21
𝐸 =
𝜕(Ü𝐷𝑀)
𝜕(gtd)
∗
𝑔𝑡𝑑
Ü𝐷𝑀
, (7)
burada
𝜕(Ü𝐷𝑀)
𝜕(gtd)
= −32,8
.
(7) bərabərliyində
verilmiş
𝑔𝑡𝑑
Ü𝐷𝑀
kəsrini hesablamaq üçün
mövsümi təmizlənmiş real
ÜDM dəyişəninin və sadə tarif dərəcəsi dəyişənlərinin 2007-ci ilin yanvar ayından
2020-ci ilin may ayınadək olan müşahidə dövrü üzrə orta qiymətindən istifadə oluna-
caqdır.
Beləliklə,
𝑔𝑡𝑑
Ü𝐷𝑀
=
4.2
4377.9
= 0.001
olduğun əldə edirik. Bu nəticəni (7) bəra-
bərliyində nəzərə alsaq,
𝐸 =
𝜕(Ü𝐷𝑀)
𝜕(gtd)
∗
𝑔𝑡𝑑
Ü𝐷𝑀
= −32.8 ∗ 0.001 = −0.033
(8)
Deməli, artıq
sağ tərəf faiz dəyişməsinə, sol tərəf də
həmçinin faiz dəyişməsinə
malikdir.
Bu o deməkdir ki, 2007-ci ilin yanvar ayından 2020-ci ilin may ayınadək
olan müşahidə dövründə gömrük-tarif dərəcələrinin hər hansı ay üçün bir faiz bəndi
yüksəlməsi ÜDM-in həmin ayda 0,033 faiz azalmasına səbəb olmuşdur. Əksinə, qeyd
olunan müşahidə dövründə gömrük-tarif dərəcələrinin hər hansı ay üçün bir faiz bəndi
azaldılması ÜDM-in həmin ayda 0.033 faiz artmasına səbəb olacaqdır. Bu əlaqədən
istifadə edərək Xərclər-Buraxılış modelində simulyasiyaları həyata keçirə bilərik.
Empirik nəticələr
Fərz edək ki, hökumət gömrük-tarif siyasətində dəyişiklik edərək tariflərin 10 faiz
azaldılması qərarını qəbul edir. Deməli, ölkədə son məhsullara olan tələb 0,33 faiz
artacaqdır. Bu məlumatı Xərclər-Buraxılış modelinin giriş veriləni kimi qəbul edərək
hər bir iqtisadi fəaliyyət sahəsi üzrə simulyasiya nəticələrini təhlil edək. Həyata keçi-
rilmiş simulyasiyaların nəticələri Cədvəl 1-də ümumiləşdirilmişdir.
Dostları ilə paylaş: 
