Axborot texnologiyalari evolutsiyasi Reja

EHM lar birinchi avlodining (XX asr 50 yillari) element bazasini electron chiroqlar tashkil etar 
edi. Bunday mashinalar an‟anaviy tarkib chizmasiga mos holda, bir-biriga qat‟iy bog„liq asosiy 
qurilmalar to„plamidan (arifmetik-mantiqan, eslab qoluvchi boshqaruv qurilmasi va kirish-
chiqish qurilmasi) iborat bo„lgan. 
Dasturlar mashina tilida tuzilgan. Har bir foydalanuvchi o„z ixtiyoriga EHM ni ma‟lum bir 
vaqtga olib, usha vaqtning bir qismi dasturni to„g„irlashga ketar edi. 
Dasturiy ta‟minot asosan standart kenja dasturlardan iborat bo„lgan. O„sha paytda EHM dan 
ilmiy va muxandislik bo„yicha eskicha masalalarni echishda foydalanishgan. Birinchi avlod 
mashinalari nisbatan keng o„lchami, energiyani ko„p sarflashi, sustroq harakatlanishi va 
ishonchliligining pastligi bilan ajralib turadi. 
Ikkinchi avlod EHM lar yarimo„tkazgichlarga asoslanib, XX asrning 50 yillari oxirgi va 60 
yillar boshlarida yaratilgan. 
Mazkur EHM lar avlodi markazlashmagan holda kirish-chiqishni boshqaruv xususiyatiga ega 
bo„ldi. Bu turli tashqi qurilmalarning markaziy protsessorga osongina ulanish imkoniyatini berdi. 
Kirish-chiqish qurilmasini to„plami ko„paydi, tashqi qurilmasining hajmi kengaydi. Dasturiy 
ta‟minot sezilarli darajada kengaydi. 
Uning tarkibiga algoritmik tilli translyatorlar, operatsion tizimlari kira bordi. Ayni paytda bir 
dasturli EHM lar bilan birga ikki dasturli EHM lar ham paydo bo„ldi. Ular bitta protsessor bilan 
mashinalar asosiy qurilmalarining parallel ishlashini tashkil etish hisobiga bir necha dasturlarni 
birgalikda amalga oshirish imkonini beradi. 

---

EHM larning ikkinchi avlodi nafaqat muxandislik va ilmiy vazifalarni, shuningdek, keladigan 
hamda chiqadigan katta hajmdagi axboroti bilan farqlanuvchi iqtisodiy, axborot masalalarini hal 
etishda ham qo„llanila boshlandi. Ularning nisbatan takomillashgan element bazasi sezilarli 
darajada protsessorning tezroq harakatlanishiga va xotira hajmini oshirishga, EHM o„lchami 
qisqarib energiya sarfining kamayishiga imkon berdi. Bunga ko„p darajada axborotni bosib 
chiqarish montajining qo„llanishi sabab bo„ldi.