Ashab-i kiram şeyhulislam ibn teymiyye yayınlayan

a- Rasulullah (s.a.v)’ın 
"Garb ehli galip gelmeye devam edecekler." ve benzeri  Şam 
ehlinin  galip  geleceklerine  dair  sözlerine  gelince,  vukubulan  da 
budur. Onlar galip olmaya devam ettiler. 
b-  "Ümmetimden  bir  grup  daima  Allah'ın  emrini  ayakta 
tutacaktır."  sözüyle  bu  grubun  galip  gelen  grup  olduğunu 
bildiren 
sözlerine 
gelince, 
bu, 
aralarında 
baği 
olanın 
bulunmayacağı  ve  hakkın  başkalarının  yanında  da  bu-
lunmayacağını gerektirmez. Aksine aralarında böylesi de. öylesi de 
vardır. 
c-  "Daha  haklı  olanı  onları  öldürecektir."  sözüne  gelince,  Ali 
(r'a.)  ve  taraftarlarının  daha  haklı  olduğuna  delildir.  Çünkü 
Öldürülen karşı taraftandı. Ayrıca şahıs veya grup bazı durumlarda 
dün  olsa  da  bu,  Allah'ın  emrini  ayakta  tutmasına  ve  Allah'la 
Rasulullah'a  itaatin  dışında  Allah'ın  emrini  ayakta  tutarak  galip 
gelmesine engel değildir. Bazen de bir davranış itaat olur ama bir 
başkası daha itaatkarca olabilir. 
Bağilikieri  bağışlanmış  bir  hata  veya  bağışlanmış  bir  günah 
olmakla  birlikte  kimi  durumlarda  bazılarının  baği  olması  da. 
nasların işaret ettiği şeye engel değildir. Çünkü 
Rasulullah (s.a.v.) Sara halkının bütününden ve büyüklüklerinden 
haber vermiştir ve hiç şüphesiz bir bütün olarak ele alındıklarında 
genel olarak üstündürler. 
Aynı  şekilde  Ömer  de  (r.a.)  hilafeti  döneminde  Şam  halkını  Irak 
halkına üstün tutardı. Hatta birkaç defa Şam'a gittiği halde Irak'a 
gitmemiş,  gitmesi  istendiğinde  de  'gitmem'  demiştir.  Ölümüyle 
sonuçlanan  yaralanma  olayında  o  zaman  ümmetin  en  faziletlileri 

---

 
46 
 
olan Medine halkı Önce yanına girmiş, sonra Şam halkı, sonra da 
Irak halkı. Yani yanma en son girenler Irak halkı olmuştur. Sahih 
rivayet bu şekildedir. 
Ebu  Bekir'in  (r.a.)  de  Şam  fethine  verdiği  önem,  Irak'ın  fethine 
verdiği  önemden  fazlaydı.  Hatta  ."Şam'ın  köylerinden  bir  köy. 
Irak'ın  şehirlerinden  birini  fethetmekten  bana  daha  sevimlidir." 
Demiştir. 
Allah'ın Kitabı ile Rasulü'nün ve ashabının sünnetinde Şam ve Gaip 
halkının  Necd,  Irak.  ve  sair  Şark  halklarına  üstünlüklerine  dair 
nasslar  burada  zikredilmeyecek  kadar  pek  çoktur.  Hatta 
Rasulullah'dan (s.a.v.) rivayet edilmiş, şark ehlini kınayan o kadar 
sahih  rivayetler  ve  "Fitne  ile  küfrün  başının  buradan  olacağına 
dair"  bir  çok  haber  vardır.  Ancak  onları  anmanın  yeri  burası 
değildir.  Şark  halkının  onlara  üstünlüğü  sadece  Ali'nin  (r.a.) 
aralarında olmasıydı. Bu ise, geçici bir durumdu. Bu nedenledir ki 
Ali  (r.a.)  vefat  edip  aralarından  çekildikten  sonra  onlardan  çok 
fitne,  münafıklık,  irtidat  ve  bidat  durumları  ortaya  çıkmıştır.  Bu 
dahi. Garplıların onlardan üstün olduğunu gösteren bir delildir. 
Aynı  şekilde  ileri  gelenleri  arasında  Şam  halkından  daha  üstün 
alim  ve  salih  kimseler  de  vardı.  Mesela  Ali  (r.a.),  îbn  Mes'ud, 
Ammar, Huzeyfe ve benzerleri, Şam'daki bir çok sahabeden üstün 
idiler.  Ne var  ki bir bütün olarak bir tarafın tercih edilmesi, diğer 
tarafın bâzı yönlerden.üstün olmasına engel değildir. 
Rasulullah  (s.a.v.),  Allah'ın  emrini  kıyamete  kadar  ayakta  tutma 
hususunda  Şam  halkını  diğerlerinden  ayırmış  ve  kıyamete  kadar 
galip  grubun  aralarında  olduğunu  haber  vermiştir.  Bu,  çokluk  ve 
kuvvetle  birlikte  sürekli  devam  edecek  bir  durumu  haber 
vermedir.  Şam'ın  dışında  herhangi  bir  İslam  beldesi  için  bu  vasıf 
söz  konusu  değildir.  Mesela,  imanın  doğuş  yeri  olan  Hicaz  böyle 
değildir.  Son  zamanlarda  bu  bölgede  ilim  de,  iman  da, 
muzafferiyet de, cihad da eksilmiştir. Yemen, Irak ve Meşrik yine 
aynı durumdadır. 
Şam ise böyle değildir, onda ilim de iman da vardır. Bunlar uğruna 
savaşan  da  her  zaman  galip  gelmektedir  Rasulullah  (s.a.v.)'m 
Şam  halkı  hakkında  söylediklerinden  analaşılan  da  Allah'u  a'lem 
budur. 
Her ne kadar Ali'ye (r.a.) muhalefet edenlere karşı Ali (r.a.) daha 
haklı ve  nasslann da belirttiği gibi  Ammar'i öldüren grup baği ise 
de bu anlattıklarımız Şam halkının diğerleri karşısındaki önceliğini 
gösterir. Bize düşen, Allah'tan gelen nasslann hepsine inanmak ve 
hakkın tamamını ikrar etmektir. Hevamıza uymamah ve bir bilgiye 
sahip  bulunmadan  konuşmamalıyız.  Aksine,  ilim  ve  adalet  yolla-

---

 
47 
 
rına  tabi  olmalıyız  ki  bu  da  Kur'an  ve  Sünnet'e  tabi  olmaktır. 
Hakkın  bir  kısmına  tutunup  diğer  kısımlarını  görnıez-likten 
gelmeye gelince, tefrika ve ayrılığa düşmenin kaynağı işte budur. 
Bu nedenle, fukahadan bir grup Ali'nin (r.a.) yanında savaşmanın 
vacip  olduğuna  inanınca  bunu  şöyle  fıkhı  bir  kaide  haline 
getirdiler.  Buna  göre  bir  grup  caiz  bir  tevile  dayanarak  devlet 
başkanına  karşı  çıkarsa  devlet  başkanına  karşı  çıkanlara  haber 
gönderir,  eğer  bir  haksızlığı  dile  getirirse  devlet  başkanı  bunu 
giderir.  Eğer  şüpheli  bir  durumu,  dile  getirirlerse,  devlet  başkanı 
meseleyi  onlara  açıklar.  Bundan  sonra  dönerlerse  ne  ala,  ama 
dönmeyecek  olurlarsa  hem  devlet  başkanının,  hem  de 
müslumanların onlara savaş açmaları vacip olur. 
Ayrıca Ebu Bekir'in (r.a.) zekat vermeyenlerle savaşmasıyla Ali'nin 
(r.a.) (dinden) çıkmış Hariciierlere savaş açmasını da bu kaidenin 
kapsamına soktular. Böylece kendisinden sakındırılan fitne  savaşı 
ve  terki,  yapılmasından  daha  hayırlı  olan  savaş  ile  mürted 
Haruriye  haricileri  ve  Mazdekizm  ve  benzeri  mezheplere  bağlı 
münafıklarla savaş arasında bir ayırım yapmaksızın müslümanların 
idare  işini  yüklenmiş  ve  adalet  ehli  olduklarına  inandıkları  her 
sultan ve halifeye b aşk al dıı arılan baği olarak görmüşlerdir. 
Bunun, temelde Küfe  ehlinin bazı fakihleriyle izleyicilerinin, sonra 
Şafii  ve  talebelerinin,  sonra  "Bağilerle  Savaş"  konusunda  eser 
veren  Ahmed  b,  Henbel'in  izleyicilerinden  bir  çoğunun  den 
kaynaklandığını  görürsün.  Onlar  da  bunların  izledikleri  yolu  takip 
etmişlerdir.  Mesela  el-Hıraki  el-Müzeni'nin.
90[90]
  el-Müzeni  de 
Muhammed  b.  Hasen'in
91[91]
  "Muhtasarımın  yolunu  izlemiştir.  Bu, 
birbirinin  yolunu izleme bazı  terkib ve babiara ayırma  hususunda 
da olsa mevcuttur. 
Ahkam  hadislerini  derleyenler.  "Bağiler  ve  Haricilerle  Savaş" 
konusunu  bir  arada  zikrederler.  Oysa  bağilerle  savaş  konusunda 
Kevser  b.  Hakim'in  Nafi'den  naklettiği  hadis  dışında  Rasulullah'a 
(s.a.v.) atfedilen hiçbir hadis yoktur. Kaldı ki Rasulullah'a (s.a.v.) 
atfedilen bu hadis de mevzudur. 
Buhari'nin  Sahih'i  ve  Sünen  gibi  hadis  kitaplarına  gelince, 
bunlarda sadece dinden dönenlerle ve Haricilerler ki 
bunlar heva ehli kimselerdir savaş söz konusu edilmektedir. İmam 
Ahmed ve benzerlerinin hadis kitaplarında sadece bu konudan söz 
edilmektedir. 
                                                             
90
[90]
 el-Müzeni: İmam Şafi'nin talabelerinden olup 877 yılında vefat etmiştir. 'Hayreddin Karaman, İslam Hukuk 
Tarihi, İsî. 1975, s. 100. 
91
[91]
 Muharn'ıned fa. Hasen: Hanefi mezhebinin önde gelen imamlarm-dandır. Daha çok Ebu Yusuf'un yanında 
okumuş, İmam Malik yanında üç yıj kadar okumuştur. 805 yılında vefat etmiştir. "Hayreddin Karaman, a.g.e, s. 
96. 

---

 
48 
 
Öyie sanıyorum ki İmam Malik ve talabelerinin de kitaplarında da 
"Bağilerle Savaş" babı yoktur. Onlar da sadece dinden dönenler ve 
heva  ehlinden  bahsetmektedir.  Allah'ın  Kitabı'nda  ve  Rasulü'nün 
Sünneti'nde  sabit  olan  konu  budur.  Şeriat  ve  Sünnet'in  dışına 
çıkanla  savaşmak  arasındaki  fark  da  budur.  Rasulullah  (s.a.v.) 
bunu emretmiştir. 
Belli  bir  devlet  başkanına  itaat  etmeyenle  savaşmaya  gelince, 
nasslarda  böyle  bir  emir  söz  konusu  değildir.  Böylece  ahkam 
hadislerini toplayıp bağileri Haricilerle beraber zikrederek "Baği ve 
Haricilerler  Savaş"  şeklinde  bir  bab  açanlar  üç  sakıncalı  duruma 
düşmüşlerdir: 
a- Sünnet ve şeriat açısından devlet başkanına yakın bir seviyede 
veya  benzeri  bir  durumda  olanlara  devlet  başkanına  itaat 
etmemekle  tefrikaya  sebep  olduklarından  ve  tefrika  da  fitne 
olduğundan o kimselerle savaşmanın gerekliliğini ileri sürmeleri.