Arxitektura Fakulteti "Arxitekturaviy konstruksiya"

Zinalar payda bo’lish tarixi 
Birinchi zinapoyalar birinchi odamlarning turar-joylari davrida paydo 
bo'lgan. Ibtidoiy odamlar hayvonlarning tajribasini o'zlashtirdilar, 
echki yo'llari bo'ylab tepaga ko'tarilishardi, bu esa sodda zinapoyani 
eslatardi. 
Birinchi yog'och zinapoyaning yoshi 7000 yil. 2004-yilda 
Avstriyaning Xollshtadt shahrida olimlar qadimgi tuz konida 
mukammal saqlanib qolgan yog'och zinapoyani topdilar. Ushbu 
zinapoya bugungi kunda ma'lum bo'lgan eng qadimgi hisoblanadi. 
Tuz zinapoyaning yog'och elementlarini mukammal saqlashga imkon 
berdi. Olimlarning ta'kidlashicha, u miloddan avvalgi 5000 yilda 
qurilgan. 
Zinapoyalarni qurish texnologiyasining birinchi yozma dalillari 
miloddan avvalgi 4-1 ming yillik Misr papiruslarida bo’lgan. Misr 
piramidalari osmonga ko'tariladigan ulkan zinapoyalardir kabidir. 
Mayya zinapoyalari ierogliflar bilan qoplangan va piramidalarning 
eng muhim detallari edi. 
Ossuriya me'morchiligida baland platformada qurish an'anaga aylangan. Miloddan avvalgi 521 yilda 
Doro saroyida qurilgan
katta apadanaga olib boradigan zinapoyalar devorlari jangchilar, sherlar, 
buqalar, sovg'alar ko'targan mahbuslarning yurishlari tasvirlangan relyeflar bilan bezatilgan. 
Mayya zinapoyalari 
Misr zinapoyalari 

---

Kolizeylar, amfiteatrlar va ibodatxonalarni qurgan qadimgi 
yunonlar va rimliklar ulkan zinapoyalarsiz o’z vazifasini bajara 
olishmasdi. Qadimgi ibodatxonalar bir qator zinapoyalardan 
iborat baland platformalarda (stilobatlarda) qurilgan. Ba'zan 
qadamlar balandligi 2 m dan oshardi. 
O'rta asrlarda qal'alarda zinapoyalar orqali ko'tariladigan 
mudofaa devorlari va minoralari, qorong'i, nam yerto'lalar va 
zinapoyalar bo'lgan. Narvonlarni qurish sirlarini avloddan-
avlodga o'tkazadigan maxsus narvon gildiyalari yaratildi; spiral 
zinapoyalarni qurish maxsus matematik hisoblashni talab qildi.
Gotika davrida Fransiyada zinapoyalarga alohida e'tibor berildi, ular ko'pincha jabhadan chiqib 
ketadigan va binoning asosiy kirish eshigini tashkil qilgan. 
Uyg'onish, klassitsizm, barokko, rokoko, modern davrida zinapoyalar o'sha davrning izini oldi, 
egilib, o'ralgan, haykaltaroshlik, ustunlar, soxta panjaralar bilan bezatilgan. 
Ingliz shoiri, arxitektori va diplomati ser Genri Uotson 1624-yilda shunday deb yozgan edi: "Yaxshi 
zinapoya qilish qiyin me'moriy vazifadir". U zinapoyalarni yaxshi yoritishni tavsiya qilgan, shunda 
hech kim tasodifan yiqilmasdi yoki qoqilib ketmasdi, boshi ustida etarli joy qolmasdi, 
"ko'tarilayotgan odamga havo yetarli bo'lishi uchun" keng qadamlar va yengil qiyalik muhimligini 
ta'kidladi, chunki ko'tarilayotgan tushayotgandan ko'ra ko'proq charchaydi.