Microsoft Word Mustafayeva Amalya docx
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
E-ticarət anlayışı ilə bağlı tərifləri aşağıdakı kimi ümümiləşdirmək olar:
• E-ticarət, ticarətin elektron mühitdən istifadə edilərək yerinə yetirilməsi, • E-ticarət, məlumat,məhsul və ya xidmət satın alma və satma fəaliyyətinin kompüter şəbəkələri vasitəsilə həyata keçirilməsi, 32
• E-ticarət, ünsiyyət şəbəkələrindən istifadə edən elektron cihazlarla həyata keçirilən ticarət məqsədli tədbirlərin məcmusudur. E-ticarətin əhatə dairəsi • Məhsul və Xidmət alış-verişi • Hər cür məhsulun birbaşa istehlakçıya satışa çıxarılması • Tanıtım, reklam və məlumatlandırma • Satış sonrası dəstək • Elektron bank əməliyyatları • Cəmiyyət və xüsusi sektor xidmətlərindən istifadə E-ticarətin məqsədləri • Müəssisənin fəaliyyətini yerli və beynəlxalq sahədə daha asan hala gətirmək • Firmanın fəaliyyətini və həssaslığını artırmaq. • Uyğunluq və yüksək keyfiyyətli elektron qarşılıqlı təsiri təmin etmək. • Uyğun olan bütün sahələrdə müəssisə fəaliyyətlərini elektron hala gətirmək. E-Ticarətin xüsusiyyətləri • Elektron ticarət bir müəssisə üçün dünyaya açılan ən böyük qapıdır. • Elektron ticarətin 24 saat 7 gün işləyən infrastrukturu, ünsiyyəti və mübadiləsi məhdudlaşdırıcı zaman problemini aradan qaldırar. • Elektron ticarət sistemi ilə çatıla biləcək bazar payının da, istehlakçı kütləsinin də əvvəldən müəyyən olunması haradasa qeyri-mümkündür. • Elektron ticarətin infrastrukturu ilə istehlakçıların seçimləri, vərdişləri və demoqrafik xüsusiyyətləri təqib edilə bilər və bu məlumatlardan istifadə etməklə məhsul və ya xidmət satın alanla, satan arasında " xüsusi" ticarət əlaqəsi qurula bilər. E-Ticaret faydaları 33
• Firmanın internet üzərindən müştərilərinə məlumat təqdim edə biləcəyi 7/24 açıq bir şöbəsi meydana gəlir. • Elektron mühitdə saniyələr içində məlumatlar axtarıldığından vaxta qənaət reallaşır. • Telefon, faks ödənişlərində qənaət edilərək, maddi yük azaldıla bilər. • Təchizatçıların böyük bir ofisə ehtiyac duymadan internet üzərindən virtual alışverış mərkəzini yaratmağa imkan verir. • nternet kimi qlobal bir mühitdə asan asan dalğalanma olmayacağı üçün inflyasiya səbəbiylə zərər meydana gəlməz. Müştəri baxımından; • Evdən çıxmadan sürətli bir şəkildə alışverış etməsini təmin edər. • Məhsul qiyməti araşdırmasında meydana gələcək nəqliyyat xərci ortadan qalxar.
• Daha çox məhsul çeşidi görərək seçmə imkanı tapar. • Ehtiyaclarına uyğun ürünü tapmaq daha asandır. • Məhsul haqqında məhsulu istifadə edən tərəfindən qeyd edilən fikirlər sayəsində məhsul haqqında daha dəqiq məlumatlara malik olur. Satıcı baxımından; • Məhsullarını sata biləcəyi yeni bir kanal əmələ gətirir. • Məhsulları haqqındakı məlumatları detallı şəkildə təqdim edə biləcəyi bir platformaya sahib olur. • Stokunda məhsul saxlamayaraq tələbə görə satış edə bilər. • Telefon, faks kimi maddi israf təşkil edən ünsiyyət yollarından xilas olaraq, ünsiyyətə xərclədiyi pul cəhətdən quru keçər. • Hər an yeni müştəri tapma imkanı yüksəkdir • Reklam xərclərini azaldaraq daha çox müştəriyə sahib ola bilər. Elektron ticarətin modelləri 34
1. Müəssisə-müəssisə '' Business to Business - B2B ''
Ş
xidmət, satıcıdan yenə satış etmək üzrə başqa bir satıcıya keçirsə burada təşkilatlar arası ticarətdən bəhs edilir. Buna bir misal göstərsək: "Bir supermarketdə kompüter ilə inventardakı məhsulların təqibi lazım olduqda sifariş verilir. Yeni sifarişlər kompüter şəbəkəsi üzərindən istehsalçıya avtomatik olaraq göndərilir. Ölkəmizdə də avtomobil, elektron / məişət əşyaları, informasiya texnologiyaları və s. sektorlarda firmalar arası e-ticarət tətbiqlərinin sürətlə artdığı görülməkdədir. " 2. Müəssisə- stehlakçı '' Business to Consumer - B2C '' Təşkilatdan istehlakçıya elektron ticarət, hər hansı bir firmanın; məhsullarını, xüsusiyyətlərini və qiymətlərini sanki mağaza vitrinindəymiş kimi rəngarəng olaraq internet web səhifələrində tanıtması və alternativli ödəmə üsulları təmin istehlakçının kompüterinin başından ayrılmadan satın aldığı məhsulları qapısına qədər təslim etməsidir. " Müəssisə-istehlakçı arasındakı ticarət Müəssisələr arası ticarətə görə daha az inkişaf edib. Bunun başlıca səbəbləri, PC istifadəsinin istehlakçılar arasında iş mühitlərinə nisbətlə daha az səviyyədə olması, internet üzərindəki təhlükəsizlik sistemlərinə şübhəli yanaşma və istehlakçıların e- ticarət ilə əldə edəcəkləri qazancdan xəbərsiz olmalarıdır. 3. Müəssisə-Dövlət '' Business to Goverment - B2G '' Firmalar ilə ictimai təşkilatlar (business-to-goverment) arasındakı ticarət ə məliyyatları, vergilər, gömrük əməliyyatları, ictimai təhlükəsizlik, statistik və icazələrin elektron yoldan izlənilməsi və təşkil edilməsi, ictimai ihalelerinin elektron mühitdə yayılması müəssisə dövlət arasındakı ticarətin ilk nümunələrini meydana gətirməkdədir.
35
4. stehlakçı-Dövlət '' Consumer to Goverment - C2G '' Dövlətin tərkibindəki təşkilatlar və xüsusi seqmentlə, elektron şəbəkələr vasitəsi ilə bağlanması vəziyyəti "Elektron Dövlət" ya da qısaca "e-dövlət" anlayışı ilə ifadə edilir. ABŞ-da "On-Line Government" anlayışı qanunlara girmiş vəziyyətdədir. Dövlətin, e-dövlətə çevrilməsi nəticəsində, əməliyyatların sıra gözləməyə ehtiyac qalmadan kompüter vasitəsilə edilməsi, dövlət sektorunun personal sayı və quruluşunda çevrilmə yaşanması, dəftərxana xərclərinin azaldılması, əməliyyatların şə ffaflaşması, bu yolla korrupsiyanın qarşısını almaq kimi bir çox müsbət təsirin yaşanması gözlənilir. E-ticarət kimlərə təsir edir: stehsalçı: Satılan məhsulun istehsalını təşkil edən şirkət, dolayı yoldan e- ticarətdən gəlir təmin edir. Banklar: EFT / Köçürmə kimi pul köçürmə əməliyyatlarından aldıqları vəsaitlə e-ticarretten gəlir təmin edən təşkilatlar. Sığorta Şirkətləri: Göndərilən məhsulu sığortalayaraq e-ticarətdən pul qazanan bir başqa təşkilat isə sığorta şirkətləri. Nəqliyyat / Yük: Məhsulun alıcıya çatmasında rol oynayan yük şirkətləri də e- ticarətdən gəlir əldə edir. Proqram Firmaları: E-Ticarət edilməsi üçün proqram təminatı istehsal edən firmalarda bu sektordan çörək yeyir. Dövlət: Ticarətdən yaranan vergiyə görə dövlət gəlir əldə etmiş olur. Elektron Ticarətin (e-ticarət) Əhəmiyyəti nternet üzərindən alver etmə, axtarılan məhsul ya da xidməti, bazar bazar gəzib yorulmadan bir çox alternativi bir arada görərək qısa müddətdə tapma və satın alma imkanı təmin edər. Bu sayədə alver üçün xərclənən zamana qənaəti təmin edir, qazanılan vaxtın başqa sahələrdə daha məhsuldar bir şəkildə istifadə edilməsini 36
mümkün edir. nternet üzərində təyyarə, qatar və ya otel otağı sifariş, online bilet alışı kimi əməliyyatlar zaman itirmədən asanlıqla həyata keçirilə bilər. Kitab, CD, kompüter, hədiyyəlik əşya, qida, geyim və daha çox məhsul, satıldığı yerə getməyə ehtiyac qalmadan internet üzərindəki mağazalardan sifariş edilə bilir. Günümüz müəssisələrin e-ticarət mövzusuna, daha çox əhəmiyyət vermələri və buna bağlı olaraq AR-GE fəaliyyətlərinə ağırlıq vermələri lazımdır. Çünki e-ticarət modelləri müəssisələrin yeni bazarlara açılmasına kömək edir. Üstünlükləri: • stədiyiniz yerə satış / stədiyiniz yerdən alver: Satıcılar, məhsul və xidmətlərini bütün dünyaya satma imkanı taparkən, alıcılar da təqdim edilən məhsul və xidmətlər arasından asanlıqla seçim edə bilər. Açıq şə bəkə üzərindən reallaşan e-ticarət fəaliyyəti, elektron ünsiyyəti artırmışdır. Bu isə, müəssisələrə, bütün istehlakçılara və digər müəssisələrə daha ucuz və asan bir şəkildə çatma imkanı yaradır. Bir çox müəssisə, bu yolla marketinq şəbəkəsi qurmadan məhsullarını sata bilər. • Rəqabətdə üstünlük / Xidmət keyfiyyətində artım: Satıcılar, müştərilərinə daha yaxın olduqlarından, rəqiblərindən daha çox üstünlük verilir. Müştərilər də daha keyfiyyətli xidmətə qovuşar. Elektron mühitdə istehsal, marketinq və paylama fəaliyyətləri xərcləri salması səbəbiylə, e- ticarət müəssisələrə milli və beynəlxalq səviyyədə rəqabət üstünlüyü təmin etməkdədir və rəqabəti artırır. • Satıcılar, müştərilərinin ehtiyaclarını ətraflı və sürətli bir şəkildə öyrənə bilər, onlara iqtisadi qiymətlərlə xüsusi xidmət təqdim edə bilərlər. Müştərilər də özlərinə uyğun məhsullara daha uyğun qiymətlə sahib olurlar. • Vasitəçilərin azalması / Ehtiyaca sürətli giriş: E-Ticarət, məhsul və xidmətləri istehsalçıdan istehlakçıya vasitəçisiz çatdırar. Bu səbəblə, xərc və zaman baxımından həm satıcı, həm də alıcı sərfəlidir. Beləcə 37
məhsulların sifariş edilməsi ilə təslimi arasında keçən müddət minimuma enməkdə, zamandan qaynaqlanan xərclər ilə fond xərcləri düşməkdədir. • Əməliyyat xərclərinə qənaət / Daha ucuz məhsul və xidmətlər: Elektron mühitdə edilən əməliyyatlar normal əməliyyatlara nisbətən çox daha ucuza başa gəldiyindən, həm satıcı, həm də alıcı əhəmiyyətli ölçüdə qənaət edə bilər. Elektron ticarətdə ehtiyac duyulan sənədlər elektronik mühitdə hazırlanmaqda, bu məlumat və sənədlər əlaqədarların istifadəsinə təqdim olunur. Beləcə, əməliyyatlar minimum səhv ilə qısa bir müddət içində və dəftərxana xərci ödənmədən tamamlanır. nternet ə söykənən e- ticarət və elektron paylama sistemləri beynəlxalq ticarəti sürətləndirir. stehlakçılar üçün əməliyyat xərcləri və nəqliyyat nəqliyyat xərcləri azalır. stehlakçılar evlərindən çıxmadan problem yaşamadan və zaman xərcləmədən virtual mağazalardan alver edə bilirlər. • Yeni iş imkanları / Yeni məhsullar: E-ticarət, mövcud məhsul və xidmətlər üçün bazar yaratmaq və ticarətin quruluşunu dəyişdirməsinin yanında, bir çox yeni məhsul və xidməti də özü ilə gətirmişdir. E-ticarət, mal və xidmət bazarlarının quruluşunu dəyişdirir, yeni məhsullar, yeni marketinq və paylama texnikalarına yol açmaqda, sürətli bir şəkildə məhsul inkişaf etdirilməsi, test edilməsi və müştəri ehtiyaclarının təsbit edilməsini mümkün etməkdə, bazar tələbatının dəyişikliklərə sürətlə cavab verə bilməkdədir. stehlakçılar internet sayəsində, yeni məmulat və məhsul məlumatlarını asan tapa bilməkdə, məlumat sahibi olmaqda və alternativ məhsulları müqayisə etməkdə, asanlıqla satın ala bilməkdədir. • E-ticarət, iqtisadi bir fakt olmasına qarşı, ictimai və siyasi həyata təsir etməkdədir.Həmçinin iqtisadiyyatın məlumat və məlumatı idarə təməlinə dayanması, təhsil, mədəniyyət, səhiyyə və ictimai təhlükəsizlik kimi sahələrdə internetdən istifadəni çoxaltmışdır. Bu vəziyyət ictimai siyasətlərin yenidən nəzərdən keçirilməsinə gətirib çıxarmışdır. • Müəssisələr arası rəqabəti artırmaqda; 38
• Müəssisələrdə ümumi xərcləri salmaqda • Xərclər qiymətlərə təsir edir • stehlakçı baxımından məhsul variantları artmaqda • Siber vasitəçilər meydana gəlməkdə • Həyatı asanlaşdırır; 7 gün 24 saat (7x24) iş prinsipi ilə davamlı ticarət və alış-veriş imkanı təqdim etməkdə • 7x24 prinsipi ilə açıq olan mağazalar, vasitəçilərin da funksiya dəyişdirməsi ilə məhsul qiymətlərini 10'a 1 səviyyəsində ucuzlatmaqda
Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|