Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova

Ope-
rator 
 
Misal 
A-nın 
qiyməti 
B-nın qiyməti 
 
Nəticə 
Operatorun adı 
və riyazi işarəsi 
true 
 
false 
 
 
not 
 
not A 
false 
 
True 
məntiqi inkar 
(
⎤ ) 
                                                 
1
 Müqayisə operatorunun tətbiq edildiyi operandlar eyni tipli və ya uyuşan tipli olmalıdır. 

---

 
351
Ope-
rator 
 
Misal 
A-nın 
qiyməti 
B-nın qiyməti 
 
Nəticə 
Operatorun adı 
və riyazi işarəsi 
true 
 
true 
 
true 
 
 
true 
 
false 
 
False 
false 
 
true 
 
false 
 
 
and 
 
A and B 
false false 
False 
 
məntiqi və 
(
∨) 
true 
 
true 
 
true 
 
true 
 
false 
 
true 
 
false 
 
true 
 
true 
 
 
or 
 
A or B 
false false 
False 
 
məntiqi və ya 
(
∧) 
true 
 
true 
 
false 
 
true 
 
false 
 
true 
 
false 
 
true 
 
true 
 
 
xor 
 
A xor B 
false false 
False 
 
məntiqi istisna 
(
⊕) 
 
Cədvəldə verilmiş misallardan göründüyü kimi, 
Not
  məntiqi inkar 
operatoru unar tip operatordur və  məntiqi operandın qiymətini dəyişdirir. 
And
 
operatoru hər iki operandın eyni qiymət aldığı halda, 
True
 qiyməti, 
or 
operatoru 
operandların heç olmasa biri 
True
 qiymət aldıqda, 
xor
 operatoru isə birinci 
operandın qiyməti ikinci operandın qiymətindən fərqli olduqda 
True
 qiyməti alır. 
 Birləşdirmə operatoru -“+” və ya “&” ifadədə simvol və  sətir tipli 
verilənlərlə tətbiq edilir və nəticə sətir tipli olur
1
.  
 
Tərtib operatorlarına aşağıdakı operatorlar aiddir: 
◊
 
not
-tərtibin inkarı 
◊
 
and
-tərtibin hasili; 
◊
 
or
-tərtibin toplanması; 
◊
 
xor
-tərtibin toplanmasının istisnası; 
◊
 
shl
 -sola doğru tərtibin sürüşdürülməsi; 
◊
 
shr
 -sağa doğru tərtibin sürüşdürülməsi; 
Tərtib operatorları proqram kompilyasiya edilərkən ikilik say sisteminə 
çevrilmiş  ədədlər üzərində  əməliyyatlar yerinə yetirir. Məsələn,  əgər A bayt tipli 
                                                 
1
 
Nəticədə alınan sətrin uzunluğu 255-dən çox olmamalıdır.
 
 

---

 
352
dəyişəninə 6 qiyməti mənimsədilibsə, onda ikilik say sistemində onun aldığı 
qiymət 00001010 olacaqdır. 
Not
 A  -nın qiyməti isə 11110100 olacaq.   
xor
 operatoru aşağıdakı kimi dəyişənlərin qiymətlərini toplayır: 
 
1 xor 1=0 
 
1 xor 0=1 
 
0 xor 1=1 
 
0 xor 0=0 
Toplamanın nəticəsi onluq ədədə çevrilir. 
 
 
k shl N
 (sola doğru sürüşdürmə) operatoru k ədədinin ikilik təsvirini  N 
mövqe sola sürüşdürür. Məsələn, shl 17=256. Çünki, 2 ədədinin ikilikdə təsviri 2 
bayt yer tutur və 20000000000000010 kimidir. Hər biti 7 mövqe sola sürüşdürsək, 
000000100000000 alırıq. Bu isə 256 onluq ədədidir. 
 Oxşar olaraq, sağa doğru sürüşdürmə operatoru yerinə yetirilir. Bu halda 
göstərilən mövqe qədər sağa doğru sürüşdürmə aparılır. Məsələn,