Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu səDNİk paşa pirsultanli

MƏNZUM ATA SÖZLƏRİ

Ikihecalılar

1. 
   Az de,
   

Düz de.

2.Doyur,

Buyur.
3.Ya düz,

Ya üz.

4.Yüz ölç,

Bir biç.

5. Kor,kor,

Gör, gör.

6. Un yox,

Su yox.

7. Xəngəl,

Əngəl.

8. Un ver,

Dən ver.

Üçhecalılar

1.Az getdi,

Üz getdi.

Qış getdi,

Yaz getdi.
2.Alma maş,

Olmaz aş.

3.Astadı,

Ustadı.

4.Asta de,

Usta de.

5.Az söylə,

Düz söylə.

6.Az danış,

Düz danış.

7.Az sözüm,

Düz sözüm.

Öz sözüm.
8. Az dedim,

Üz dedim,

Düz dedim.
9.Acıdır,

Bacıdır.

Başımın

Tacıdır.
10.Bu meydan,

Bu şeytan.
11. Pir olsun,

Bir olsun.

12.Qız yükü,

Duz yükü.

13.Qız gərək,

Tez gərək.

14. Dağ nədi,

Bağ nədi.

15. Düz başa,

Yüz yaşa.

16. Dünən şeş,

Bu gün beş.

17.Əsli “Hu”,

Nəsli “Hu”.

18.Duz çörək,

Düz çörək.

19. İt ola,

Küt ola.

20.Yedin də,

Dedin də.

21.Ya üzül,

Ya düzül.

22.Yaş kəsən,

Daş kəsən,

Baş kəsən.
23.Kürəkən,

Gül əkən.

24.May ayı,

Vay ayı.

25.Nə üzmür,

Nə düzmür.

26.On gün qov,

Bit gün ov.

27.Süddən yanan quzunu,

Güz otar,

Yaz otar,

Yüz otar.

28. Harda aş,

Orda baş.

29.Harda aş,

Keçəl baş.

Dördhecalılar

1.Aydan arı,

Sudan duru.

2.Araz axır,

Gözün baxır.

3.Ac dalayar,

Tox yalayar.

4.Allah əmri,

Yan dəmiri.

5.Asta gedər,

Usta gedər.

6. Ayran aşı,

Suyun başı.

7.Alma maşı,

Olmaz aşı.

8.Dadı sənin,

Adı mənim.

9.Ağzın açdı,

Gövhər saçdı.

10.Arıq nədir,

Qoruq nədir?

11.Alan ayrıq,

Satan sayrıq.

12.Analı qız,

Xınalı qız.

13.Bir yunum var,

Min günüm var.

14.Başa qaxınc,

Üzə toxunc.

15.Birə də hey,

Minə də hey.

16.Verərsən aş,

Olarsan baş.

Verərsən şor,

Olarsan kor.

17.Vurdu daşa,

Çıxdı başa.

18.Qamış ola,

Camış ola.

19.Qız ağacı,

Qoz ağacı.

Mini atar,

Biri tutar.

20.Qızdır, nazdır,

Bir almazdır.

21.Dədə durdu,

Dam uçurdu.

22.Dövlət başa,

Quzğun leşə.

23.El içində,

Öl içində.

24.El gətirdi,

El götürdü.

25.Elin gücü,

Yelin gücü.

26.Eldən-elə,

Dildən-dilə.

27.Eşşək nədir,

Döşək nədir?

28.Evdə qardaş,

Çöldə yoldaş.

29.Ərəb nədir,

Corab nədir?

30.Ər savaşı,

Yaz yağışı.

31.Ərsiz arvad,

Yüyənsiz at.

32.Əsdi Gəncə¹⁸,

Bitdi yonca.

Əsdi Tiflis,

Oldu dümdüz.

33.Əmi onun,

Zəmi onun.

34.İt də getdi,

İp də getdi.

35.Yaz yağışı,

El alqışı.

36.Yayda işlə,

Qışda dişlə.

37.Yeyən içər,

Əkən biçər.

38.Yağ dırnaqda,

Bal barmaqda.

39.Yaman da mən,

Yanan da mən.

40.Yay əkinçi,

Qış dilənçi.

41.Yaxşı düzər,

Yaman pozar.

42.Yel çəkirəm,

Gül çəkirəm,

Kül çəkirəm.
43.Kişi seldi,

Arvad göldü.

44.Koroğludu,

Yol oğludu.

45.Koroğludu,

Zor oğludu.

46.Köhnə-kəşkül,

İşim müşkül.

47.Gəldi əcəl,

Verməz macal.

48.Gecə qara,

Cücə qara.

49.Gec eyləyər,

Güc eyləyər.

50.Gənclik hara,

Dinclik hara.

51.Gözəllikdə:

Qızın xalı,

Beçə balı.
52.Mayıs suyu,

Vayıs suyu.

53.Nökər nədir?

Bekar nədir?

54.Oğul işıq,

Qız yaraşıq.

55.Öyüd eldən,

Oğul beldən.

56.Olan olub,

Nov da dolub.

57.Palaza sürt,

Boğaza dürt.

58.Səksən, doxsan,

Bir gün yoxsan.

59.Sözə usta,

İşə xəstə.

60.Sənə adət,

Mənə bedat.

61.Uşaq nədir?

Bıçaq nədir?

62.Umac aşı,

Suyun başı.

63. Un davası,

Din davası.

64.Üstü bəzək,

Altı təzək.

65.Üzdə mələk,

Dalda təzək.

66.Ürək qıran,

Qarın cıran.

67.Xalam bildi,

Aləm bildi.

68.Həm yağladı,

Həm dağladı.

69.Həm ziyarət,

Həm ticarət.

70.Çölü bəzək,

İçi təzək.

71.Çörək quru,

Ayran duru.

72.Çölün quşu,

Çayın daşı.

73.Şahın əmri,

Qulun ömrü.

74. Gördün demək,

Ta nə demək.

75. Üzdə gülür,

Dalda hürür.

76. Biri itər,

Biri bitər.

77. Ağacı qurd,

İnsanı dərd.

78. Yaz bitirər,

Yay yetirər.

Beşhecalılar

1.Adamı başdan,

Ağacı yaşdan.

2.Alim qələmlə,

Tacir sələmlə.

3.Axtaran tapar,

Yoğuran yapar.

4. Ağ xoca bizdə,

Xurcunu sizdə.

5. Aldın payını,

Çağır dayını.

6. Aləm aləmnən,

Kor qız xalamnan.

7. Azacıq aşım,

Ağrımaz başım.

8. Allahdan buyruq,

Ağzıma quyruq.

9.Arvadım birdi,

Sözləri dürdü.

10.Assan asılmaz,

Kəssən kəsilməz.

11.Axşam axura,

Gündüz naxıra.

12.Analı quzu,

Xınalı quzu.

13.Atıcı atar,

Tayını tapar.
14.Atıcı atar,

Culfanı tapar.

15.Almanı say ye,

Armudu soy ye.

16.Aləmi bəzər,

Özü lüt gəzər.

17.Bir də qız ollam,

Onda düz ollam.

18.Bir ala dana,

Bir uzun oba.

19.Birin birini,

Minin minini.

20.Baltanın:

Sapında da var,

Küpündə də var.
21.Bulağın daşı,

Gözümün yaşı.

22.Birin qandırar,

Birin yandırar.

23.Balağı batdaq,

Dabanı çatdaq.

24.Verdi əriyə,

Atdı dəriyə.

25.Vuruşdu quzu,

Sındı buynuzu.

26.Verdik bir dana,

Aldıq bir sona.

Qal yana-yana.
27. Qızı beşiyə,

Cehizin eşiyə.

28.Qızılquş uçar,

Dikdiri qucar.

29.Qonşu balası,

Mey piyaləsi.

30.Qələmin ucu,

Qılıncın gücü.

31.Qarnı quruldar,

Üstü parıldar.

32.Qoynun oldu yüz,

Süd gölündə üz.

33.Dəliyə bel ver,

Altından yel ver.

34.Dava yoxluqdan,

Tövbə toxluqdan.

35.Dəmiri yanmır,

Kömürü yanmır.

36. Dövlətdə dəvə,

Övladda nəvə.

37. Dövlətdə dəvə,

Övladda nəvə,

Sərvətdə gəvə.
38. Dəni ellərdən,

Suyu göllərdən.

39. Dağda qar olar,

Bağda bar olar.

40. Düycə doldurmaz,

Nehrə oldurmaz.

41. Dil həm bəladır,

Həm də qaladır.

42. Dediyin dedik,

Çaldığın düdük,

Yediyin hədik.

43. Dəm dəm gətirər,

Qəm qəm gətirər.

44. Diddiyin bilir,

Uyduğun bilmir.

45. El içində ol,

El içində öl.

46. El arı ilə,

Bağ barı ilə.

47.Elti əyrisi,

Balta əyrisi.

48. Əlli əliynən,

Mallı malıynan,

Pullu puluynan.
49. Ərin döyüşü,

Yazın yağışı.

50. Əgər varındır,

Aləm yarındır.

51. Əmiyə qaldı,

Dəmiyə qaldı.

52. Əvvəli meydan,

Axırı zindan.

53.İtimiz də var,

Kütümüz də var.

54. İçmə çaxırı,

Açar paxırı.

55.İrini ipə,

Xırdanı sapa,

Əzməzlər ki.
56. Yemi yetəndə,

Qırxı ötəndə.

57. Yalanmaq ayrı,
58. Yaz bulanlığı,

Qış yavanlığı.

59. Yeməkdə qoçaq,

Köməkdə qaçaq.

60. Düzənə rəhmət,

Yazana rəhmət,

Pozana lənət.
61. Yaxşıya yanaş,

Yamandan uzaş.

62. Ya dövlət başa,

Ya quzğun leşə.

63. Yazın gəlişi,

Elin gülüşü.

Dolanmaq ayrı.


64. Yağmadı yağış,

Bitmədi qamış.

65. Yatan üyütməz,

Yetən üyüdər.

66. Kasıbın sözü,

Ulğunun gözü.

67. Kiri kir açar,

Sirri sirr açar.

68. Kişi çöl quşu,

Biyaban daşı.

69. Kələklə gələn,

Küləklə gedər.

70. Kəsməyi kəsməz,

Süzməsi süzməz.

71. Kiçikdən xəta,

Böyükdən əta.

72. Kəssən kəsilməz,

Üzsən üzülməz.

73. Palaza bürün,

Elinən sürün.

74. Gecə yatağa,

Gündüz otağa.

75. Geyirəm bezi,

Gəzirəm düzü.

76. Gedənə sağdış,

Gələnə soldış.

77. Gedər naxıra,

Gələr axıra.

78. Çirkin bürünər,

Gözəl görünər.

79. Gözlə, gözlərim,

Dinlə, dizlərim.

80. Gözəllik ondur,

Doqquzu dondur.

81. Gülmə qonşuna,

Gələr başına.

82. Gördün ki, yemek,

Daha nə demek.

83. Gedənə yoldaş,

Gələnə qardaş.

84. Gül var, ətirli,

Gül var, çətirli.

85. Lalın baxarı,

Suyun axarı.

86. Nə işim işdi,

Nə əlim boşdu.
87. Nə halım haldı,

Nə yolum yoldu.

88. Nə əldən qoyur,

Nə yardan doyur.

89. Niyyətin hara,

Mənzilin ora.

90. Oğlandır, oxdur,

Hər evdə yoxdur.

91. Oğul xırdası,

Noğul xırdası.

92. Örtülü bazar,

Dostluğu pozar.

93. Övlad dənizdi:

Nə içmək olur,

Nə keçmək olur.
94. Pulun var-giriş,

Yoxdursa sürüş.

95. Pulluya bəli,

Pulsuza dəli.

96. Səydən bəy olar,

Bəydən səy olar

97. Söz götürənin,

Yer oturanın.

98. Söyüdün közü,

Kasıbın sözü.

99. Saxla samanı,

Gələr zamanı.

100. Səndən hərəkət,

Məndən bərəkət.

101. Səni pozaram,

Onu yazaram.

102. Təndir çörəyi,

Evin dirəyi.

103. Tikənə rəhmət,

Sökənə lənət.

104. Tövbə toxluqdan,

Üz-göz yoxluqdan.

105. Toyda oynamaz,

Vayda ağlamaz.

106. Torpaqdan hasil,

Torpağa vasil.

107.Tatın gəlişi,

Kürdün görüşü.

108. Tələsdi-təzdi,

Yolunu azdı.

109. Uşağı buyur,

Dalınca yüyür.

110. Uşağı döydün,

Qonağı döydün.

111. Üzsən üzülməz,

Kəssən kəsilməz,

Düzsən düzülməz.
112. Heçimiz ayrı,

Köçümüz ayrı.

113. Çalxadı nəhrə,

Dirildi Zöhrə.

114. Yağıda olsun,

Yanımda olsun.

115. Bağın daşlısı,

Qızın saçlısı.

Altıhecalılar

1. 
   
   

2. 
   Acda aman olmaz,
   

Toxda iman olmaz.

3. 
   At vurub dizinə,
   

İndi gələr özünə.

4. 
   Açaram sandığı,
   

Tökərəm pambığı.

5. 
   Aşıq vaydan qaçar,
   

Molla toydan qaçar.

6. 
   At görür axsayır,
   

Su görür susayır.

7. 
   Ata-yumaqlanar,
   

Oğul budaqlanar.

8. 
   Adın nədir? Gülnaz,
   

Öyrənən can durmaz.

9. 
   Arvad var, ev yıxar,
   

Arvad var, ev yığır.

10. 
    Bir ayağı burda,
    

Bir ayağı gorda.

11. 
    Bir qız ərə gedər,
    

Min qız yelə gedər.

12. 
    Bir var min gətirər,
    

Min var, ad itirər.

13. 
    Varını it yesin,
    

Yaxanı bit yesin.

14. 
    Qulun olunca at,
    

Yiyəsi qalar mat.

15. 
    Qızının isməti,
    

Atanın dövləti.

16. 
    Quş qanadı ilə.
    

Adam adı ilə.

17. 
    Qatığı ellərdə,
    

Pendiri çöllərdə.

18. 
    Qoruyub varını,
    

Unutma arını.

19. 
    Qaradan qaş olmaz,
    

Yaddan qardaş olmaz.

20. 
    Dərd var, gələr keçər,
    

Dərd var,dələr keçər.

21. 
    Erkək cib doldurar,
    

Dişi güz doldurar.

22. 
    Ərə də bir dəfə,
    

Gora da bir dəfə.

23. 
    İnsanı qəm yıxar,
    

Barını nəm yıxar.

24. 
    Ya quzuqulağı,
    

Ya bağayarpağı.

25. 
    Yaxşıdan ad qalar,
    

Yamandan dad qalar.

26. 
    Yazın bulanlığı,
    

Qışın yavanlığı.

27. 
    Ya Lələ şələni,
    

Ya şələ Lələni.

28. 
    Yağ dırnaqda gedər,
    

Bal barmaqda gedər.

29. 
    Ümid olma nisyə,
    

Gələ girə kisyə.

30. 
    Yel önündə yundu,
    

Dağ başında ündü.

(qoca)

31. 
    Kimisi aş yeyər,
    

Kimisi daş yeyər.

32. 
    Gəldin yad ocağa,
    

Salma dad ocağa.

33. 
    Gəlini gərdəkdə,
    

Uşağı bələkdə.

34. 
    Övlad da vaxtında,
    

Dövlət də vaxtında.

35. 
    Oğlan kamal ilə,
    

Qızsa camal ilə.

36. 
    Söz var- el içində,
    

Söz var- ev içində.

37. 
    Soydular, soydular,
    

Soyxalara qoydular.

38. 
    Sadəlik gətirər,
    

Lovğalıq itirər.

39. 
    Tutulmamış oğru,
    

Xandan, bəydən doğru.

40. 
    Toyunku oynamaq,
    

Vayınkı ağlamaq.

41. 
    Tayası yanan mən,
    

Əli kösövlü sən.

42. 
    Çatarsan vaxtıma,
    

Çıxarsan taxtıma.

43. 
    Buyur buyruğunu,
    

Salla quyruğunu.

Yeddihecalılar

1. 
   
   

2. 
   Aşı bişirən yağdı,
   

Gəlinin üzü ağdı.

3. 
   Alan alıb aldadıb,
   

Satan satıb pullanıb.

4. 
   Ağ günüm, qara günüm,
   

Hara yetsin, bu ünüm.

5. 
   Ay daş atan bəxtəvər,
   

Daşın da bir vaxtı var.

6. 
   Artıq tamah daş yarar,
   

Daş qayıdıb baş yarar.

7. 
   Acıtmalı bozdamac,¹⁹
   

Əlim xəmir, qarnım ac.

8. 
   Artıq tamah baş yarar,
   

Artıq tikə diş qırar.

9. 
   Al da geysə yaraşır,
   

Şal da geysə yaraşar.

10. 
    Analının özü çox,
    

Anasızın sözü çox.

11. 
    Ağızlara söz oldum,
    

Ayaqlara toz oldum.

12. 
    Ay cüt gəzən bəxtəvər,
    

Heç demirsən tək də var.

13. 
    Ağlarsa anam ağlar,
    

Qalanı yalan ağlar.

14. 
    Aranda tutdan oldum,
    

Dağda qurutdan oldum.

15. 
    Arşın gətir, bez apar,
    

Çuval gətir, qoz apar.

16. 
    At ölər, meydan qalar,
    

İgiddən ad-san qalar.

17. 
    Ayda-ildə xoş gəldin,
    

Gündə-gündə nöş gəldin.

18. 
    Ağ yudu qara sərdi,
    

Bilmədi hara sərdi.

19. 
    Ayranındır, şorundur,
    

İndi növbə korundur.

20. 
    Ağam bir xatın aldı,
    

Davanı satın aldı.

21. 
    Ayda, ildə bir namaz,
    

onu da şeytan qoymaz.

22. 
    Ayranı yox içməyə,
    

Kür axtarır keçməyə.

23. 
    Ayran tapmır içməyə,
    

Nazla gedir çeşməyə.

24. 
    Arvadı əri saxlar,
    

Pendiri dəri saxlar.

25. 
    Ağlama, cırtdan bala,
    

Ağzı yoğurtdan²⁰ bala.

26. 
    Ağlayan göz yaş gətirər,
    

Yeyən ağız aş gətirər.

27. 
    Ağamız padar oldu,
    

Yer, göy bizə dar oldu.

28. 
    Arıq atda təpər çox,
    

Yeriməyə hünər yox.

29. 
    Arvadı özü saxlar,
    

Pendiri duzu saxlar.

30. 
    Adam var-eldən gedər,
    

Adam var-evdən gedər.

31. 
    Aclıq nələr yedirməz,
    

Toxluq nələr dedirməz.

32. 
    Bağ belə, bostan belə,
    

Tağları şələ-şələ.

33. 
    Bağda ərik var idi,
    

Salam Məlik var idi.

Bağdan ərik qurtardı,

Salam Məlik qurtardı.

34. 
    Balçının var bal tası,
    

Odunçunun baltası.

35. 
    Bəxtini narda sına,
    

Sevdiyin yarda sına.

36. 
    Bu kimin qızıdı,
    

Almadan qırmızıdı.

37. 
    Bildik-yel dəyirmanı,
    

Bəs bunun suyu hanı?

38. 
    Bağ alma,bağlanarsan,
    

Dağ alma, dağlanarsan.

Qoyun al, yağlanarsan.

39. 
    Bəy evindən küt gəldi,
    

Dalınca da it gəldi.

40. 
    Biz ümid olduq daza,
    

Daz özün qoydu naza.

41. 
    Bir vermə, bir də istər,
    

Yatmağa yer də istər.

42. 
    Bildir gedən bildirçin,
    

Hanı sənin bir qıçın.

43. 
    Bağa bax, üzüm olsun,
    

Yeməyə üzün olsun.

44. 
    Bəxtini qozda sına,
    

Oğulda, qızda sına.

45. 
    Bala dadı, bal dadı,
    

Şirini şirindi,

Acısı da bal dadı.

46. 
    Bildir ölüb atası,
    

Bu il çıxıb xatası.

47. 
    Bişirdiyi yeyilməz,
    

Danışdığı deyilməz.

Yamadığı geyilməz,

Tutduğu iş öyülməz.

48. 
    Balam,balam, bal dadır,
    

Balam adam aldadır.

49. 
    Bülbül olmaz çəmənsiz,
    

İnsan olmaz vətənsiz.

50. 
    Bir-birinin əksinə,
    

İşlər gedir, tərsinə.

51. 
    Bir tikə yağ içimi,
    

Dağ elədi çəkimi.

52. 
    Bulud altdan çıxan gün,
    

Yaşmaq altdan çıxan dil.

53. 
    Bağ saxla, bağlar səni,
    

Mal saxla, saxlar səni.

54. 
    Boz düzün quş əppəyi,
    

Qoyunun qış əppəyi.

55. 
    Var əli-kərəm əli,
    

Yox əli-vərəm əli.

56. 
    Vardan verən Əlidi,
    

Yoxdan verən dəlidi.

57. 
    Verərsən, ətdən-mətdən,
    

Vuraram, bərtdən-bərtdən.

Verərsən, şordan-mordan,

Vuraram, ordan-burdan.

58. 
    Qar gəlirsə, var gəlir,
    

Səbrin niyə dar gəlir?

59. 
    Qırmağa qozumuz var,
    

Cırmağa bezimiz var.

60. 
    Qonşu qonşuya baxar,
    

Canını oda yaxar.

61. 
    Qarnımdan çıxıb qada,
    

Mən kimə gedim dada?

62. 
    Qurban olum zərgərə,
    

Səni saldı pərgara.

63. 
    Qurban olum boyuna,
    

Məni saldı oyuna.

64. 
    Qazan qapaqsız olmaz,
    

Armud saplaqsız olmaz.

Keçəl papaqsız olmaz.

65. 
    Qarğa görüb quş demə,
    

Xəşil yeyib aş demə.

66. 
    Qudurasan qurbağa,
    

Gəlir məni vurmağa.

67. 
    Qadın var-qan yatırar,
    

Kişi var dəm yatırdar.

68. 
    Qarğa özün quş bilər,
    

Umac özün aş bilər.

69. 
    Qızılquş əldə gəzər,
    

Gözəl qız dildə gəzər.

70. 
    Qoturam, ay qoturam,
    

Qoymurlar dinc oturam.

71. 
    Qız, cehizin bitməsin,
    

Ardıc göyün itməsin.

72. 
    Qoca quyruq yedirər,
    

Cavan yumruq yedirər.

73. 
    Qız idim soltan idim,
    

Nişanlandım xan oldum.

Ərə getdim qul oldum,

Ayaqlara çul oldum.

74. 
    Dəyirman iki daşdan,
    

Məhəbbət iki başdan.

75. 
    Dəmirdilər, misdilər,
    

Hamısı bir cinsdilər.

76. 
    Dağarcıqda unları,
    

Allah qırsın bunları.

77. 
    Düşmən səni daşınan,
    

Sən düşməni aşınan.

78. 
    Dama-dama göl olar,
    

Daşa-daşa sel olar.

79. 
    Dərələrdən sel kimi,
    

Təpələrdən yel kimi.

Badeyi-sərsər kimi.

80. 
    Dana alan allanar,
    

Dana satan pullanar.

81. 
    Döyər, söyər ərim yox,
    

Yel apardı, öyüm yox.

82. 
    Düzəlib hər yarağı,
    

Qalıb saqqal darağı.

83. 
    Ditdiliyə dül oldu,
    

Xan Əhmədə qul oldu.

84. 
    Dadanmışdın dolmaya,
    

O da bir gün olmaya.

85. 
    Daz-dazınan yatdığı,
    

Daz da şıllaq atdığı.

86. 
    Danışıram söz olur,
    

Danışmıram göz olur.

87. 
    Eşşək ağnar küllükdə,
    

Nə ki, belə tünlükdə.

88. 
    El gəlmə baş aparar,
    

Sel gəlmə daş aparar.

89. 
    Eniş-yoxuş, yol yaxşı,
    

Yaxşı-yaman ər yaxşı.

90. 
    Ərim, ərim ərisən,
    

Çürüm, çürüm çürüsün.

91. 
    Əyri, düzü bəyənməz,
    

Bu da bizi bəyənməz.

92. 
    Ələmə, ay ələmə,
    

Məni vermə qələmə.

93. 
    Ər-arvadın savaşı,
    

Yazla yayın yağışı.

94. 
    Ər atanı el atar,
    

Ər tutanı el tutar.

95. 
    Ələk, tabaq, qara saç,
    

Əlim xəmir, qarnım ac.

96. 
    İşim-gücüm bucaqda,
    

Şillə bəbə qucaqda.

97. 
    İş ki, düşdü arvada,
    

Ölən günün sal yada.

98. 
    İçdin üzüm suyunu,
    

Tökdün üzüm suyunu.

99. 
    İstəyirsən bal-çörək,
    

Al əlinə bel-kürək.

100. 
     Yayda toxumu satar,
     

Qışda gözüylə baxar.

101. 
     Yel xəstəliyi:
     

Oynaqları yalayar.

Ürəyi yaralayar.

102. 
     Yar ağlar gözdən olar,
     

Yad ağlar üzdən olar.

103. 
     Yel əsəndə yellənir,
     

Yol görəndə yollanır.

104. 
     Yer insanı bəzəməz,
     

İnsan yeri bəzəyər.

105. 
     Yaxşı ata bir qamçı,
     

Yaman ata min qamçı.

106. 
     Yaxşılığa yamanlıq,
     

Kor eşşəyə samanlıq.

107. 
     Yalın yalaqda qalsın,
     

Zəncirin mıxda qalsın.

108. 
     Yerli gəldi, yersiz qaç,
     

Qaçanmasan, quş ol uç.

109. 
     Yarın yara sovqatı,
     

Bir dəstə bulaq otu.

110. 
     Yeyəsən qaz ətini,
     

Görəsən ləzzətini.

111. 
     Yağ yağınan qaynayar,
     

Yarma yavan oynayar.

112. 
     Yağ yeyəni yağ saxlar,
     

Yeməyəni haqq saxlar.

113. 
     
     

114. 
     Yayda başın bişirər,
     

Qışda aşın bişirər.

115. 
     Ya səni mum elərəm,
     

Ya da ki, şum elərəm.

116. 
     Yayda çəkən zəhməti,
     

Qışda görər ləzzəti.

117. 
     Yamamasan geyməzsən,
     

Yalamasan doymazsan.

118. 
     Kor nə istər? Iki göz,
     

Biri əyri, biri düz.

119. 
     Keçəl baxar güzgüyə,
     

Adın qoyar özgüyə.

120. 
     Kəfkir batmaz aşına,
     

Kül tutumsuz başıma.

121. 
     Kəkotu, kəklik otu,
     

Yerindəcə bərk otu.

122. 
     Keçdi bülbül, keçdi gül,
     

İstər ağla, istər gül.

123. 
     Keçi can hayındadı,
     

Qəssab piy hayındadı.

124. 
     Keçəlin dərdi, başı,
     

Bir qazan ayran aşı.

125. 
     Kişini çörək ilə,
     

Arvadı xörək ilə.

126. 
     Gedər bağlar qorası,
     

Qalar üzün qarası.

127. 
     Gəlinliyim, qızlığım,
     

Bir darayı dizdiyim.

128. 
     Gəzəyən gəzə bilməz,
     

Gəzməsə dözə bilməz.

129. 
     Gəzdi İran-Turanı,
     

Cənnət gördü buranı.

130. 
     Gedər bostan xırası,
     

Qalar üzün qarası.

131. 
     Göyçə təpə göyərdi,
     

Ərim məni döyərdi.

132. 
     Gördün yarın yar deyil,
     

Tərkin qılmaq ar deyil.

133. 
     Gülmə, gülmə qonşuna,
     

Bir gün gələr başına.

134. 
     Günnü günü beş toğlu,
     

Günsüz günü heç toğlu.

135. 
     Getdi itin birisi,
     

Gəldi ondan irisi.

136. 
     Gəlin gəlir, xan gəlir,
     

Evləri yıxan gəlir.

137. 
     Gündüz gəzər obanı,
     

Gecə sızlar dabanı.

138. 
     Gir Məcnunun gözünə,
     

Bax Leylinin üzünə.

139. 
     Gündə günüm belədir,
     

Para çörək cirədi.

140. 
     Gözəldən göz çəkilməz,
     

Çirkindən üz çəkilməz.

141. 
     Mənə bax, nə haldayam,
     

Yara bax, nə sallanar.

142. 
     Mən anamın ilkiyəm,
     

Ağzı qara tülküyəm.

Mən kəsirəm, sən də kəs.

143. 
     Nə coraba yumaqdı,
     

Nə yırtığa yamaqdı.

144. 
     Nə yarpaqdan ruzi var,
     

Nə torpaqdan ruzi var.

145. 
     Nə gedənə yoldaşdı,
     

Nə qalana qardaşdı.

146. 
     Nə yoğurdu, nə yapdı,
     

Hazırca kökə tapdı.

147. 
     Nə ölüyə pay verir,
     

Nə diriyə hay verir.

148. 
     Yazda əkin əkərəm,
     

Qışda səfa çəkərəm.

149. 
     Nə umursan bacından,
     

Bacın ölür acından.

150. 
     Qar gəlirsə var gəlir,
     

Səbrin niyə dar gəlir.

151. 
     Nə tökərsən aşına,
     

O çıxar qaşığına.

152. 
     Nə tökürsən qazana,
     

Daşar, tökülər yana.

153. 
     Oğul olsun, qız olsun,
     

Əl-ayağı düz olsun.

154. 
     O qədər nanə bitib,
     

Reyhan arada itib.

155. 
     Oğlan sevən qucaqda,
     

Ana alan bucaqda.

156. 
     Oba durdu düzməyə,
     

Gəlin getdi gəzməyə.

157. 
     Oğrunun əli uzun,
     

Doğrunun dili uzun.

158. 
     Ölmə, eşşəyim ölmə,
     

Yaz gələr, yonca bitər.

159. 
     Özü yəhər qaşında,
     

Gözü ocaq başında.

160. 
     Ölməz, itməz Xədicə,
     

Görər nəvə-nəticə.

161. 
     Ördək öldü-qaz qaldı,
     

Sim qırıldı, saz qaldı.

162. 
     Ölüm var, ölüm kimi,
     

Ölüm var, zülüm kimi.

163. 
     Özün yəhər başında,
     

Gözün ocaq daşında.

164. 
     Paltar yumaq bir çeşlik,
     

Qayğısı var-bir qışlıq.

165. 
     İki dişin dörd olsun,
     

Tabaqlara qurd olsun.

166. 
     Səninkini qaynadaq,
     

Mənimkini oynadaq.

167. 
     Söz var, şöhrət gətirər,
     

Söz var, töhmət gətirər.

168. 
     Saralıb sapa dönüb,
     

İncəlib ipə dönüb.

169. 
     Torpağı daşlı yerdən,
     

Qızı qardaşlı yerdən.

170. 
     Tutan gedər təp-təzə,
     

Görənə verirlər cəza.

171. 
     Tərəkəmə, tərk otur,
     

Eşşək üstə bərk otur.

172. 
     Toydan sonra nağara,
     

Xoş gördük Bayram ağa.

173. 
     Təzə gəldi bazardan,
     

Köhnə düşdü nəzərdən.

174. 
     Toya gedər oynamaz,
     

Vaya gedər ağlamaz.

175. 
     Uzunduraz, beynamaz,
     

Xeyrə-şərə yaramaz.

176. 
     Uşaqlı ev bazardır,
     

Uşaqsız ev məzardır.

177. 
     Uzun-uzun meşələr,
     

Sizdən qalmış peşələr.

178. 
     Uzun yerdən kəsərlər,
     

Uman yerdən küsərlər.

179. 
     Üstü zəmi-biçərlər,
     

Altı bulaq-içərlər.

180. 
     Xamralı xas əppəyi,
     

Bağrına bas əppəyi.

181. 
     Xeyir dilə qonşuna,
     

Xeyir gəlsin başına.

182. 
     Xeyirsiz xeyir verməz,
     

Paxılın üzü gülməz.

183. 
     Həyat nədir? Həyat nə?
     

Əvvəli yaşıl yarpaq.

Axırı qara torpaq.

184. 
     Hər nə versən-adındır,
     

Hər nə yesən –dadındır,

Hər nə qalsa-yadındır.

185. 
     Haca gedən də gəldi,
     

Saca gedən gəlmədi.

186. 
     Həsən gəl, ay Həsən gəl,
     

Ya mən gəlim, ya sən gəl.

187. 
     Heyvan innəşməyindən,
     

İnsan dilləşməyindən.

188. 
     Hax Həzərdi, Hax Həzər,
     

Bir vurar, qırxın əzər.

189. 
     Hamıya soğan soyan,
     

Mənə sarımsaq döyən.

190. 
     Həyasızdan həyalan,
     

Utanmazdan daldalan.

191. 
     Hirs gələr, göz qızarar,
     

Hirs gedər, üz qızarar.

192. 
     Çalxa-çalxa yağ olsun,
     

Kef-damağın çağ olsun.

193. 
     Çıxdım ağac başına,
     

Baxdım ocaq daşına.

194. 
     Çox əyilmə- basarlar,
     

Çox ucalma asarlar.

195. 
     Cavanlıqda daş daşı,
     

Qocalıqda ye aşı.

196. 
     Cavanlıqda pul qazan,
     

Qocalıqda qur qazan.

197. 
     Cavanlıqda çək cəfa,
     

Qocalıqda sür səfa.

198. 
     “Can” dedim yemiş aldım,
     

Qızdım, mərgümüş aldım.

199. 
     Şəri şeytandan saxla,
     

Quru böhtandan saxla.

200. 
     Başda oturan baş olmaz,
     

Başbilənsiz iş olmaz.

201. 
     Daşdandır, dəmirdəndir,
     

Mayası xəmirdəndir (su dərmanı)

202. 
     Ayaqları su içir,
     

Üstündən gələn keçir (körpü).

203. 
     Axşam sərdim noxudu,
     

Səhər qalxdım yoxudu (ulduz).

204. 
     Arvad var, yoxdan aş eylər,
     

Arvad var, kişini külbaş eylər.

205. 
     Qonşu qonşuya baxar,
     

Canını oda yaxar.

206. 
     Nə qoyuram əngimə,
     

O da çıxar rəngimə.

207. 
     Nə ağlı var, nə varı,
     

Burnun tutub yuxarı.

208. 
     Xatından paşa olmaz,
     

Ağacdan maşa olmaz.

209. 
     Tez kəsər, yarı kəsər,
     

Gec kəsər, karı kəsər.

210. 
     Yayda başın bişirər,
     

Qışda aşın bişirər.

Səkkizhecalılar

1. 
   
   

2. 
   Alət işlər, əl öyünər,
   

Qılınc kəsər, qol öyünər.

3. 
   Ağac barıyla bilinər,
   

Adam karıyla bilinər.

4. 
   Ağıllımız Xıdır ağa,
   

Barmağın saldı bardağa.

5. 
   Ağıllıya bir söz bəsdir,
   

Axmağa min söz əbəsdir.

6. 
   Ağrılarda göz ağrısı,
   

Hər kəsdənin öz ağrısı.

(Hər bir kəsin öz ağrısı).

7. 
   Ağırlığın yer götürsün,
   

Ruzunu Allah yetirsin.

8. 
   Atıcı atar, kürd oynar,
   

Dönüb-dönüb bir də oynar.

9. 
   Ay qız, adın nədir? Bəsti,
   

Gümüş kəmər belin kəsdi.

10. 
    Arpaya qatsan- at yemez,
    

Kəpəyə qatsan- it yeməz.

11. 
    Adam var ki, gözdən qızar,
    

Adam var ki, sözdən qızar.

12. 
    Alma arvadın dulunu,
    

Yanınca gələr qulunu.

13. 
    Alanda allan dodağım,
    

Verəndə sallan dodağım.

14. 
    Ala gedər, bula gedər,
    

Töyür-töyür tula gedər.

15. 
    Ana qızına taxt verdi,
    

Ata qızına baxt verdi.

16. 
    Bir deyərsən, beş deyərəm,
    

Gözlərinə şiş deyərəm.

17. 
    Bulaq gözündən quruyar,
    

İnsan sözündən quruyar.

18. 
    Birini ye, birini ud,
    

Birini əlində qayım tut.

19. 
    Bizim gəlin, bizdən qaçar,
    

Üzün tutar, ağzın açar.

20. 
    Başına kül, a küllüklər,
    

Qarğalar səni dimdiklər.

21. 
    Bu zamanın qızları,
    

Kəbini kəsər özləri.

22. 
    Birini gör fikir eylə,
    

Birini gör şükür eylə.

23. 
    Var əzaba dönənindir,
    

Bal pətəkdən süzənindir.

24. 
    Bağ quşu bağa yaraşır,
    

Dağ quşu dağa yaraşır.

25. 
    Bəzənmisən, bu gündəsən,
    

Bəzənməsən nə gündəsən?.

26. 
    Biri yeyər, biri baxar,
    

Bax, onda qiyamət qopar.

27. 
    Varlıya bəli deyərlər,
    

Varsıza dəli deyərlər.

28. 
    Qazanın qırlı qalası,
    

Qazanın sirli qalası.

29. 
    Qaş da ürəkdən su içər,
    

Saç da ürəkdən su içər.

30. 
    Qışın çəni qar gətirər,
    

Yazın çəni bar gətirər.

31. 
    Qorun ata qarğışından,
    

Yapış ana alqışından.

32. 
    Qara kişmiş bəy cibində,
    

Ağ ayran kol dibində.

33. 
    Qadınsız həyat-kədərdi,
    

Uşaqsız həyat- hədərdi.

34. 
    Dağarcıqda unum olsun,
    

Mərəkədə yarım olsun.

35. 
    Dedilər ki, yaşa yarat,
    

Kim dedi: yetənə daş at.

36. 
    Dünyanın varı dənizdir,
    

Onu yeməyən donuzdur.

37. 
    Evində yox bir urvalıq,
    

Könlündən keçir darğalıq.

38. 
    Evində yox bir gecəlik,
    

Könlündən keçir xocalıq.

39. 
    Eybi kim elər? Eybəcər,
    

Dərdi kim çəkər? Dərdəcər.

40. 
    Ev toğlusundan toy olmaz,
    

Ev gədəsindən bəy olmaz.

41. 
    Əzgil dərənimiz də var,
    

Səbət hörənimiz də var.

42. 
    Ər ağacı, gül ağacı,
    

Əsirgəmə, vur ağacı.

43. 
    Əmimlə bağı gəzərəm,
    

Dayımla dağı gəzərəm.

44. 
    Ələkçinin qıl verəni,
    

Körükçünün yel verəni.

45. 
    Ətin çiyi ət gətirər,
    

Xəmirin çiyi dərd gətirər.

46. 
    İtlər mənə, qurdlar mənə,
    

Boz sərçələr cırtlar mənə.

47. 
    İş gücümüz bucaqda,
    

Şəngülümüz qucaqda.

48. 
    İgid ölər, ünü qalar,
    

Öküz ölər, gönü qalar.

49. 
    İgid oğul quş gətirər,
    

Şaqqulu bayquş gətirər.

50. 
    İy bilməyən tülkü olmaz,
    

Dərisini kola verməz.

51. 
    Yaba ilə dovğa içdik,
    

Milçək minib Kürü keçdik.

52. 
    Yeyəsən qoyun ətini,
    

İllah da boyun ətini.

53. 
    Yağar yağış, bitər qamış,
    

Yağmaz yağış, bitməz qamış.

54. 
    Yarısı balam balası,
    

Yarısı ilan balası.

55. 
    Korun istədiyi bir göz,
    

İkisi də olsa nə söz.

56. 
    Yağış ilə yer göyərər,
    

Alqış ilə ər öyünər.

57. 
    Güllü çitdən nəmər gəlir,
    

Gör başıma nələr gəlir.

58. 
    Gündə gələn gün üstünə,
    

İldə gələn gül üstünə.

59. 
    Mən düşünən dağa, daşa,
    

Gəlin deyək gəlsin başa.

60. 
    Məndən sənə yaxşı öyüd,
    

Öz dənini özün üyüt.

61. 
    Nə biçinini biçirəm,
    

Nə ayranını içirəm.

62. 
    Oğurluq nədir? –Bir əppək,
    

Əyrilik nədir?- Bir öppək.

63. 
    Orda ayınan, ilinən,
    

Burda müxtəsər biçinən.

64. 
    Özü-özünə elədi,
    

Külü gözünə elədi.

65. 
    
    

66. 
    Sən əkmisən tənbəkini,
    

Mən bilirəm səndəkini.

67. 
    Su axar, çuxurun tapar,
    

Mis köhnəlib paxrın tapar.

68. 
    Söz kimindir?-Götürənin,
    

Yer kimindir?-Oturanın.

69. 
    Usta yanında əl saxla,
    

Alim yanında dil saxla.

70. 
    Ümid bağladın səbirə,
    

Yönünü çevir qəbirə.

71. 
    Halalzadə barışdırar,
    

Haramzadə qarışdırar.

72. 
    Heyif, heyif dədəm evi,
    

Bulamacı bulayardım,

Buladıqca yalayardım.

73. 
    Haynan gələn, haynan gedər,
    

Vaynan gələn, vaynan gedər.

74. 
    Çox yemə ağırlıq etsin,
    

Az yemə, can əldən getsin.

75. 
    Cahıla gedən kef çəkər,
    

Ahıla gedən uf çəkər.

76. 
    Canı canımızdan deyil,
    

Qanı qanımızdan deyil.

77. 
    Uşaq nə görər yapışar,
    

Uşaq nə görər danışar.

78. 
    Bülbül çəmənsiz olmasın,
    

İnsan vətənsiz olmasın.

79. 
    Cavanın olar qüvvəti,
    

Qocalar artar hikməti.