«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

Nazorat savollari
1. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari nima uchun 
xizmat qiladi?
2. Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining aso­
siy elementlarini keltiring.
3. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari qanday belgilar 
asosida tavsiflanadi?
4. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari qanday xususi- 
yatlarga ko‘ra tavsiflanadi?
5. Integrallashgan paketlar o‘z tarkibiga qanday texnologi- 
yalami qamrab oladi?
6. Multimedia-texnologiya deb nimaga aytiladi?
7. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining taraqqiy etib 
borish bosqichlarini aytib bering.
8. Kommunikatsiyalar tizimi deganda nimani tushunasiz?
9. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari hal etadigan 
vazifalami aytib bering.
50

---

3- m avzu. T E X N IK V O S IT A L A R VA U LA R N IN G
R JV O JL A N IB B O R IS H T E N D EN SIY A L A R I
3.1. Texnik vositalar.
3.2. Kiritish v a chiqarish qurilmalari.
3.3. M a’lum ot tashuvchi vositalar.
3.4. M ultim edia vositalari va ulam ing ahamiyati.
3.5. M odem - telefon tarm og‘i va boshqalar.
Tayanch iboralar: 
klaviatura, serverlar, elektron aloqa, 
multimedia vositalari, kompakt disk yurituvchilari
A gar kutilmagan vaziyat sodir b o ‘lsa, kompyuter xato natija 
va yanglish vazifani bajarishi mumkin. U lam ing altemativ 
yechimlami topish imkoniyatlari mavjud cmas. Yuqoridagi 3.1- 
rasm kompyutem ing birqancha fizik tarkibiy qismlarini 
ko‘rsatadi.
3.1. Texnik vositalar.
Kompyuter nima?
K om pyuter bu elektron moslama bo‘lib, u qabul qilish, jamlash va 
ma’lumot almashinuvi jarayonlarini bir qancha o ‘zaro buyruqlar 
asosida amalga oshiradi. Dastur nomli buyruqlar kompyuter ichida 
saqlanadi. demak ular buyruqlami avtomatik tarzda ijro etishadi.
Kompyuter insoniyatdan ko‘ra aqilliroq va ko‘proq ma’lumot bera 
oladigan bo‘lishi mumkin, biroq kompyuterlar harqanday buyruqni o ‘zi 
bajara olmasligini inkor eta olmaymiz. Biz kompyuterga nima qilishi 
kerakligi to‘g‘risidagi buyruqni berishimiz kerak1.
K om pyuter sistem asining blokini ishlashi
Hajmi 
va 
turiga qaram asadan deyarli barcha kom pyuterlar quyi- 
dagi 
to‘rt 
asosiy opeTatsiyalami bajaradi.
1. Kiritish.
2. Qayta ishlash.
3. Saqlash.
4. Natija.
5. Aloqa.
1 J.B.Dixsit. "Fundamentals o f computer programming and IT” 20! 1. 4 p. 
51

---

3.1-rasm. Kompyuteming flzik 
tarkibiy qismlari
l.K iritish . Foydalanuvchi m a’lumotlarni kompyuterga klavi- 
yatura, sichqoncha va boshqa (skayner, mikrafon va kamera kabi) 
qurilmalardan foydalanib kiritadi.