204
BİRİNCİ BÖLÜM:
TÜRKLER KİMLERDİR?
Türklerin M.Ö.
(Milattan önce) 6000’lerde koyun yetiştiriciliğine başladığı
düşünülmektedir. Bu târih atlı göçebe Türk kültürünün başlangıcı olarak kabul edilebilir.
Türk
adının bilim çevrelerince kabul edilen ilk kullanımı I. yüzyılda
Pomponius
Mela
ve
Plinius
adlı Romalı târihçilerce kaydedilmiştir.
Azak’ın
doğusunda yaşayan
insanlar Turcae/Tyrcae adı ile kayda geçmiştir. “Türk” (veya Türük, Török, Törk) adı
Türkçe belgelerde ilk defa
Kül Tigin
ve
Bilge Kağan
yazıtlarında
(Türk)
veya (Kök
Türük)
şeklinde geçer.
Divanu Lugati’t Türk’te Kaşgarlı Mahmud Türk kelimesini
açıklarken, olgunluk çağı, olgunlaşmamış yâni ilkel anlamında kullanmıştır. Ünlü Türkolog
Arminius Vambery ve Jean Deny tarafından 1879’da Türk “türemek” yani “âniden
beliren”, “türeyenler” anlamında ifâde edilmiştir. Türkolog Gerhard Doerfer Orhun
Yazıtları’nda kullanıldığı anlamda Türk kelimesine “devletine bağlı” anlamını vermiştir.
Türk adına V. yüzyılın sonlarında Çin kaynaklarında da rastlanır. Hunlar ve Moğolların
Çin’den uzaklaşmaları ile bu bölgeye Türklerin geldiğinden Tabgaç yıllıklarında
bahsedilmektedir. Bu dönemde Türk
şâirlerinin
şiirlerini Çince yazdığı düşünülmektedir.
Ancak bu şiirler Çince yazılmış olduğu için Türkçe hakkında bize bir bilgi vermemektedir.
Talat Tekin de Çin kaynaklarında yer
alan Hunca dil malzemelerinin M.Ö III. yüzyıldan
kaldığını örneklerle ispatlamaktadır (Tekin, 1993). Türk adı bugün kullandığımız şekli ile
ilk kez VIII. yüzyılda Göktürkler Dönemi’ne ait Orhun Yazıtları’nda geçmektedir.
Göktürkler (Köktürkler) “Türk” adıyla kurulmuş ilk ve Türk adını resmî devlet ismi şekliyle
kullanan ilk Türk devletidir. Türk âilesi çok geniştir: Ahıska Türkleri, Altaylar, Azeriler,
Balkarlar, Baraba Türkleri, Başkurtlar, Çiğiller, Çulımlar, Çuvaşlar, Dolganlar, Gagavuzlar,
Hakaslar, Halaçlar,
Hemedan Türkleri, Hazarlar, Horasan Türkleri, Karaçaylar,
Karakalpaklar, Karaylar, Karluklar, Kaşkaylar, Kazaklar, Kırgızlar, Kıpçaklar, Kırımçaklar,
Kırım Tatarları, Kimekler, Kumanlar, Kumuklar, Nogaylar, Oğuzlar, Ön Bulgarlar,
Özbekler, Peçenekler, Sabirler, Salarlar, Sibirler, Şorlar, Tatarlar, Telengitler, Teleütler,
Tofalar, Tubalar, Türkler, Türkmenler, Tuvalar,
Uygurlar, Yağmalar, Yakutlar,
Yenisey
Kırgızları, Yugurlar.
205
Türkler; Türkiye, Kuzey Kıbrıs, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve
Türkmenistan, Rusya, İran,( Erdebil, Zencan, Hamedan ve Fars
Dostları ilə paylaş: