Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti unec X. H. Kazımlı, Q. S. Bayramov, B. C. Sadıqov

Çin Xalq Respublikas
ının 
t
əcrübəsi uğurlu olmaqla yanaşı həm də spesifikliyi ilə fərqlənir. Bu ölkədə 
s
ənaye ilə aqrar sektor arasında qurulan sağlam qarşılıqlı əlaqə Çin “iqtisadi 
möcüz
əsi”nin əsas faktoru olmuşdur. Çinin iqtisadi strategiyasında sənaye 
h
əmişə prioritet xarakter daşıdığından aqrar sektor da daima onun inkişafına 
xidm
ət etmiş və bu 1949-78-ci illərdə aqrar sektorda toplanan izafi kapitalın 
s
ənaye sektoruna yönəldilməsi istiqamətində olmuşdur. Mərkəzi planlı xalis 
sosialist 
iqtisadiyyatının olduğu həmin dövrdə dövlət inhisarçı formada aqrar 
m
əhsulları satın alır və aşağı qiymətlərlə reallaşdırırdı. Bu siyasətdə məqsəd 
s
ənaye sahələrini ucuz əmək və material ehtiyatı ilə təmin edərək onların 
g
əlirlərini artırmaq və bu sektorda kapital investisiyaları formalaşdırmaq 
olmuşdur.
1978-i il Çin Komunist 
Partiyasının XI Qurultayının III Pleniumunda 
q
əbul olunan və aşağıdakı istiqamətləri əhatə edən iqtisadi strategiya isə yeni 
bir dövrü, iqtisadiyatda bazar iqtisadi prinsiprin
ə keçid dövrünü başlatmışdır: 
♦
Daxili siyas
ətdə:
a) Aqrar 
istehsalın qeyri- mərkəzləşdirilməsi;
b) Fiskal sistemin qeyri- m
ərkəzləşdirilməsi;
c) Qiym
ətlərin tənzimlənməsinin yumşaldılması;
♦
Xarici siyas
ətdə :Açıq Qapı Siyasəti (Open Door Policy);
İslahatların başladığı dövrə qədər Çində torpaqlar xüsusi və kollektiv 
n
əzarətdə olan torpaqlara bölünürdü. Əkilən ərazilərin 6,2 faizini əhatə edən 
xüsusi istifad
ədə olan torpaqlar əsasən qədim ailələrə mənsub olmaqla onlar 
üz
ərindəki istehsal qərarları demək olar ki, sərbəst şəkildə verilirdi.
İlkin olaraq Çin iş qüvvəsinin 70 faizini özündə birləşdirən aqrar 
sektorda 
aparılan isahatlar isə iki mühüm elementi, Ailəvi Cavabdehlik Sistemi 
(Household Responsibility System - HRS) v
ə İkili Qiymət Sistemini (Dual 
Track Price System) özünd
ə birləşdirirdi.