S S a a l l i i d d ə ə Ş Ş ə ə r r i i f f o o v v a a
24
Azərbaycan postmodern romanının bədii təşkili xüsusiyyətləri
Postmodern romanın bədii təşkilinin tədqiqatı zamanı
dialoqizmin və səslərin polifoniyasının özəlliklərinə, hi-
pertekstuallığa və intertekstuallığa, oxucuya müəllif fikri-
nin çatdırılması məqsədilə texniki vasitələrin istifadəsinə,
pastişin və müxtəlif şablon və üslubların bədii kodların pa-
rodik - ironik imitasiyasından istifadəsinə, hibridləşdirmə-
yə, bədii zaman xaotik, fraqmentar və sıxışdırılmış olması-
na, bədii məkanda real və qeyri-reallığın qarışmasına, dini
və mənəvi dəyərlərin dekonstruksiyasına, metaromanlaş-
maya, bədii refleksiyaya xüsusi diqqət yetirmək lazımdır.
Dialoq dünyanın hadisəvi obrazlarını yaratmaq üçün
istifadə olunan vasitə kimi əsərin bütövlüyünü təmin etmə-
lidir. Dialoq obrazın fərdi xüsusiyyətlərini, müəllif mövqe-
yini əks etdirir. Dialoq yalnız əsərin qəhrəmanlarının mü-
kaliməsini əhatə etməməlidir, əsərin ideyasının mükəmməl
görünməsinə kömək etməlidir. M.M. Baxtin romanlarda
eyni bir yazıçıya məxsus olan və bir-birinə zidd olan müəl-
lif səsi aşkar edir. Dialoq əsərdə obrazın, hadisə və əhvala-
tın mahiyyətinin açılmasını həyata keçirir. Həmsöhbətinin
xəyalı (real və uydurulmuş), daha dəqiq mənim şüurumda
– onun obrazı (Baxtinə görə, «başqası – üçün – mən»); da-
ha dəqiq, öz-özlüyündə öz şüurumda onun obrazı («mən –
