

tərgəvsüz11 sayısız. hesabsız. həddi hesabı olmayan.

tərgəvsüzlük11 tutumsuzluq. savurqanlıq.

tərgi dərgi. yığım.

təri11 dəri. 1. dək. cən. dəri11. qədər. yibiq11. yapıq. post. -oda yanan dəridə araya gələn ləkələr: qılavuz11.
-üyqə dəri yayavlay barqandı: evə qədər yayan gedmiş. yetidən yetmişgə dəri: yedidən yetmışə. 2. dəri. post. bacoş11. 3. kürk.
-çiy təri: xamdəri. işlənmiş dəri.
-təriyi işləmək: səpələmək. iləmək11. tabaqlamaq.
-dəri yumuşatmaq: taqılamaq11.tabaqlamaq.
-dəri çuval: dəri torba. qissə. kissə. qıssa11.
-dəridən tikilən eşyaların üzərinə işləmə yapmada kullanılan arac: qıpqı11.
-qıpqını qızdırıb qayışqa naxış saladı
: aracı qızdırıb qayışa desən yapır.
-dərinin qazınıb təmizlənmiş iç üzü: qırımtı11
-heyvan dərisi: yarı11. kürk. kösələ. gön.
-çiy təri:xamdəri.
-əti tərisinə sıyınmay aylanmaq: qudurmaq. çıldırmaq.
-qoy təri: qoyun postu.
-tuvar təri: sığır dərisi.
-dərinin pul pul olub tökülməsi: qabuşurlanmaq11.
-dərinin pul pul tökülməsi: qabuşur11. uyuz.

təriçin11 dəriçin. qədər. dək. can. -köp aşab yatqanımda, tanqa dəriçin sandırab çıqqanma: çox yiyib yattığımda tana dək uyquda sayıqlamışım.

tərilik11 at yəhərinin altına sərilən kiçik örtü.

tərilmək11 qapılmaq. qanmaq. imrənmək. tamah etmək.
-baylıqqa təril: zənginliğə imrənmək.
-boş umütləqə tərilmək: boş ümitlərə qapılmaq.
-duniya malqa tərilmək: dünya malına tamah etmək.

təriltmək11 hilə yapmaq. özəndirib qandırmaq. imrəndirmək. aldatmaq.

tərin dərin. batuv11. alçaq. çuxur. tərən. şədid. şiddətli.

tərincə tərəntin11. dərinrax.

tərinləştirmək dərinləştirmək. tərənlətmək11.

tərinrax tərəntin11. dərincə.

tərk edmək atmaq. vazqeçmək. qoymaq11. bıraqmaq. -tərki silah edmək: yalınlamaq. lütləmək.

tərləmə qurav11. toplama. düzənləmə.

tərləmək11 1. heyacanlanmaq. maraq etmək. qayğılanmaq.
2. buğulanmaq.
-tərəzə tərləgəndi: pəncərə buğulanmış.
-sən anı üçün tərləmə: sən onun üçün qayğılanma.

tərli toplu düzənli. özənli. e’tinalı. yıyqıc. yığqıc.cıyqıç11.

tərli -dərli toplu: tizivün11. müntəzəm. tərtibli. düzənli. məzbut.

tərlik11 1. atın tərini alması üçün yəhərin altına qoyulan örtü. 2. ayağ alıtı başmaq. qabaş. ayaqqabı. çarıq. 3. tər köynəyi.

tərmansız dərmansız. azqın-tozqun11. gücsüz.

tərmilmək11 1. çox arzu etmək. çox istəmək. özləmək. həsrət çəkmək. 2. iztirab çəkmək. acı çəkmək. əziyət çəkmək. sıxıntı çəkmək.

tərq11 derq11. qızqınlıq. öfgə. sıxıntı. hızlı. çabuq. sürətli.
-tərk bolmaq: çabuq olmaq.
-tərk oquna: həmən. çabucaq.

tərq-dənqiz11 1. pək çox. sayısız. çox miqdarda. bir sürü. 2. qaptanmaz. fəth olunmaz. yanına yaxlaşılmaz. geçilməz.

tərqləmək11 hızlandırmaq. hızını arttırmaq.

tərqlənmək11 hızlanmaq. hızı artmaq.

tərs

tərs günah. qayırma11. alberməz11. götlək11. inadçı.

tərsboyun11 tərs. söz haqqı tanımayan.

tərsə xətalı. suçlu. günahkar.

tərsəqıl11 intacı. tərs. zorba. despot.

tərsəymək 1. pozulmaq. işə yaramaz duruma gəlmək. 2. şımarmaq. əxlaqı pozulmaq. 3. yolunu şaşırmaq. 4. altüst olmaq. başarısızlığa uğramaq.
-ağıldan tərsəymək: ağlını oynatmaq.

tərsinə oqəsə11. yoqsa. olmuya.

tərsləmək suçlamaq.

tərsliq suç. yazqaq. yanlışlıq.

tərso qıyıl11. buruş baş. burşaq. qalınqafa. tikbaşlı. buruş11. qanmaz. danqaz. çüyrə11. əğri. asqı. əksi. götlək11. inadçı. tərs. e’tiraz etməyi sevən. qacav11. muxalif. zidd. suç. günah. xəta. tərsboyun11. söz haqqı tanımayan. tərsəqıl11. intacı. zorba. despot. turussuz11. durussuz11. dürüssüz. yanlış. kötü. yanlış. xətalı.
-tərs qaramaq: şaşı baxmaq.
-tərs tükəgindən basmaq: qızdırmaq. təhrik etmək. öfgələndirmək.
-tərs tamaq: nəfəs borusu.
-mən tərsmə, sən tüz aytasa: mən xətalıyım sən doğru söylüyorsun.

tərsqol11 bəcəriksiz.

tərstamaq11 qırtlaq borsus.

tərt dert. 1. üzüntü. çiqin11. üzüntü. matəm. 2. kin. öç.
-dərt yetdirmək: intiqam almaq.
-dərt qaytarmaq: intiqam almaq. öc almaq.
-dərt tutmaq: kin tutmaq.
-dərtin almaq: intiqamını almaq.
-dərt yanmaq: tarıqmaq11. şikayət etmək.

tərtibsiz quramsız11. düzənsiz. orqanizasyonsuz. təşgilatsız.

tərtli çiqinli11. üzüntülü. matəmli. saqışlı11. qayğılı. qayqılı. düşüncəli.

tərtsiz saqışsız11. tasasız. qayqısız. düşüncəsiz.

tərvaza dərvaza. darvaza (< taravuz11. daravuz. dar + ağız). dar boğazlı. ağzı dar olan.

təsdə dəsdə. sıxım. qısım11. dəmət. eşmə11. qıstı11. dəmət. sıra. tizmə. dizmə. tiziv11. diziv. tob11. paket. tomar. qutu. ustuqqu11. tutam. qılmay11. tutac. tutmac. sap.

təsdələmək gültələmək11. dəmətləmək.

teşdirmək11 1. çözdürmək. soydurmaq. 2. dəldirmək.

teşgiçliq11 açıqgözlülük. kurnazlıq.

teşik dəlik. -deşikli: dəlikli.
-teşikli daşa taxmaq: cəzalandırmaq. xalqın önündə rəzil etmək.

teşilmək 1. çözülmək. 2. dəlinmək.

teşinmək deşinmək. soyunmaq. çıxarmaq.

teskin tapmaq soruqmaq11. dinmək.

teşmək11 1. soymaq. 2. çözmək. 3. dəlmək.
-arxannı teş: ipi çözmək.
-göləkni teşmək: gömləği çıxarmaq.

teşqic11 1. delgi. matqab. 2. yerində duramayan. 3. açıqgöz. kurnaz.

təstək dəstək. taqan11. dirək. asuv11. yardım.. tayançaq11. tayanc. dayanc. yandavur11. yardım. baqan11. dirək. ana sütun. ciqinci11. dayanaq. sütun. tirəv11. dayanaq. tutaş. himayə. göltürgüc11. götürtquc. yardım. himayə. -təstək qoymaq: taqanlamaq11. dəstəkləmək.

təstəkləmək taqanlamaq11. dəstək qoymaq. tizivləmək11.

təstərxan qanqa. təpsi. süfrə.

təsti qoşun11.

tesuqa etmək11 1. ağır davranmaq. gecikmək. 2. həyəcanlanmaq. tədirgin olmaq. qayğılanmaq.

tesuqalanmaq11 həyəcanlanmaq. qayğılənmə.

tetik sampal11. zamin. uyanıq. quşqulu. sasqaq11.

tetikodu -dediqodu etmək: sanlamaq. çəkiştirmək.

tetikoducu dediqoducu aytdıçı11.

tev dev. əməgən11. qafqas nağıllarında insanüstü varlıq. almastu11. cin. xortlaq. yekə. qudrətli. güclü. acdaqan11. insanüstü varlıq.
-dev yaş: güclü dəliqanlı.
-dev yürək: qəhrəman yürək.
-dev güc: böyük quvvət.

təvam tapmaq sablanmaq11. süzmək.

təvamlı dəvamlı. börü cortuv11: börü yortuv: bıqmadan. yorulmadan. durmadan. mütəmadiyən. taymaz11. dayimi. aralıqsız. arasız. dəğişməz. yanlavsuz11. sübatla. durmadan. taymazdan11. dayima. kəsintisiz. taymay11. dayima. hər zaman. tıqsısıvuq. yaxınan. sızlanan. toqtavsuz11. durmadan. üzməy11. mütəmadiyən. toqtamazdan11. toqtamay11. durmadan.

təvamlıq tükürlük11. silsilə.

tevan11 qamçı. qamçı yapımında kullanılan dəri.
-tevan eşmək: dəridən qamçı örmək.

tevanası devanası. qoyra11. sırıq kimi uzun boylu.

təvə -dəvə burunluğu: burunduruq11.

tever dever11. şamanizm dönəmində qaraçaylıların taptığı bir put.

tevet11 devet. bax > dəbət.

tevir devir. avuq11. axuq. zaman.

tevirmə sapalav11. parçalama. altüst etmə.

tevirmək devirmək. yıxmaq. qapışdırmaq. qapışdırmaq11. əzmək. ağdarmaq. avdarmaq. avdurmaq11. ağdurmaq. qantarmaq11. boşaltmaq. tökmək. qampaytmaq11. yıxmaq. çonqqaytmaq. yıxmaq. öldürmək. çöməltmək11. yıxmaq. dılqəm edmək. çevirmək. döndürmək. qanqqaytmaq11. yıxmaq. qantarmaq11. boşaltmaq. tökmək. taydırmaq11. alaşağı etmək. tompaytmaq11. yıxmaq. alabora etmək. tökmək. qantarmaq11. boşaltmaq. töngərətmək11. yuvarlamaq. tumalamaq11. yıxmaq. sapalamaq11. parçalaçaq. dağıtmaq. altüst etmək.

tevrə dövrə. dövrə. töqərək11. çevrə. ətraf. -töqərək aylanmaq: dövrəsinə dolaşmaq.

Yüklə 6,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin