«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

(off-line 
mualliflashtirish) 
mual- 
liflashtirishni amalga oshiradi.
N aqd pullar berilganda ham jarayon aynan shunday kechadi, 
farq faqat shundaki, avtom atik rejim da pullar maxsus qurilma - 
bankomat tomonidan beriladi va bankomatning o ‘zi mual- 
liflashtirishni ham amalga oshiradi. K artalami sohtalashtirishdan va 
ulardan keyinchalik ruxsat etilmagan foydalanishlardan saqlash 
uchun turli usul va y o ila r qo‘llanadi. Masalan, kartalami 
shaxslashtirish uchun ulam ing plastik asosiga karta egasining oq- 
qora yoki rangli surati termobosm a usuli bilan tushiriladi. Har 
qanday kartada hamma vaqt karta egasining imzo namunasi 
tushirilgan m axsus y o ‘l b o ‘ladi. Kartani himoya qilish uchun turli 
to ‘lov hamjamiyatlari uning yuz va orqa tomonida maxsus xajmli 
tasvirlami q o ‘llaydilar.
543

---

1. A xborot xavfsizligi deganda nimani tushunasiz?
2. A xborot xavfsizligini ta ’m inlash m uam m olarining dolzarbligi 
v a m uhim ligiga nim alar sabab b o ‘lmoqda?
3. A xborot xavfsizligiga tahdidlam ing asosiy turlarini keltiring.
4. K riptotizim lam ing nechta sinfi m avjud va qaysilar?
5. O ’z D St shifrlash algoritm i haqida nim alam i bilasiz?
6. N osim m etrik kriptotizim lam ing o ‘ziga xos xususiyatlarini 
keltiring.
7. B ir y o ‘nalishli funktsiyalar qaerda q o ‘llaniladi?
8. RSA algoritm ida ochiq kaliti qanday shartlar bajariladigan 
qilib tanlanadi?
9. Qaysi kriptotizim lar tezkor: sim m etrik yoki nosim m etrik?
10. Brandm auer v a firewall atam alarini tushuntiring.
11. Elektron pochtaning oddiy uzatish bayonnom asi qanday 
ataladi?
12. Fayllam i uzatish bayonnom asi qanday ataladi?
Nazorat savollari
544

---