Axborot tushunchasi va bilish haqida darsning maqsadi

Sanoq sistemalari turlari
Ma'lumki, harflardan iborat alifboni qo'liashda bir qancha qonun vaqoidaiarga amal qilinadi. Sonli alifbodagi belgilardan foydalanishda ham o'ziga xos qoidalardan foydalaniladi. Bu qoidalar turli aiitbolar ucbun turlicha bo'lib, mazkur alifboning kelib chiqish tarixi bilan bog'liq. O'z ichiga o'nta raqarrmi olganligi uchun bu alifbo o'zining barcha qoidalari bilan birgalikda
O'n raqamli sanoq sistemmi yoki qisqacha o'nlik sanoq sistemasi deb ataladi.
Sonlar sistemasidagi raqamlar soni shu sistemaning asosi deb yuritiladi.
Sonlar alifbosiga kiritilgan (bir xonali) belgilar raqamlar va ular yordamida hosil qilingan boshqa (ko'p xonali) belgilar sonlar deb yuritiladi. Masalan, o'nlik sanoq sistemasida 5, 6, 8 - bu raqamlar, ammo 568 – bu son. O'nlik sanoq sistemasida birliklar, yuzliklar, mingliklar va boshqalar har biri o'ntadan belgilardan iborat gurahlarga bo'lingan: 0, 1, ... , 9; 0 ta, 1 ta, 9 ta 10; 0 ta, 1 ta,9 ta 100,.... Boshqa asosli sanoq sistemalardagi belgilar shu sistema asosi nechaga teng bo'lsa, shuncha belgilardan iborat guruhlarga ajratiladi.


IV. Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Sonlar alifbosi elementlari haqida so'zlab bering.
   
2. 
   Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma'lumot bering.
   
3. 
   Qadimda nima uchun o'n ikkilik sanoq sistemasidan foydalanilgan?
   
4. 
   Yigirmalik sanoq sistemasidan qaysi mamlakatda ko'proq foydalanilgan?
   
5. 
   Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?
   
6. 
   Qanday sanoq sistemalari ishlatishga qulay?
   
7. 
   Muhammad al-Xorazmiy haqida so'zlab bering.
   
8. 
   O'nlik sanoq sistemasidagi raqamlarni sanab bering.
   
9. 
   Quyidagi sonlarni razryadlarga ajrating:
   

a) 12056725

b) 34718516

d) 51000020

e) 4568086

f) 2301210763