«audiT» FƏNNİ ÜZRƏ MÜhaziRƏLƏR

Şərtsiz müsbət auditor rəyinin nümunəvi forması aşaüıda veril­mişdir.

AUDITOR RƏYI

AUDITOR OPINION SERIYA SA №_____

AZƏRBAYCAN RESPUBLIKASI AUDITORLAR PALATASI

SƏRBƏST AUDITOR ___________________________

(soyadı)

AUDITOR RəYI

______________________________

(sifarişçi-təsərrüfat subyektinin adı)

Mən, sərbəst auditor_________________________ Аzərbаycаn

(soyadı)

Res­publikası Аuditоrlаr Palatası tərəfindən "___" ___________201.. tarixli (qeydiyyat №___)_____________ saylı lisenziyaya əsasən fəaliyyət göstərən "___"___________201.. il tarixindən 31 dekabr 201.. il tarixli __________ seriyalı______________saylı müqaviləyə əsasən _______________________ "___" yanvar 201... il tarixindən 31 dekabr 201.. il sifarişçi-təsərrüfat subyektinin adı)

tarixinədək maliyyə- təsərrüfat fəaliyyətini əks etdirən rəyə əlavə edilən ___ səhifəlik maliyyə hesabatlarının audit yoxlamasını aparmışam.

Yoxlama "____"______________ 201... il tarixində başlayıb, "____"_____________________ 201___ il tarixində başa çatdı.

Auditor yoxlamasına təqdim edilmiş sənədlərin düzgünlüyünə sifarişçi təsərrüfat subyektinin rəhbərliyi məsuliyyət daşıyır.

Mənim vəzifəm həmin sənədlərə əsasən aparılmış yoxlama nə­ti­cə­sində sifarişçinin maliyyə-təsərrüfat əməliyyatlarının qa­nu­n­i­li­yi­nə, illik mühasibat hesabatları maddələrinin dürüstlüyünə qiymət ver­məkdir və yalnız rəydə göstərilən mülahizə­mə görə məsuliyyət da­şı­yıram.

Mülahizələri düzgün formalaşdırmaq üçün kifayət qədər auditor sübutlarının toplanması məqsədi ilə mən qüvvədə olan audit stan­dartlarının tələblərinə uyüun olaraq auditi planlaşdırmış və audit pro­sedurlarını yerinə yetirmişəm.

Audit zamanı təqdim edilmiş sənədlərlə əsas kimi götürülmüş təs­diqedici mate­riallar yoxlanılmış, sifarişçi müəssisənin tətbiq etdiyi uçot prinsipləri qiymətləndi­­rilmişdir.

Hesab edirəm ki, yerinə yetirilmiş audit prosedurları nəticə­sin­də rəy vermək üçün kifayət qədər auditor sübutu toplamışam.

Qulluq borcumla əlaqədar olaraq apardıüım yoxlama ilə müəyyənləşdirmişəm ki, mühasibat uçotu və illik balans qanuni göstə­rişlərə və nizamnamənin müddəa­lаrınа uyüundur. Lazımi mühasibat uçotu baxımından illik balans hüquqi şəxsin əmlak, maliy­yə vəziyyətinin və gəlirliyinin faktik münasibətlərə uyüun olan mən­zə­­rəsini yaradır.

Rəy "___" ____________ 201__ il tarixində eyni qüvvəyə malik iki nüsxədə tərtib edilmişdir. Bunlardan biri sifarişçi-təsərrüfat sub­yektində, ikinci isə auditor təşkilаtında (sərbəst auditorda) saxlanılır.

Ünvan: ____________________________________________

Sərbəst auditor: _____________ ______________________

(imza) (soyadı)

Əgər auditor prosedurlarının aparılması zamanı inamsızlıq (auditor bütün lazım olan məlumatlаrı və izahatları ala bilmir, vaxt üzrə məhdudiyyətlə bаülı bütün lаzımı аudit prоsedurlаrını yerinə yetimək imkаnı оlmur, uzunmüddətli müqavilə və yа uzunmüddətli prоqrаmın mövcudluüu, mübahisəli vəziyyət, çox­variantlı idarəetmə üsulu və s. olduqda) və iradlar (uçot sisteminin və ya üsulla-rının qəbul edilməməsi, maliyyə hesabatlarındа əks etdirilmiş fаktlаrlа və yа məbləqlərlə rаzılаşmаmаq, maliyyə hesabatlarındа əks etdirilmiş fаktlаr və yа məbləqlər hаqqındа infоrmаsiyаnın təqdim оlunmаsı qаy­dаsı və yа аçıqlаn­mаsı dərəcəsi üzrə fikir ayrılıüı, əməliyyatların aparılması və rəsmiləşdirilməsi­nin qa­nunvericiliyin tələblərinə uyüun olmaması) yaranarsa, auditor ya təs­diqləyici qeydi ixtisar edir, ya da ondan imtina edir. Hər hаnsı dərəcədə inаm­sızlıq və yа irаdın оlmаsı şərtsiz müsbət rəydən imtinа etmək üçün əsаs verir.

Əgər inamsızlıq və ya iradlar mühüm əhəmiyyət kəsb etmirsə onda auditor şərti müsbət rəy (məhdudiyyətlə) verir. Şərtsiz rəydən fərqlənən bütün hallarda auditor öz mülahizələri ilə şərtləşdirilmiş bütün mövcud səbəblərə (inamsızlıq və irad) rəyin ayrıca bölməsində izahat verməlidir (sonra rəyin verilməsi və ya rəy verməkdən imtina göstərilir). Audit prosesində məlumat qıtlığı və ya Azərbаy­cаn Respublikаsında qəbul edilmiş uçot prinsiplərindən kənarlaşmalar aşkar edilirsə onda rəy məhdudlaşdırılır. Mülahizələri təmin edəcək uçot yazılışlarının olmaması və ya zəruri auditor prosedurlarının icra­sının mümkünsüzlüyü, daxili nəzarətin lazımı səviyyədə və ya ümumiyyətlə təşkil edilməməsindən ayrı-ayrı sənədlərin və ya faktla­rın gizlədilməsinə şübhə yaranması ilə əlaqədar bütün zəruri infor­ma­sıyalar və izahatlar alınmadıqda auditorda inamsızlıq yaranır. Belə ki:

 müəssisənin fəaliyyətinin və maliyyə hesabatlarının ayrı-ayrı faktları və göstəriciləri üzrə onun fikri müəssisənin rəhbərliyinin fikrindən fərqlidir;

 uçot obyektinin qiymətləndirilməsi metodu, amortizasiyanın hesablan­masının düzgünlüyü və digər hesablamalarla razı deyil;

 yoxlanılar təsərrüfat əməliyyatlarının iqtisadi və hüquqi məz­mu­nuna görə hesabların müxabirləşməsində uyüunsuzluq möv­cud­dur;

 maliyyə hesabatlarının dürüstlüyünə təsir edən müəssisənin qey­ri adekvat uçot siyasəti.

Mövcud şəraitlə baülı zəruri audit prosedurlarının yerinə yetiril­mə­sinin mümkün olmaması səbəbindən (məsələn, debitor borcunun təs­diq edilməsinin, material ehtiyatlarının mövcudluüunun yox­la­nıl­ma­sının və s.) məlumatların çatışmazlıüı auditor rəyində təsvir edil­mə­lidir. Yoxlama zamanı aşkar edilmiş pozuntular və kənarlaşmalar ay­rı­ca bir hal kimi qeyd olunur və auditor rəyi tərtib olu­nana qədər ara­dan qaldırılır. Bu halda auditor qeyd edir ki, ma­liy­yə vəziyyətinin gös­təriciləri onlarda aşkar edilmiş kənarlaşmaların müvafiq tarixə (rə­yin hazırlanması tarixindən əvvəl) aradan qal­dı­rılması nəzərə alın­maq­la düzgündür.

Mühüm əhəmiyyət kəsb etməyən inamsızlıq mövcud olduqda tər­tib olunan şərti müsbət rəyin nümunəvi forması aşağıda veril­miş­dir.