S S a a l l i i d d ə ə Ş Ş ə ə r r i i f f o o v v a a 38
çanın sıxlığı «qalıq» təsiri roman-pritçanın bədii dünyası-
nın məkan-zaman xüsusiyyətində özünü göstərir: bədii
məkan yığcam olur, xronotop isə yüksək şərtiliklə fərqlə-
nir. Qeyd etmək lazımdır ki, pritça zamansız, şərti-sxema-
tik məkan ilə səciyyələnir. Təsadüfi deyil ki, K. Abdulla-
nın «Sehrbazlar dərəsi» əsərinin qəhrəmanları zaman və
məkanı idarə edə bilirlər.
Bəzi hallarda roman-parabola kimi növü göstərilir. Bi-
zim fikrimizcə, «roman-pritça» və «roman-parabola» məz-
mun baxımından üst-üstə düşür. Pritça və parabola çox
ümumi cəhətlərə malikdir, lakin eyni zamanda onlar ədə-
biyyatın müxtəlif janrlarıdır. Parabola özündə sanki əyri
(parabola) xətt üzrə hərəkət edən kiçik həcmli didaktik he-
kayələrdir. Mücərrəd əşyalarla başlayan, hekayə başlıca
mövzuya doğru yaxınlaşır, sonra isə yenidən əvvəlki və-
ziyyətinə qayıdır. Təhkiyənin bu xüsusiyyəti ona gətirib
çıxarır ki, pritçadan fərqli olaraq parabola əsərin situasiya
əsasını sarsıtmır
22
.
Postmodern roman janrı hibrid janr konstruksiyaları
yaradaraq romanın tipoloji rəngarəngliyinə yeni çalarlar
əlavə edir. İ. Hassan postmodernizmin özünəməxsusluğu-
nu araşdırarkən qeyd edib ki, janr xarici tendensiyaların tə-
siri altında hibridləşmə, aydın olmayan formalar yarada bi-
lər: «bir ədəbiyyat» (paraliteratura»), «bir tənqid» («para-
kritika»), «qeyri-bədii roman»
23
. Hibrid janr strukturuna
malik olan Kamal Abdullanın «Yarımçıq əlyazma»sını nü-
22
Приходько Т.Ф. Парабола // Литературный энциклопеди-
ческий словарь. – М., 1987. – С. 267;
23
Керимов Т.X. Постструктурализм // Современный философ-
ский словарь. М.; Бишкек; Екатеринбург: Одиссей, 1996, С. 381-
382.
