13.0.4.2020...22:47
Albatta kimyo fani yo bo'lmasam kimyoviy jarayonlar haqida gapirilganda bu fan bilan unchalik "oshna" bo'lmagan insonning ko'z o'ngida ham reaksiyalar shakillana boshlanishligi tabiiy hol. Ho'sh kimyoviy reaksiya nima o'zi?
Kimyoviy reaksiya - sodda qilib hamma tushinadigan tilda aytadigan bo'lsak, turli xil modda zarrachalarining bir - biri bilan to'qnashuvi natijasida issiqlik, yorug'lik, hid va h.k larning hosil bo'lish jarayonini aytish mumkin.
IZOH: barcha zarrachalarning to'qnashuvini ham reaksiya deb hisoblab bo'lmaydi. Faqatgina bir - biri bilan to'qnashganda yangi mahsulot hosil bo'lsagina, bunday jarayonlarni inobatga olishligimiz mumkin bo'ladi.
Atrofimizda sodir bo'ladigan barcha kimyoviy jarayonlar asosida kimyoviy reaksiyalar yotadi.
Biz kimyoviy reaksiya sodir bo'lganini qayerdan bilib olamiz?
Kimyoviy reaksiya sodir bo'lganida quyidagi belgilar yoki shu belgilardan ayrimlari yuzaga kelishi mumkin:
1) Issiqlik va yorug'lik hosil bo'ladi; (4P + 5O2 = 2P2O5 + Q + hv)
2) Idish tubiga turli rangdagi cho'kmalar hosil bo'ladi; (NaCl+AgNO3=NaNO3+AgCl)
3) Gaz chiqadi; (FeS+2HCl = FeCl2+H2S)
4) Rang o'zgarishi yuz beradi; (FeCl3+3NH4SCN = Fe(SCN)3+3NH4Cl)
O'zi kimyoviy reaksiyalarning mohiyati qanday? - atomlar va ionlar qayta taqsimlanadi yoki bu zarrachalarning almashinishi sodir bo'ladi, kimyoviy bog' qayta tuziladi (uzilish va kimyoviy bog'ning o'zgarishi, hosil bo'lishi), bunda odatda elektronlarning qayta taqsimlanishi sodir bo'ladi, energiya o'zgaradi (alohida moddalarning energiyalarining o'zgarishi sodir bo'ladi)
Kimyoviy reaksiyalarda reaksiyaga kirishayotgan moddalar dastlabki moddalar yoki reagentlar deb ataladi. Reaksiya natijasida hosil bo'lgan moddalarni esa reaksiya mahsulotlari deb ataladi.
Kimyoviy reaksiyalarni formulalar yordamida ifodalab ko'rsatadigan bo'lsak, buning uchun albatta biz KIMYOVIY TENGLAMAlardan foydalanamiz.