mumkin. Bunday schyotchiklar tez ta‟sirli (10
-8
), lekin energetik ajrata olish qobiliyati
kichik
bo‟ladi. bunday schyotchiklarni 𝛽 va 𝛾-nurlar
katta fon beradigan xollarda ham
-aktivlikni o‟lchashda ishlatish mumkin.
Oxirgi yillarda -zarralarni o‟lchashda sirt-barerli va diffusion-dreyfli yarim
o‟tkazgichli detektorlar keng ishlatilmoqda. Bunday detektorlarning kamchiligi
ishchi yuzasining kichikligidir. Bu esa solishtirma aktivligi kichik bo‟lgan
izotoplarning
-zarralarni o‟lchash imkoniyatini cheklaydi.
-zarralarni o‟lchashda fotoemulsiyalardan foydalanish mumkin, lekin -
zarralarning paydo bo‟lishi va fotoplastinka ochiltirilishi orasidagi vaqt
oralig‟ining kattaligi yemirilishning vaqt harakteristikalarini aniqlashda qiyinchilik
tug‟diradi. Bu qiyinchilikni bartaraf etish uchun quyidagi metod taklif qilingan:
-
zarralar manbai emulsiyadan tashqarida bo‟lib,
-zarra fotoplastinka bo‟yicha
harakatlanishi kerak. Bunday metod kichik yarim davrlarni aniqlashda ishlatilishi
mumkin. Fotoemulsiyaning afzalligi, uning yuqori aniqligi va xujjatli ekanligi,
lekin hozirgi vaqtda fotoemulsiyalar va Vilson kameralari kam xollarda
qo‟llaniladi. Alfa-zarralarni o‟lchaydigan detektorlarning xarakterli xususiyati
shuki, bu detektorlarning o‟z effektivligi-E
D
amalda 100% yetadi. Bunday
effektivlik
-zarralar hosil qilgan ionlashish zichligining yuqori ekanligi bilan
yuzaga keladi (harakterlanadi). O‟lchov qurilmasining umumiy effektivligi –E
100% dan farq qiladi.
Alfa-zarralarning chopish masofasi bo‟yicha taqsimlanishini impulsli kamera
yordamida aniqlash mumkin.
Impulsli ionizatsion kamera chuqurligi bir necha mm bo‟lib, ikki elektrod
o‟rnatilgan. Birinchi elektrod
-zarralarni kamera ichkarisiga o‟tkazadigan yupqa
darichadan (окошка) iborat, ikkinchi elektrod izolyatsiya qilingan va
kuchaytirgichga ulangan. Ishlash bo‟sag‟asi shunday tanlanganki, faqat
-zarralar
ionlashtirishida hosil bo‟lgan impulslargina qayd qilinadi. Bunday kamera
yordamida
-zarralar soni bilan -zarralarning o‟tgan masofasi orasidagi
bog‟lanish grafigi chiziladi. Grafikdan
-zarralar sonini aniqlash mumkin.
