Atalar deyir

orulmuş

 

qab, yazılsa ağzı alqınar

. 

(kişi ağzıyla tanınar)

. 

(orulmuş

: 

horulmuş

. 

(urulmuş)

. 

üfürülmüş

. pül

ənmiş)

. 

insan unutmaqla umut tapır

. 

763. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

insan yanıla yanıla, pehlivan yenile yenile

. 

İnsanlar tecrubeleri ile doğruyu 

bulurlar. 

(Bayram Özdemir). 

insanı dili bə

l

ə

r, sürünü qotur. 

insanı meymun elə

m

ək qolaydı, ta meymunu insan edmə

k. 

inşallahda odun olsa, maşallahda ipin tapılar!

. 

ip dartılır, ötəlmir, qurd yadqırır, yönə

lmir!. 

(öt

ə

lmir: öt

ə

l

ə

nm

ə

z: it

ə

l

ə

nm

ə

z). 

(

yadqırır

: 

yadqırar

. 

yadından çıxarır

. 

öğrə

n

ə

m

ə

z. 

öğrə

tildiyin 

unudur, yön

ə

lmir, yön

ə

til

ə

nm

ə

z, yola qoyulamaz). 

ip g

əlib doğanaqdan, də

n g

ə

lib t

ə

v

ə

r

ə

kd

ə

n keç

ə

r. 

(t

ə

v

ə

r

ə

kd

ə

n: d

əğirman 

daşından)

. 

ip sırılıb tuynaqdan, arınçılıq yuynaqdan

. (

arınçılıq

: t

ə

mizçilik). (yuynaqdan: 

hamamdan. 

yuğunmaqdan)

. 

ip sırılıb tuynaqdan, bitgi ösə

r suynaqdan. (

ös

ə

r: gög

ə

r

ə

r). 

(

suynaqdan: 

suyluqdan

). 

ip sırılıb t

uynaqdan, uluq oyuq qurnaqdan. (

uluq oyuq qurnaqdan: böyük 

fikir xiyallardan

). 

ip sozulan yerind

ə

n üzül

ə

r. (

sozulan: süzül

ə

n. 

işgə

l

ə

n

). 

ip var ç

ə

kils

ə

 qurtarar, ip var k

ə

sils

ə

. 

(asacaq, dar ipi ç

ə

kils

ə, dartılsa qutarar 

(canı alar

. bitir

ə

r), dar ipi k

ə

sils

ə

 

qutarar (kişi ölümdə

n n

ə

cat 

tapar). 

764. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ipçi uzun ged

ə

r. 

(sözçü işi, gə

pirm

ə, ipçi işi, uzatma)

. 

ip

ə

k donun içind

ə

 

yaxşı yaman bə

ll

ə

nm

ə

z. 

ip

ək donun, saplıq utun olmasın

. 

(

saplıq

: 1. 

əsginib, yırtınıb sapı çıxmış, 

aşınmış geyim

. 1. mitqal). (utun: namus). 

ip

ək olsa palanı, törrə

 

başında yeri var

. (

törr

ə

: törg

ə

. ali, böyük m

ə

ylis

). 

ip

ə

k üzlü, can üzücu ilanlar. 

sanma qıraq kə

ndivi. 

çoğunlayar iyilə

rin 

çevr

əsin, torun qurar baş alıcı də

n s

ə

p

ə

r. 

(

çoğunlayar

: 

çör

ə

kl

ə

n

ə

r. ç

ə

mb

ə

rl

ə

y

ə

r). 

ip

ə

k yamaq götürm

ə

z. 

ipin güd

ə

 d

ə

rin quyu neyl

ə

sin. 

ipin uzunu, sözün qısası

. 

ipin uzunu, sözün qıssası, dilin qıssası

. 

ir duran işdə

n din

ər, gec duran işdə

n bez

ə

r. 

ir duran işdə

n din

ər, gec duran, işdə

n bez

ə

r. (

din

ə

r: qurtular

). 

ir gülm

ə

dik, gec gülm

ə

z, gec gülm

ə

dik, heç gülm

ə

z

. (ir: tez). 

ir gülm

ə

s

ə

 gec gülm

ə

z, gec gülm

ə

s

ə

 heç gülm

ə

z. (

ir: erk

ə

n. tez

). 

ırax keçmişlərin barını, seçimlərdir qurar yarını

. (

barını

: 

hamısını

). 

ıraq duran ortanı seçə

r

. {h

ə

r n

ə

y

ə

 

qapılırsan kor elə

r. (kor el

ə

r: korlar)}. 

765. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ıraq dursan kor də

g

əngi ilişmə

z, ya

man olan bir gor bulub sıçacaq

. 

(

d

ə

g

ə

ngi: d

əğə

nyi. köt

ə

yi). 

ird

ə

 

varsa dağlar ona dayanmaz, birlik olsa yağu yurda basanmaz

. (

ird

ə

: 

irad

ə

. 

ə

zm

). 

ird

ə

m olsa qolunda, çör

ə

k bolar yolunda. (

ird

ə

m: tör

ə

k: s

ə

n

ə

t. hün

ə

r). 

ir

əli!, sevmir yaşam geri qalanı

. 

iri olar süpürg

ə

nin kölg

ə

si. 

iri yağış, tez kə

s

ə

r. 

irikdiğən gücün sayılır, birikməğən gücün dağılır

. 

irk varsa, yol tapar. (

irk: irad

ə

). 

irkil olan erk

ən çatar barçağa

. 

(irkil: irad

ə

li). (

barçağa

: m

ə

nzil

ə

). 

ırmaq boyu yürüsə

n, d

ə

niz

ə

d

ə

 

çıxasan

. 

irtin ola uğr ol

a!. (

irtin: sabah

). 

irtiv qalxan günlügünü yarıtdı

. 

(günlügünü: 

gün işini)

. (ertiv: irtiv: tez. tezraq). 

irtovçular gertovçunu gur basar. 

(erk

ə

n qalxanlar, gerk

ə

nçil

əri (gec qalxanları) 

ağır basar, çox çox geridə

 qoyar). 

isdi aş, yağlı yaş

. 

isdirsın bal çö

r

ə

k, al 

ə

lin

ə

 bel kür

ə

k. (

Kordus

). 

766. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ısığına küydük (

yandıq

), 

soyuğunna donduq

. 

(istisind

ə

 

yandım, soyuğunda 

dondum. sevincin

ə

 sevindik, k

ə

d

ə

rin

ə

 

tasalandıq)

. 

ısıracaq it, dişin göstə

rm

ə

z. (

yamanlıq edə

n, önc

ə

sind

ə

n b

ə

lirtm

ə

z

). 

Isıramadığın (

bükemediğin

) eli 

öp başına koy

. 

Düşmanınla başa 

çıkamıyorsan, ona iyi görünerek kendini koru

. 

(Bayram 

Özdemir). 

ısırgan ile taharet olmaz

. 

ısırgan yakıcı bir bitki, taharet ut yerlerini silme 

yıkama

. 

İyi iş yaparken, zararlı araç kullanılmaz

. Kötü 

kişilerden iyilik beklen

ilmez. 

(Bayram Özdemir). 

ısqın ə

li tutarlar, g

ə

r

ə

k günd

ə

 yar ola. 

(

ısqın

: 

düşük

. aciz). 

ıslaq topraq, tez sulanar

. 

ıslaq yerdə

 

tuxum çırtar, beşcə

 

barmaq ağız yırtar

. 

islandım qurudum, yel mə

ni neyl

ə

r. 

ə

l

ə

ndim b

ə

ll

ə

ndim, el m

ə

ni neyn

ə

r. 

islanmışa qorxu yoxdur yağışdan

. 

isli hava, pis yoldaş, sağlığıva yer qoymaz

. (

dincliyiv

ə

 yol qoymaz

). 

ısmarış (

v

ə

siyy

ə

t

), ölüm g

ə

tirm

ə

z. 

isni ağırlayan itinə

 g

ə

mik atar

. (is: iy

ə

. 

ağabaş)

. 

isrılmasa, öpginə

n. 

767. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ısrım kişi gülə

 bilm

ə

z, gül

ə

nl

ə

r

ə

 döz

ə

 bilm

ə

z. 

(ısrım

: tutuq. 

qaşqabaqlı

. 

salıq 

üz. 

turşa üz)

. (gereft

ə

). 

isteyen değil arayan bulur

. 

ist

ə

dikl

ər yaşanmır, hər seçdiyin aşanmır, çalış uydur istə

yin, 

ə

lind

ə

ki 

yaşama

. 

ist

ə

diyin devl

ə

ti qura bils

ə

nd

ə, saxlamağa kə

ll

ə

 g

ə

r

ə

k. 

ist

ədiyin kimi ol, özünçün yaşa, sevənivin ardıcan

 

qoşma, sevdiyivin 

dalında ol, kəndi işivi qoyub, başqası işinə

 

qoşma, 

yadında olana ya sayqı ver, ya unut, kə

ndiv

ə

 güv

ə

n. 

Ist

ə

diyin söyl

ə

y

ə

n, ist

ə

nm

əzi eşidər!, papağ altda baş yoxsa, eşitdiyin 

keşidə

r (

uzadar

). 

ist

ə

diyin yapanlar, özgürlügü dadanlar. 

ist

ə

k birligi, bir elin göst

ə

rcisidi. 

ist

ə

k bit

ə

n yerd

ə

 

başyazısı orda dayanır

. 

ist

ək çatır, dilək qalır

. 

ist

ək dolular, bıraxıb getdi, edmə

z

ə

m dedi, edm

ə

zin etdi. 

(dosd, yar sözün

ə

 

baxan, yolda qalar. k

ə

ndiv

ə

 güv

ə

n). (

ər arvad şamı dana də

k 

yana?!). 

768. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ist

ə

k do

lular, bıraxıb getdi, edmə

z

ə

m dedin, edm

ə

zin etdi. 

(hola qoşulma

. 

lovğalanma)

. 

(başqalaşsan başqalardan, dibdə

 birs

ə

n, 

başdabir)

. 

ist

ə

k dururk

ən, yaşam sürür

. 

ist

ə

k gücü, aradar, ist

ə

kli güc, yaradar. 

ist

ək gücün yaratsan, uca dağlar alçalar, istə

k gücün qalmasa, t

ə

p

ə

 d

ə

r

ə

 

dağçalar

. 

ist

ə

k qolay, qurmaq ç

ətin, qurmaq qolay, yaşata bilsə

n. 

ist

ə

k olsa, uzaq olmaz. 

ist

ə

kd

ə

 

güc olursa, aşmazları aşarmış,

 

açmazları açarmış

. 

ist

ə

k

ə

l

ə

rin n

ə

yis

ə

 d

əğiş kəndin uğruna

. (

ist

ə

kl

ə

riv

ə

 gör

ə

 özüvü uyqula

). 

ist

ə

k

ənin ağ olsun, iç damağın çağ olsun

. 

ist

ə

kl

ə

 

işlə

y

ən tanrısın bulur

. 

ist

ə

kl

ə

 

sevincin ayı doğmaz, ə

l çalmaq il

ə

, torbava dolmaz. 

ist

ə

kl

ə

rin edinm

əyi bacarmayan, edinmişlə

r sevm

əyini bacarmalıdır

. 

(edinm

ə

k: 

ə

ld

ə

 

edmək)

. 

ist

ə

kl

ərin olur olsun, olmur olmasın, olanı düşün, olmazı üşün

. 

ist

ə

kl

ərin sökünü, bacardığın yapmamış

. (

sökünü: x

ə

sd

ə

si

). 

ist

ə

kl

ərin sökünü, bacardığın yapmamış

. (

sökünü: x

ə

sd

ə

si

). 

769. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ist

ə

kl

ərin vur daşa, olduğunu sən yaşa

. 

ist

əkli dosdun uzaq yoluda, yaxın görünə

r. 

ist

ə

klil

ə

r olumçul, ist

ə

ksizl

ə

r ölümçül. 

(ist

ə

klil

ə

r mümkünçül, ist

ə

ksizl

ə

r 

çürümçül olur, mümkünsüzlüy

ə

 

inanır)

. 

ist

ə

klil

ərin edinmir, edinmişlə

r ist

ə

lsin. (

edinmir: 

ə

l

ə

 g

ə

lmir). (

edinmişlə

r: 

ə

l

ə

 

g

əlmişlə

r

). 

ist

əksizin yarandıq, istiyə

r

ək yaratdıq

. 

ist

ə

linm

ə

k arasan, ist

ə

n

ə

n kimi ol. ist

ə

klivi arasan, ist

ə

yin kimi ol. 

ist

ə

m

ə

k olsa ür

ə

kd

ə

, g

ə

l

ə

m

əz qın heç bir iş

. 

ist

ə

m

ə

kl

ə

 

çıxılır çoxda qıyın çıxmazlar

. 

ist

ə

m

ə

kl

ə

 

qılınar çoxca qolay hər bir iş

. 

ist

ə

m

əyin çarası vermə

kdir. 

ist

ə

m

ə

zd

ən çatış yok, doğmazından batış yox, durmamışdan yıxış yox

. 

ist

ə

m

ə

zd

ə

n kims

ə

 

qutlu olanmır

. 

ist

ə

m

ə

zs

ə

n, d

ə

v

ə

nid

ə

 görm

ə

zs

ə

n. 

ist

ə

nm

ə

d

ə

n heç n

ə

siy

ə

 

çatılmaz

. 

ist

ə

nm

ə

y

ən tapmadı, tikə

nm

ə

y

ən qalmadı

. 

ist

ər doğru istə

r yalan, böyl

ə

 dönür dön

ə

n dünya, -

alan unutmuş, verə

n 

unutmamış

. 

770. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ist

ə

r 

əlli yaşa, istə

rs

ə

 yüz, 

bir ölüm quşunun qıynağındasın

. 

ist

ə

rs

ən tavrını, sana yaraşıx, gününə

 gör

ə

 

gey, kürkünü aşıq

. 

ist

əş çağı dünündü, qılış çağı günündü

. 

ist

ə

y

ə

 

qoşmaq, istəyi qarşılamaqdan irə

li. 

(qoşmaq

: qaçmaq). (ir

ə

li: 

yeğ 

g

ə

lir). 

ist

ə

y

ən çatır, dilə

n

ən qalır

. 

ist

ə

y

ə

n çatmaz, axdaran batmaz. (

ist

ə

y

ə

n tapmaz, axdaran tapar

). (

axdaran: 

arayan). 

ist

ə

y

ən çolaq, ayağsız qalmaz

. (

ist

ə

y

ən çolaq, ayağ tapar

). 

ist

ə

y

ə

n g

ə

lsin, s

ə

n s

ə

ninl

ə

 ol. 

ist

ə

y

ən irişmir, çalışan, gə

tir

ən irişmiş

. (

irişmə

k: 

ərişmə

k. 

yetişmə

k. müv

ə

ff

ə

q 

olur). (g

ə

tir

ə

n: 

tapışan

. 

sansı duran)

. 

ist

ə

y

ə

n izl

ə

r. 

(qoz könül eds

ə

, bit

ə

r günb

ə

zd

ə

. (qoz: gird

ə

kan. c

ə

viz). (bit

ə

r: 

durar). 

ist

ə

y

ə

n tapmaz, axdaran tapar. (

ist

ə

y

ə

n çatmaz, axdaran batmaz

). (

axdaran: 

arayan). 

ist

ə

y

ən varsa asılsın, tapacaq kə

ndirini. 

(k

ə

ndirini: ipini). 

(başı ağrıyan, 

qadasın bulur, qavqa arıyan, qavqasın bulur)

. (

qadasın bulur

: 

b

əlasın tapır)

. 

771. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ist

ə

y

ən varsa asılsın, tapacaq kə

ndirini. 

(k

ə

ndirini: ipini). 

(başı ağrıyan, 

qadasın bulur, qavqa arıyan, qavqasın bulur)

. (

qadasın bulur

: 

b

əlasın tapır)

. 

ist

ə

y

ə

n

ə

 uzaq yol yoxdur. 

ist

ə

y

ə

n

ə

 yox, axdarana ver. (

axdarana: arayana

). 

ist

ə

y

ə

nin bir üzü qara, verm

ə

y

ə

nin iki üzü. 

İstə

y

ənin bir üzü qaradır, vermə

y

ə

nin iki üzü. 

(Ara Gündüz). 

ist

ə

yib güd

ə

n umub öldü, ist

əyib işlə

y

ən çatıb yaşdı

. 

(umub ölm

ə

k: gözü 

yolda ölm

ə

k). (

yaşdı

: 

yaşadı)

. 

ist

ə

yib sevm

ə

k, sevib ist

ə

m

ə

k. 

ist

əyib yox olduğdansa, qalıb istə

m

ək yeğdir (

yaxcıdır

). 

ist

ə

yin gizl

ət, olduğun görsə

t, k

ə

ndiv

ə

 güv

ə

n, özünü qoru. 

ist

əyin güclü olmasa oğul, gücün istə

kli olsun. 

ist

ə

yin güclü olmasa, gücün ist

ə

kli olsun. 

ist

ə

yin kimi ol. s

ə

n gül olda, d

ə

r

ən tapılar, eşşək olda palan tapılar

. 

ist

əyin yap qorxular bir qırağa, güvə

nin olsa özünd

ə

 bunu bilki aparar. 

(k

ə

ndiv

ə

 güv

ə

n). 

ist

ə

yin yeni bir yol tapasan, g

ə

r

ək yollar azıb sapasan

. 

ist

ə

yinc

ə

 çevrilm

əmiş keçmişin,

 

çalış çevir

 

yarınlara istə

yin.