Ayrı-seçkilik әleyhinә Avropa hüququ üzrә mәlumat kitabı
Ayrı-seçkilik Əleyhinə Avropa Hüququ ilə
Yüklə 1,45 Mb.
|
|
3.2. Ayrı-seçkilik Əleyhinə Avropa Hüququ ilə
Müdafiə olunan şəxslər İlk olaraq Aİ hüququ və AİHK-in müdafiə mexanizmlərindən yararlananlar qeyd edilməlidir. AİHK üzv dövlətlərin yurisdiksiyasında olan, onların vətəndaşı olub-olmamalarından asılı olmayaraq, hətta dövlətin milli ərazisindən kənarda, lakin onun effektiv nəzarəti altında (işğal edilmiş ərazilər kimi) olan şəxslərin mühafizəsini təmin edir. 82 Bundan fərqli olaraq isə Aİ hüququnun əhatə dairəsi daha məhduddur. Vətəndaşlıq üzrə qadağa Aİ hüququnda şəxslərin sərbəst hərəkət etməsi kontekstində və yalnız Aİ üzv dövlətlərinin vətəndaşlarına tətbiq edilir. Bundan əlavə, ayrı-seçkilik əleyhinə olan direktivlər üçüncü dövlət vətəndaşları (ÜDV) baxımından bir sıra istisnalar təşkil edir. ÜDV Aİ-nın üzvü olmayan dövlətin vətəndaşıdır. Ayrı-seçkilik əleyhinə olan direktivlər Sərbəst Hərəkət haqqında Direktivlə 83 tənzimlənən vətəndaşlıq üzrə məsələlərə tətbiqi birbaşa istisna edir. Qeyd olunan Direktivə əsasən yalnız Aİ üzv dövlətləri vətəndaşlarının digər üzv dövlətlərin ərazisinə daxil olmaq və orada yaşamaq hüququ var. Aİ 68 Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı _____________________________________ 82. AİHM Loizidou Türkiyəyəy qarşı işi (N.15318/89) 18 Dekabr 1996 (ECtHR, Loizidou v. Turkey (No. 15318/89), 18 December 1996) 83. 2004/38/AK Birlik vətəndaşları və onların ailə üzvlərinin üzv dövlətlərin ərazilərində sərbəst şəkildə hərəkət edib yerləşməsi hüququ üzrə direktiv OJ L 158, 30.04.2004, s 77. (Directive 2004/38/EC on the right of citizens of the Union and their family members to move and reside freely within the territory of the Member States, OJ L 158, 30.4.2004, p 77
vətəndaşı başqa Aİ üzv dövləti ərazisində beş il qanuni yaşadıqdan sonra, ona yaşadığı ölkədə daimi yaşama hüququ verilir ki, bu da ona “işçi” kateqoriyasına verilmiş hüquqlara bərabər imkanlar yaradır. Təbii ki, bu o demək deyil ki, digər üzv dövlətlərin vətəndaşları ayrı-seçkilik əleyhinə olan direktivlərlə mühafizə olunmur. Belə ki, almaniyalı homoseksual Yunanıstanda öz seksual oriyentasiyasına görə işdən çıxarılarsa o Əmək hüquqları üzrə Bərabərlik Direktivinə istinad edə bilər. Bu o deməkdir ki, ayrı-seçkilik üzrə şikayət edən zərərçəkmiş bunu ya irqi və etnik ayrı-seçk- ilik zəmini ilə əlaqələndirməli, ya da Sərbəst Hərəkət Etmə Direktivinə əsaslanmalıdır. Həm İrqi Bərabərlik Direktivi, həm də Əmək Hüquqları üzrə Bərabərlik Di- rektivi qeyd edir ki, onlar üçüncü dövlət vətəndaşlarına (ÜDV) ölkəyə daxil olma və orada yaşama məsələləri üzrə bərabər münasibətin göstərilməsi üzrə hüquq yaratmırlar. Daha sonra Əmək Hüquqları üzrə Bərabərlik Direktivində qeyd olunur ki, bu Direktiv, ÜDV-lər üçün məşğulluq və əmək münasibətləri baxımından da bərabər münasibətin yaradılması üçün hüquqlar təmin etmir. İrqi Bərabərlik Direktivi qeyd edir ki, “üçüncü dövlət vətəndaşlarının hüquqi statusundan yaranan hər hansı bir davranışı” əhatə etmir. Bununla belə, bu qayda üzv dövlətlərin ÜDV-lərin müdafiəsini istisna etməyə icazə vermir, belə ki, preambulaya əsasən ÜDV-lər direktivlə əmək hüquqlarına istinad istisna olmaqla, qalan hallarda müdafiə edilir. Gender Bərabərliyi Direktivi (Recast) və Mallar və Xidmətlər üzrə Gender Direktivi ÜDV-lərin müdafiəsini istisna etmir. Bununla belə, ÜDV-ləri ayrı-seçkilik əleyhinə direktivlərin əhatə etdiyi bərabərlik hüququndan, Üçüncü Dövlət Vətəndaşları Direktivinə əsasən geniş mənada “uzun müddətli yaşayan” hesab edildikləri yerlərdə istifadə edə bilərlər(bu isə digər qaydalarla bərabər 5 il qanuni yaşayışın olmasını tələb edir). 84 Əlavə olaraq Ailənin Yenidən Birləşməsi Direktivi ÜDV-lərə üzv dövlət ərazisində ailə üzvlərinə müəyyən şərtlər altında qoşularaq, qanuni yaşamaq imkanı yaradır. 85 69
_____________________________________ 84. 2003/109/AK Ölkə ərazisində uzun müddətli yaşayan üçüncü dövlət vətəndşlarının status haqqında direktiv, OJ L16, 23.01. 2004, s 44. (Directive 2003/109/EC concerning the status of third-country nation- als who are long-term residents, OJ L 16, 23.01.2004, p.44) 85. 2003/86/AK (Directive 2003/86/EC on the right to family reunification, OJ L 251, 3.10.2003, p. 12)
Təbii ki, AB hüququnda mövcud olan bu qaydalar üzv dövlətlərin milli qa- nunvericiliyi əsasında daha əlverişli şəraitin yaradılmasını istisna etmir. Bundan əlavə, 4.7-ci fəsildə müzakirə edilən AİHM-in presedent hüququ göstərir ki, dövlət vətəndaşları və qeyri vətəndaşları müqayisə edilən şəraitdə (onlara müəyyən şəraitdə fərqli davranmağa icazə verilməsini nəzərə alaraq) belə, onların yurisdiksiyası altında olan bütün şəxslər AİHK- da təsbit edilmiş bütün hüquqlardan bərabərlik zəminində istifadə etməlidirlər. Bununla da AİHK üzv dövlətlərin üzərinə ÜDV-lər ilə bağlı öhdəliklər qoyur ki, bu da müəyyən sahələrdə AB hüququnun tələblərindən daha irəli gedir. Yüklə 1,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|