Azərbaycan döVLƏT İQTİsad univers
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.2. Valyuta məzənnəsi: təsir edən
amillər və tənzimləmə Valyuta mяzяnnяləri aşağıdakı kimi fяrqləndirilir: - qятi müяyyən edilmiş valyuta məzənnяləri. Onlar dar чярчивядя дяйişilir; - тяrяddüd edən valyuta mяzяnnəlяri. Onlar valyutanын базар тяляb və tяklifindən asılı olaraq dəyişir. 40 Valyuta məzənnəsinə təsir eden amillər sırasına aşağıda- kıları aid etmək olar: - pul vahidinin alıcılıq qabiliyyяti və inflyasiya; - tədiyyə balansынын vəziyyəti; - müxtəlif ölkələrdя tərqli faiz dərəcяlяrinin mövcudluğu; - valyuta bazarlaрыnın vязиyyяtи vя valyula ilя möhtəkirliк. Valyuta tənzimlənməsi tədbirləri sırasынa ашаğıdakıları aid etmək olar: - devalvasiya və revalvasiya siyasəti; - valyuta məhdudiyyяtləri; - valyuta məzənnələri rejiminin tətbiqi və s. Valyuta tənzimlənməsi metodlaрыnı müəyyən şərtilik dəряъяsi ilə tam liberal, natamam liberal və qeyri-liberal val- yuta tянзimlяmələri kimi fərqləndirmək olar. 3. Azərbaycanın valyuta sistemi. Azяrbaycan Respublikasında valyuta sisteminin яsa- sıны 1992-ci ildə tədavülə buraxılmış manat təşkil edir. Val- yuta münasibətləri sahəsində əsas qanunverici akt «Valyuta tənzimi haqqынda» Azərbaycan Respublikasынын Qanunu hesab olunur. Bu qanun ölkədя valyuta яməliyyatlaрыnын hə- yata keçirilməsi prinsiplяrini, valyuta tənzimi və valyuta nə- zarəti orqanlaрыныn sяlahiyyяtlərini, funksiyalaрыны, hüquqi vя fiziki şəxslərin valyuta sяrvətlərinə sahib olmaq və bun- lardan istifadə etmək, onlar barəsində sərəncam vermək sa- həsində hüquqlaрынын, vəzifələrini vя valyuta qanunverici- liyinin pozulmasına görя məsuliyyəti müəyyяn edir. Hal - hazırda Azərbaycanda valyuta birjalaрыnda tələb və təklifdən asılı olan «üzən» valyuta məzənnəsi fəaliyyət göstяrir. Dollaрыn manata olan rяsmi məzяnnəsini Milli Bank Bakı Бanklararası Valyuta Birjasынын (BBVB) nəticə- ляri əsasынda müəyyяnlяşdirir. Azərbaycanda valyuta əməliyyatlaрыны Milli Bankın müva- fiq lisenziyasıны alan banklar və digər kredit idarяləri apara bilər. Xarici valyutalaрыn alqı-satqısı səlahiyyətli kommersi- ya бanklari tяrəfindən həyata keçirilir. Xarici valyutalaрыn alqı-satqısı üzrə sövdəlяşmяləri birbaşa olaraq sяlahiyyяtli 41 banklar öz aralaрыnda, həmçinin Azяrbaycan Milli Bankынын müяyyənlяşdirdiyi qaydalar vя şərtlər çərçivəsindя fəaliyyətи göstяrяn valyuta birjalaры ilя həyata keçirə bilərlər. Xarici вalyutalaрыn alqı-satqısına səlahiyyəti olmayan banklar mü- daxilə edя bilmяz |