Axborot texnologiyalari

11111111
2
=(11111111
2
+1)-1=100000000
2
-1=2
8
-1=255 
Bundan ko‘rinib turibdiki, 1 baytda 0 dan 255 tagacha bo‘lgan 256 ta butun 
sonlardan bittasini saqlash mumkin ekan. Lotin alifbosi harflarini kodlash uchun 
52 ta son kerak bo‘ladi. (26 ta bosh va 26 ta kichik harflar). Rus alifbosi 
harflarini kodlash uchun 66 ta son, unli raqamlarni kodlash uchun yana 10 ta son 
kerak bo‘ladi. Shunday qilib, 1 bayt orqali lotin, rus alifbosi harflari, o‘nli 
raqamlardan tashqari yana 128 ta (256-52-66-10=12*) bosh belgilarni (nuqta, 
vergul, arifmetik amallar va boshqalar) ham kodlash mumkin ekan. 
1 bayt= 1 belgi. 
 
Bir bayt – bu faqatgina axborotlarning o‘lchov birligi emas balki kompyuter 
xotirasininig elementar yacheykasi hamdir. Kompyuterlar xotirasi ana shunday 
yacheykalar ketma-ketligidan tuzilgan. Har bir yacheyka, ya‘ni bayt o‘zining 
adresiga ega. Adres bu yacheyka nomeridan va unda saqlanayotgan ikkilik koddan 
iborat bo‘ladi. Prosessor axborotlarni qayta ishlayotganda xotiradan kerakli 
yacheykani nomer bo‘yicha topadi, unda saqlanayotgan axborotni o‘qiydi, kerakli 
amallarni bajaradi va hosil bo‘lgan natijasi boshqa yacheykaga saqlaydi. 
Kompyuter xotirasining hajmi baytlarda o‘lchanadi, lekin buning uchun 
ko‘p hollarda boshqa o‘lchov birliklari ham ishlatiladi: kilobayt (Kbayt) va 
megabayt (Mbayt). 
1 K bayt= 2
10
 bayt-1024 bayt 1Mbayt-2
10 
Kbayt=1024 Kbayt 
Odatda yaxshi kompyuterlarning tezkor xotirasining hajmi 512 Kbayt yoki 640 
Kbaytni tashkil qiladi. Shu o‘rinda yaxshi kompyuter uchun bu ko‘pmi yoki ozmi 
degan savol tug‘ilishi tabiiy. Bitta sahifaga taxminan 50 ta satr joylashadi. 
Shuning uchun bitta sahifa taxminan 60
