Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası İqtisadiyyat İnstitutu

Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin əsas göstəriciləri (tədris ilinin əvvəlinə )

	2001	2004	2005	2006	2007	2008	2009
Məktəbəqədər təhsil müəssi-sələrinin sayı (ilin sonuna) - cəmi	1790	1780	1761	1764	1760	1658	1612
o cümlədən:
Uşaq bağçaları	552	549	544	545	545	501	484
körpə evləri-uşaq bağçaları	1194	1190	1176	1182	1180	1124	1094
Məktəb-uşaq bağçaları	2	4	4	4	1	1	2
Körpə evləri	42	37	37	33	34	32	32
Məktəbəqədər təhsil müəssi-sələrində uşaqların sayı - cəmi, nəfər	111020	110891	110081	110017	109458	103902	103617
Uşaqların məktəbəqədər təhsil müəssisələri ilə əhatəliliyi (1-5 yaşlı əhalinin sayına nisbətən, faizlə)	16.9	19.9	19.6	19.1	18.2	16.3	15.8
Hər 100 yerə düşən uşaqların sayı, nəfər	76	75	77	77	79	83	81

Mənbə: www.azstat.org
2000-ci ildə bu göstərici 16,9% , şəhər yerlərində 27,3%, kənd yerlərində 8,8% olmuşdur. Qeyd edək ki, inkişaf etmiş ölkələrdə uşaqların məktəbəqədər təhsil müəssisələri ilə əhatəliliyi 60-90 faiz təşkil edir.
Hazırda ölkəmizdə dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisələri ilə yanaşı, müvafiq qaydada lisenziya almış 5 özəl məktəbəqədər təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir.
Eyni zamanda ölkədə müxtəlif nazirlik, şirkət, idarə və təşkilatların tabeliyində olan məktəbəqədər təhsil müəssisələri də vardır. Sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqlar üçün 5 məktəbəqədər xüsusi təhsil müəssisəsi, ümumi təyinatlı 9 müəssisədə 18 xüsusi təyinatlı qrup və 5 sanator tipli məktəbəqədər təhsil müəssisəsi mövcuddur.
Müstəqillik illərində Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində 100-ə qədər məktəbəqədər təhsil müəssisəsi bağlanmışdır ki, onların da təqribən yarısı Bakı şəhərinin payına düşür. Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin sayının azalmasının səbəblərindən biri də ölkəmizdə gedən müharibə nəticəsində 242 məktəbəqədər müəssisənin işğal bölgələrində qalması və dağıdılmasıdır. Bununla yanaşı, təcavüzkar erməni millətçi-lərinin soyqırımı təqibinə məruz qalan 1683 qaçqın və məcburi köçkün ailəsi öz yurdlarını tərk edərək müxtəlif şəhər və rayonlarımızda məktəbəqədər təhsil müəssisələrdə məskunlaş-mışdır.
Son onillikdə aparılan uğurlu iqtisadi siyasət, həyata keçi-rilən məqsədyönlü neft strategiyası və bazar yönümlü islahat-ların dərinləşməsi ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında dönüşün əldə olunmasına imkan vermiş, xalqımızın maddi rifah halının tədricən yaxşılaşdırılmasına şərait yaratmışdır. Bu illər ərzində, xüsusilə də XXI əsrin ilk illərindən iqtisadiyyatın dinamik inki-şafı sosial sahələrə dövlət qayğısının gücləndirilməsi və bu sa-hələrə yönəldilən diqqət və resursların önəmli artımı ilə müşayiət olunmuşdur.
Lakin sağlamlıq imkanları məhdud məktəbəqədər yaşlı uşaqların müvafiq xüsusi müəssisələrə cəlb olunması aşağı səviyyədədir. Ölkədə belə uşaqların sayı 6000-dən artıq olduğu halda, onların yalnız 500 nəfəri (8,3 faiz) məktəbəqədər xüsusi təhsillə əhatə olunmuşdur.
Qeyd olunan nöqsanların aradan qaldırılması və problemlərin səmərəli həlli, ölkəmizdə məktəbəqədər təhsilin günün tələbləri səviyyəsində qurulmasının təmin olunması məqsədi ilə kompleks məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutan Dövlət Proqramı hazırlanmışdır. Proqramın əsas məqsədi ölkədə bütün əhali təbəqələri üçün əlçatan və müasir tələblər səviyyəsində qurulmuş məktəbəqədər təhsil xidmətlərinin göstərilməsini təmin edə biləcək maddi-texniki, təşkilati-hüquqi, iqtisadi və tədris-metodiki şərait yaratmaq və bu zəmində məktəbəqədər təhsil sisteminin yüksək sosial-iqtisadi səmərəliliyinə nail olmaqdır.
Qeyd etdiyimiz kimi, məktəbəqədər təhsil, insanını sonrakı təhsil pillələrini uğurla başa vurmasında mühüm rol oynayır. Yəni məktəbəqədər təhsil uşaqların erkən yaşdan elmə və təhsilə maqağının artırılmasında, istedadların üzə çıxarılmasında mühüm rol oynayır. Hesab edirik ki, yaxın gələcəkdə məktəbəqədər təhsil sahəsində aparılan islahatlar öz müsbət nəticəsini verəcəkdir.