Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd

Gəvə hancarı toxunor
Qavaxca yunu yö:rdüm. Soŋra daraxda narınca piltə çəkerdim. 
Onu cəhrə qoşuf əyi:- rerdim. Qavaxca gəvənin ilməsini əyirif əl-
dən çıxarderdım. İlmeyi bir az boş çəkersəŋ, on- nan soŋra arğacı 
əyirerdim. Arğac ilmədən bərk çəkiler. Soŋra onu üşələ:səŋ. Axır-
da ərişiəyire:rsəŋ. Ərişi lap bərk çəke:rsəŋ kin, darğıda dursun. 
Özünü də möykəm üşəle:rsəŋ, qutarannan soŋra hamsını genə 
bir qat yö:rdüm. Yayda yığıb saxladığım otdarnan, çiçəx`- lərnən 
ilmeyi bir də arğacı boayerdım. Əmbə ərişi boamersaŋ, boayan-
nan soŋra çöhməsin deyin, inəyin əmcəyinnən çıxan süd təkin ala 
Üzdü qonax
Gələndə Kərim əvə gördü bir qonax var: salamlaşdı qonağı-
nan. Oturdu döşəyçədə. Geşdi günnər, dolandı həftələr, getmədi 
qonax öz əvinə. Qiyamat qofdu Kərimin başına. Dedi xəlvətcə ar-
vadına ki, bı zalım oğlı havağatan boğaz ortağı olajax? Qazancım 
ancax ki, ikimizi dolandırır. Tacir dəyiləm, qəssəf dəyiləm, neyli-
yim mən başı bəlalı. Bir gün Kərim pişiyi tutuf sığallıya- sığallıya 
qonağa eşitdirməy üçün dedi:
Pişiyim, pişiyim mavrəsər,
Çölə çıxma yel əsər, 
Qonax bı gün bizdədi, 
Saba: yola tələsər.
Bı sözdəri eşidən qonax həmin pişiyi tutuf belə dedi sığallıya- 
sığallıya:
Pişiyim, pişiyim mavrəsər, 
Çölə çıxma yel əsər, 
Qonax bı yıl bırdadı, 
Gələn il də sərasər.
Kərimnən arvadı eşidəndə qonağın bı mahnısın əlləri yerdən- 
göydən üzüldü. Qonax çox yekəpəridi, güj- zad çatası dəyildi. 
Kərim onu zornan da qava bilməzdi. Bir gün dedi arvadına Kərim 
ki, ay arvad, gəl bir gün yalannan əvin aynoynun yığışdırıb əvdən 
çıxax, bir əz uzaxlaşax, görəy bı nadürüs oğlu çıxıb gedərmi öz 
xaravasına. Belə də elədilər. Belə də elədilər. Duruf olan- olmaz-
dan şələlənif, köşdüylərini qonağa bildirif düşdülər yola. Üş- dört 
gün qaldılar yaxın kəttə qohumları əvində, so:ra qayıtdılar genə 
öz əvlərinə. Gördülər yoxdu qonax, gedifdi. Kərim dedi, ay ar-
vad, şükür haqqa kafır oğlu yaxca əkildi başı- mızdan. Dur o uru-
set xoruzunu gətir kəsif yeyəy, xoruzu kefi köy kəsif bişirdilər. 
Kərim dedi, ay arvad, oynuyax yeyəy, yoxsam yeyəy oynuyax? 
Arvat dedi:- ay kişi, elə çox əziy- yətdər çəkmişiy, bir doyuncan 
oynuyax, so:ra yeyəy.
(Laçın rayonu, Qoşasu kəndi, Əsədova Mənsuma Məşədibaba 
qızı, 83 yaşında) 

---

344
345
olar, əncağ hisı
i 
vər. qazanə tökəndə bir qat ət tökürsən, soğanı
i
də 
tökürsən. Genə ət tökecegsən, sōrə genə əvvəl şābalıdni, turşisini, 
soğanni tökecegsən. Sōrə üsdünə unun ətin sūnnan bir qab töke-
cegsən, isdiyodni, duzni, sarikökni tökürsən. Mən sarikök tök-
mürəm. Nimçəyə tökəndə qōrmān yağni gezdirirsen belə pişmiş 
yağı dadı
i
vər.
(Bakı şəhəri, Zirə kəndi, toplayanı Həsənova K.)
Söhbət 
Bizim tərəflərdə mayın axırrarı köç yeylağa çıxır. Həmşə köç 
vaxdı havalar korranır. Bir də görürsənki, axmağisdadan yağış 
başdadı. Dala qayıtmiyəcəysən ki. Üs- başın isdanır, əyağların 
lıdır palçığa batır, hələ qoyunnarı demirəm. Boğaz qoyunnar yol-
da balaleyir, körğə quzularnan yol getməy çətin olur. Bəzən dağ 
yamajdarı qədəmə kimi olur, onu çıxmağ asan olur. Qoyunnarnan 
bir yerdə mal- qara da gedir. At, inəy, gomuş da aparıllar. Körpə 
buzo, xotəy tez- tez yorulur. Çox yorulanda biz də dincəliroy, at-
darı yançidar eleyib otdamağa bıraxır, qoyunnarı cağannığa bı-
raxırığ. Yeylağa çatan alaçığ qurur, yeni həyata başderoğ. Qışdağ-
da olduğu kimi toyuğları əliyə, malları pəyiyə salmırığ. Gecələr 
olar çöldə yatıllar. Sabah obaşdannan mallar da, qoyunnar da sa-
ğılır, quzular bıraxılır, çobannar da qoyunu otdamağa aparıllar.
(İsmayıllı rayonu Cülyan kəndi