Axborot tizimlarida foydalanishni biometrik nazoratlash algoritmlari va vositalarini ishlab chiqish

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 1 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 1005
AXBOROT TIZIMLARIDA FOYDALANISHNI BIOMETRIK NAZORATLASH 
ALGORITMLARI VA VOSITALARINI ISHLAB CHIQISH 
 
Abdullaziz Abduxalimov 
Muhammad-al Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalar universiteti
 
Rahbar: Nizomiddin Ochilov 
ANNOTATSIYA 
Hozirgi kunda kunda axborot oqimi kuchayib va tobora zamonaviy texnologiyalar 
yaratilayotgan bir davrda barchani kiyberxavfsizlik va daxlsizlik masalasi o’ylantirib 
kelmoqda. Bu borada biometrik uslubdan foydalanish va uning algoritmini 
takomillashtirish haqida quyidagi maqolada qisqa tahliliy ma’lumot va xulosalar 
keltirilgan
 
Kalit so‘zlar: 
Texnologiya, axborot, kiyberxavfsizlik, autentifikatsiya, 
ma’lumotlar bazasi 
Yangi texnologiyalar, elektron xizmatlar bizning kundalik hayotimizning ajralmas 
qismiga aylandi. Jamiyat kundan-kun axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga tobora 
ko'proq qaram bo'lib borayotganligini hisobga olib, ushbu texnologiyalarni himoya 
qilish va ulardan foydalanish milliy manfaatlar uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega va 
juda muhim mavzuga aylanmoqda.
1
Zamonaviy sharoitda, kiberxavfsizlik masalalari alohida kompyuter vositasida 
axborot xavfsizligi darajasidan har bir davlatning axborot va milliy xavfsizligining 
ajralmas qismi sifatida yagona kiberhavfsizlik tizimini yaratish darajasigacha boradi
2
. 
Shu sababli, har bir tashkilot uchun kiberxavfsizlikni ta’minlash maqsadida mazkur 
soha bilan shug’ullanuvchi xodimlar jalb qilinmoqda va xodimlarni kiberxavfsizlikka 
oid bilimlar bilan doimiy tanishtirib borish uchun qator seminartreyning mashg’ulotlari 
tashkil etilmoqda.
Oliy ta’lim muassasalarida ham kiberxavfsizlikni fan sifatida o’tilishi buning 
yaqqol misolidir. Respublikamizda axborot texnologiyalarining rivojlanishi bilan bir 
qatorda xо‘jalik va davlat boshqaruvi organlarida axboorot xavfsizligini, xususan, 
kompyuter bilan bog’liq bo’lgan xavfsizlik muammolarini bartaraf etish yo’nalishida 
alohida e’tibor qaratilmoqda
3
.
2017-2021 yillarda О‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bо‘yicha 
Harakatlar strategiyasida vazifalar belgilab olindi, shular qatorida «...axborot 
1
Акбаров Д.Е. Ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг криптографик усуллари ва уларнинг қўлланилиши // 
Тошкент, 2008, Б.-394. 
2
аниев С.К., Каримов М.М., Худойқулов З.Т., Кадиров М.М. Ахборот хавфсизлиги бўйича атама ва 
тушунчаларнинг рус, ўзбек ва инлиз тилларидаги изоҳли луғати // Тошкент 2017, Б.-480. 
3
Pfleeger, C.P. (1997) Security in Computing. Second Edition, Prentice Hall, Upper Saddle River.

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3