Axborot tizimlari

1.1-rasm. Axborot tizimidagi jarayonlar 
Qo‘llash sohasidan qat’iy nazar, axborot tizimlari ma’lumotlarini 
qayta ishlashning deyarli barcha tizimlari taminlash turlari deb 
ataladigan tarkibiy qismlar to‘plamini o‘z ichiga oladi. Ularni dasturiy 
Axborot 
kiritish
Axborotni 
qayta ishlash
Axborotni 
chiqarish
Teskari aloqa
Tashkilot 
personali yoki 
boshqa 
tizimlar
Axborotlarni tashqi va 
ichki manbalardan 
kiritish uchun xizmat 
qiladi 
Kiritilgan axborotlarni qulay 
ko
’rinishga keltirish va qаyta 
ishlash uchun xizmat qiladi 
Mijozlarga va boshqa 
tizimlarga 
axborotlarni etkazib 
berish uchun xizmat 
qiladi 
Kiritilgan 
axborotlarni q
аyta 
ishlash uchun 
jamiyat a
’zolari 
tomonidan 
kiritiladigan 
ma
’lumotlar 

---

12 
texnik, huquqiy, axborot tashkiliy matematik va lingvistik 
ta’minotlarga ajralishi qabul kilingan. 

Axborot taminoti 

axborot tizimlari ichki mashina axborot 
bazasini yaratishni tasniflash va kodlashtirish tizimlari hujjat 
lashtirishning unifikastiyalashgan tizimlari, hujjat aylanmasi va hujjat 
lar shakli uslublarini rastional xolga keltirishni o‘z ichiga olgan 
axborotni joylashtirish va tashkil kilish buyicha uslublar va vositalar 
yigindisidir. 

Dasturiy 
ta’minot 

xisoblash 
texnikasi 
vositasida 
ma’lumotlarni qayta ishlash tizimini yaratish va foydalanish dasturiy 
vositalari yig‘indisidir. 

Texnik ta’minot ma’lumotlarini kayta ishlash tizimini 
funktsiyalashtirish uchun qo‘llanuvchi texnik vositalar kompleksidir, u 
ma’lumotlarni qayta ishlovchi namunaviy operastiyalarni amalga 
oshiruvchi qurilmalarni o‘z ichiga oladi. 

Huquqiy 
ta’minot 
axborot 
tizimini 
yaratish 
va 
funkstiyalashtirishni tartibga soluvchi xuquqiy meyorlar yig‘indisini 
o‘zida namoyon etadi. Axborot tizimini qayta ishlashning huquqiy 
ta’minoti AT buyurtmasiga va tayyorlovchi o‘rtasidagi shartnomaviy 
o‘zaro munosabatlar me’yoriy aktlari, chetga chiqishlarining xuquqiy 
tartibga solinishini o‘z ichiga oladi.

Lingvistik ta’minot inson va EHM muloqotini ishlab chiqarish 
va ta’minlash samaradorligini oshirish uchun ma’lumotlarni qayta 
ishlash tizimini yaratish va foydalanishning turli bosqichlarida 
ishlatiladigan til vositalari yig‘indisini o‘zida namoyon etadi. 
Axborot tizimlarini hayotda qo‘llab qanday natijalar olish 
mumkin? 

Matematik 
metod va intellektual tizimlarni 
qo‘llab, 
boshqarishning optimal variantlarini olish. 

Tizimni avtomatlashtirish natijasida ishchilarning vazifalarini 
engillashtirish. 

Eng to‘g‘ri axborotga ega bo‘lish. 

Axborotlarni qog‘ozda emas balki magnit yoki optik disklarda 
saqlash 

Maxsulot ishlab chiqarish sarf xarajatlarnini kamaytirish. 

Foydalanuvchilar uchun qulayliklar yaratish.