Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu
Yüklə 2,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com Nübar Həkimova ___________________________________ 184 İspanaq (şomu) Sarımsaq-qatıqla yedikdə iştahanı artırır, dişdibi yuva- ları möhkəmləndirir, mədə-bağırsaq xəstəliklərinə, qurd tökməyə, daxili qanaxmaya müalicəvi təsir göstərir. Soğan Dünya florasında soğanın 500-ə qədər kökümsov və soğanaqlı növlərinə rast gəlmək olar. Yabanı soğan növləri- nin içərisində qida əhəmiyyətli, ədviyyat xüsusiyyətli, mü- alicə və bəzək üçün yararlı nümayəndələrinə tez-tez rast gəlmək olar. Soğanın tərkibində insan orqanizmi üçün faydalı olan qiymətli maddələrdən, 13-20% quru maddə, 3-4% zülal, 18%-dən çox amin turşusu, 2-14% şəkər, 12-16 mq% efir yağı, inulin, fıtin, saponin, 2-13,9% C vitamini, 1,3-5,9 mq% provitamin A, B, B 2 , PP, E, H, D, D 2 , B 6 vitaminləri, foli və pantanen turşuları və s. aşkar edilmişdir. Soğanda həmçinin az miqdarda raffinoza, ksiloza, arabinoza, riboza və bəzi polifruktozanlar aşkar edilmişdir ki, bunlar da hidroliz olunduqda fruktoza və qlükozaya çevrilir. Daxili qatlarda şəkərin miqdarı xarici qatlara nisbətən 2-3% çoxdur. Acı soğanda orta hesabla 10%, şirin soğanda isə 5% şəkər vardır. Soğanın tərkibində olan 0,3-0,15% üzvi turşuların əsa- sını limon, alma və kəhraba turşuları təşkil edir. Quru qa- bıqlarda antiseptik xassəli protokatexin turşusu vardır. Soğanın tərkibində 1,20mq% maqnezium, 0,4mq% dəmir, 0,02mq% manqan, 0,35 mq% mis, 0,24 mq% sink, 0,01 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com |