At&t bell Labs korxonasi ishchisi Byarnom Straustrup

Asosiy qism.
Shart operatori:
Shart operatori: Shundan dasturlar mavjudki ularning shartiga qarab ikki xil natija qabul qilishi mumkin. Bu o`z navbatida dasturni tarmoqlanishga olib keladi. Tarmoqlarning qaysi qismi bajarilishi ayrim shartlarga qarab aniqlanadi.
Shart operatori: Shart operatori boshqarishni qaysi tarmoqqa uzatishni ta’minlaydi.
Shart operatorining ikki xil ko`rinishi mavjud. Operatorning umumiy ko`rinishi va qisqa ko`rinishi.
Shart operatorining umumiy ko`rinishi:
if ();
else ;
if agar, else aks holda ma`nolarini anglatadi. Shart operatorining qisqa ko`rinishi:
if () ;
tekshirilishi lozim bo`lgan mantiqiy ifoda Agar shart rost (true) qiymatga ega bo`lsa bajarilishi lozim bo`lgan operator.
Agar shart yolg`on (false) qiymatga ega bo`lsa bajarilishi lozim.
Takrorlanuvchi operator:
Bir hil hisoblash jarayonlarini bir necha bor takrorlanish jarayonga takrorlanish (takrorlanish) deyiladi. C++ dasturlashtirish tilida takrorlanish operatorining uch xil turi mavjud.

• 
  for takrorlanish operatori
  
• 
  do .. while takrorlanish operatori
  
• 
  while takrorlanish operatori
  

Yechilayotgan masalaga qarab, dasturchi o`zi uchun qulay bo`lgan takrorlanish operatoridan foydalanishi mumkin. for takrоrlash оpеratоrining sintaksisi quyidagicha:
for (; ; )
<оpеratоr yoki blоk>;
Bu оpеratоr amal qilishni bajarishdan bоshlaydi. Kеyin takrоrlash qadamlari bоshlanadi. Har bir qadamda bajariladi, agar natija 0 dan farqli yoki rоst (true) bo’ lsa, takrorlanish tanasi - <оpеratоr yoki blоk> bajariladi va охirida bajariladi, aks hоlda bоshqaruv takrоrlash оpеratоridan kеyingi оpеratоrga o’ tiladi. Takrorlanish tanasi – <оpеratоr yoki blоk> sifatida bitta оpеratоr, shu jumladan bo’sh оpеratоr, yoki оpеratоrlar blоki kеlishi mumkin.
Takrorlanish takrorlanishi davomida bajarilishi lozim bo'lgan operatorlar majmuasi takrorlanish tanasi deyiladi. Takrorlanish tanasi sifatida bir yoki bir nechta operatordan foydalanish mumkin.
Agar takrorlanish tanasida bir nechta operatordan foydalanmoqchi bo`lsak bu operatorlarni blok { } orasiga olishimiz kerak.
Massiv:
Dasturda ikki asosiy tur ma'lumot strukturalari mavjuddir. Birinchisi statik, ikkinchisi dinamikdir. Statik deganimizda hotirada egallagan joyi o'zgarmas, dastur boshida beriladigan strukturalarni nazarda tutamiz. Dinamik ma'lumot tiplari dastur davomida o'z hajmini, egallagan hotirasini
o'zgartirishi mumkin. Agar struktura bir hil kattalikdagi tiplardan tuzilgan bo'lsa, uning nomi massiv (array) deyiladi. Massivlar dasturlashda eng ko'p qo'laniladigan ma'lumot tiplaridir. Bundan tashqari strukturalar bir necha farqli tipdagi o'zgaruvchilardan tashkil topgan bo'lishi mumkin. Buni biz klas (Pascalda record) deymiz. Masalan bunday strukturamiz ichida odam ismi va yoshi bo'lishi mumkin. Bu bo'limda biz massivlar bilan yaqindan tanishib o'tamiz. Bu bo'limdagi massivlarimiz C uslubidagi, pointerlarga (ko'rsatkichlarga) asoslan strukturalardir. Massivlarning boshqa ko'rinishlarini keyingi qismlarda o'tamiz. Massivlar hotirada ketma-ket joylashgan, bir tipdagi o'zgaruvchilar guruhidir. Alohida bir o'zgaruvchini ko'rsatish uchun massiv nomi va kerakli o'zgaruvchi indeksini yozamiz. C++ dagi massivlardagi elementlar indeksi har doim noldan boshlanadi. Massiv bir o`lchamli deyiladi, agar uning elementiga bir indeks orqali murojaat qilish mumkin bo`lsa. Bir o`lchamli massivni e`lon qilish quyidagicha bo`ladi:
[ elementlar_soni ] = { boshlang'ich qiymatlar };
Quyida massivlarni e`lon qilishga bir necha misollar keltirilgan:

•