7. Rullash yo‘llarining eni va umumiy maydonini aniqlash HKning aerodromda harakatlanishi rul bilan boshqariladigan yo‘llar sistemasi
bilan ta’minlanadi. HK quyidagi sxema bo‘yicha: SUQT-BRY-MRY-YRY-
perronYRY-MRY-BRY-SUQT uzluksiz bir tomonlama harakatlanadi.
BRY – birlashtiruvchi rullash yo‘llari; MRY – magistral rullash yo‘llari; YRY
– yordamchi rullash yo‘llari.
Birlashtiruvchi rullash yo‘llari (oddiy va tezyurar), odatda, SUQTning
o‘rtasiga nisbatan simmetrik joylashtiriladi. Ularning soni aerodrom sinfini
aniqlaydi va foydalanilayotgan HK guruhining soniga bog‘liq bo‘ladi.
A, Б, В sinfli aerodromlarda RY ni joylashtirish sxemasi 3-rasmda keltirilgan.
RY ning eni quyidagi formuladan topiladi:
B
rd
═B
k
+ B
t
+B
pn
+2(C
1
+C
2
) (11)
B rd (ТУ-154)═11.5+ 0,64+0,3+2(1,2+2)=18.84 m
B rd (ТУ-134)═9,5+ 0,6+0,3+2(0.5+1.5)=14.4 m
B rd (ЯК-42)═5,6+ 0.55+0.3+2(1.2+2)=12,85 m
B rd (AH-24)═7.9+ 0.5+0.3+2(0.5+1.5)=12.7 m
B rd (ИЛ-114)═8.4+ 0.5+0.3+2(0.5+1.5)=13.2 m
B rd (ЯК-40)═6.2+ 0.5+0.3+2(0.5+1.5)=11m IZOH: Rullash yo’lagining kengligini tanlashda yuqorida hisoblangan
HKlarga moslaridan eng katta qiymatni olamiz. Demak rullash yo’laklarining eni B rd =18.84 metr deb qabul qilamiz. Bu yerda: B
k
- shassi izlari orasi (koleyasi); B
t
-
shassi aravachasi kengligi; B
pu
pnevmatik shina eni; C
1
- asosiy tayanchdagi tashqi
g‘ildirakdan RY chetigacha bo‘lgan ruxsat etilgan eng kam masofa C
2
- rullash
jarayonida asosiy tayanch markazining RY ning o‘q chizig‘idan oqishining statistika
bilan asoslangan hisobot qiymati (1-ilova).
3- rasm. RY ning enini aniqlash uchun hisobiy sxema(Ту-154 uchun).
Turli yuklamalar qoplama chetining mustahkamligini hisoblab topilgan C
1
va
C
2
parametrlarning qiymatlari va HK sini rullashda o‘q chizig‘idan oqishlarning
(tajriba o‘lchamlar) statistik qayta ishlangan qiymatlari 7- jadvalda keltirilgan.
7-jadval
