Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 
 
 
35 
edir. «İronik modus» və ya pastişin özünəməxsus xüsusiy-
yətlərində,  ilk  növbədə  postmodern  əsər  kütlə  mediası  il-
lyuzionizminə və kütləvi mədəniyyət fenomeninə qarşı yö-
nəlmiş olan neqativ pafosu ilə müəyyən edilir. Postmoder-
nizm özü medianın ictimai şüura təsiri nəticəsi kimi misti-
fikasiya  prosesini  ifşa  etməyə  çalışır,  bununla  da  reallıq 
mənzərəsinin problematikasını, kütləvi ictimaiyyətə kütlə-
vi mədəniyyəti aşılayır. 
Pastiş  –  müxtəlif  əsərlərin  elementlərinin  kombinə 
edilməsi  kim  qəbul  edilir.  Umberto  Ekonun  «Öncəki  gü-
nün  adası»  (1994)  romanı  da  pastiş  nümunəsi  kimi  qəbul 
edilir. Belə ki, U. Eko yaradıcılığında pastiş və intertekstu-
allıq kimi ünsürlərə rast gəlinir. Romanda XVII əsr müəl-
liflərinin (Covan Batist Marino, Con Don, Qaliley, Kalde-
ron,  Dekart,  Mazarini  və  digərlərinin  sitatları,  Roxasın 
«selestina»sı, Bosyunun replikaları) əsərləri  montaj  edilə-
rək oxuculara çatdırılmışdır. 
Pastiş keçmişin ehtiram üsulu və ya onlar üzərində pa-
rodiya ola bilər. Bu müxtəlif janrların kombinasiyası post-
modern  vəziyyəti  şərh  etmək  üçün  istifadə  olunur  və  ya 
unikal təhkiyə yaradır: Məsələn, Uilyam Berrouz elmi fan-
tastik, detektiv və vesternlərdən istifadə edir, Marqaret Et-
vud  -  elmi  fantastika  və  nağıllardan,  Umberto  Eko  xəfiy-
yəyə, nağıllara və elmi fantastikaya müraciət edir. 
Azərbaycan  ədəbiyyatında  pastiş  əlamətləri  Kəramət 
Böyükçölün  «Çöl»  romanının  postmodern  süjet  xəttində 
özünü  göstərir.  Əsər  dastan  süjetinin  müasir  dövrdə  mo-
delləşmiş  süjet  xəttində  verilməsi  ilə  diqqəti  cəlb  edir. 
Əsərin  qəhrəmanı  Koroğlu  «Koroğlu»  dastanındakı  kimi 
Bağdada (diktator Səddam Hüseynin rəhbərlik etdiyi Bağ-
dada) səfər edir və diktator ilə görüşür. Səddam Koroğlunu 

---