Avtomatik boshqarish tizimlarining tipik sxemalari

.

.

Ushbu tenglamadan ko'rsatilgan holatda va o'lchash shovqini bo'lmaganda, chiqish signali kirish signalini takrorlashini va g`alayonga bog'liq emasligini ko'rish mumkin. Barcha boshqaruv tizimlarining manfiy teskari aloqa zanjirida ishlashi ushbu printsipga asoslanadi.

•  

Boshqaruv tizimlarining sinflanishi

Zamonaviy avtomatik tizimlarning murakkabligi ularni aniq tasniflashga imkon bermaydi, chunki bir qator tasniflash xususiyatlari har xil turdagi boshqarish tizimlariga xos bo'lib chiqadi.

1. Signal uzatish bo`yicha yopiq yoki ochiq bo'lishi mumkin. Ularning funksional sxemasi:

Ketma ket ulanish

Ketma ket ulanish

Parallel ulanish

Parallal teskari ulanish. Uzatish funksiyasi

bilan berilganda, har bir zvenolar uzatish

funksiyasining yig`indisi shaklida bo`ladi.

Yopiq tizim, agar u istalgan nuqtada ochilganda, ketma-ket bog'langan elementlar zanjiri olinsa, bir kontur (halqa)li tizim deyiladi (a-rasm).

Yopiq tizim, agar u istalgan nuqtada ochilganda, ketma-ket bog'langan elementlar zanjiri olinsa, bir kontur (halqa)li tizim deyiladi (a-rasm).

Kirish signalining qo‘llanish

nuqtasini chiqish signalini olib

tashlash nuqtasi bilan bog‘lovchi

zanjirning ketma-ket bog‘langan

bo‘g‘inlardan tashkil topgan qismi

to‘g‘ridan-to‘g‘ri zanjir deb

ataladi (b-rasm). Yopiq

tizimlarga kiruvchi, ketma-ket

ulangan zanjirlar ochiq zanjir

deyiladi.

Yopiq tizimlar bir konturli va ko'p konturli bo`lishi mumkin.

• Yopiq tizimlar bir konturli va ko'p konturli bo`lishi mumkin.
• Tugunni zveno orqali ko'chirish:
• Zvenoni tugun orqali ko'chirish:

Zveno orqali summatorni ko'chirish:

• Zveno orqali summatorni ko'chirish:
• Zvenoni summator orqali ko'chirish:
• Tugunni summator orqali ko'chirish:

Summatorni tugun orqali ko'chirish:

• Summatorni tugun orqali ko'chirish:
• Summatorni summator orqali ko`chirish:
• Zvenoni zveno orqali ko'chirish:
• Tugunni tugun orqali ko'chirish:

Sxemalarning asosiy elementlari

• Dinamik zveno:
• Signal uzatish liniyasi:
• Shartlanish yoki tarmoqlanish:
• Summator:

Tenglashtirish elementi:

• Tenglashtirish elementi:
• ajratilgan signalning kiritilishiga mos keladigan sektor rang bilan ta'kidlanadi;
• olib tashlangan signalning kiritilishi minus belgisi bilan belgilanadi.