Microsoft Word Mustafayeva Amalya docx
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Klassik hökümət
Elektron hökümət Passiv vətəndaş Aktiv müştəri və vətəndaş Kağız vasitəsilə xəbərləşmə Elektronik xəbərləşmə yeraxik struktur Üfüqi və kordinasiyalı şəbəkə Müəssisənin informasiya yüklənməsi Vətəndaşın informasiya yükləməsi
44
Məmurun cavablaması Avtomatik elektron məktub, onlay xətt Məmurun köməyi Onlayn müştəri xidmətləri, təlimatlar Məmur nəzarəti ilə yoxlanış Avtomatik yoxlama mexanizması Nəğd pul köçürmələri Elektronik pul transferi Monotip xidmət Fərdiləşmiş xidmət Yüksək maliyyə xərcləri Az maliyyə xərcləri Tək istiqamətli xəbərləşmə Şə bəkə xəbərləşməsi Qapalı hökümət Leğitim hökümət
Bir başqa tərifdə isə e-hökümət- ictimai təşkilatları, vətəndaşlar və ticari təşkilatlar arasındakı məlumat, xidmət və mal alverlərində informasiya texnologiyalarını istifadə etməklə performans və məhsuldarlıq artımını hədəfləyən hökümət modeli olaraq təyin olunmaqdadır. Hökümətin məlumat texnologiyalarını sıx olaraq istifadə etməklə hökümətin quruluşuna olan təsirlərinə vurğu edən Fountain isə bu rəhbərlik modelini məlumatın və ünsiyyətin rəqəmsallaşdırılması ilə şə rik bu modeli tətbiq edən hökümətləri "virtual hökümət" lər olaraq təyin etməkdədir. E-Hökümət layihəsi, ən geniş mənasıyla daha yaxşı bir hökümət quruluşunun yaradılması məqsədini daşıyır,yəni e-Hökümət, "e" dən çox, "hökümət" ə diqqət yetirir. E-Höküməti meydana gətirən təməl ünsürlər, e-Şirkət, e-təşkilatd və e- vətəndaş hesab olunur. Onların hər biri öz içlərində “ e ” faktını reallaşdırmaqla
45
məşğul olacaq və bir-birinə təsir etməklə güclənərək inkişaf edəcək və zamanla e- hökümət meydana gələcək. E-hökümətin təqdim edəcəyi təməl xidmətlərin istiqaməti dörd qrupda toplanır. Bu qruplar aşağıdakı kimidir: • Hökümətdən hökümətə (G2G government to governments) • Hökümətdən vətəndaşa (G2C government to citizens) • Hökümətdən işçilərə (G2E government to employees) • Hökümətdən biznesə (G2B government to businesses) Nə üçün e-Hökümət? Qloballaşmanın sürətlə inkişaf etdiyi və iqtisadi mənada sərhədlərin ortadan qalxdığı bir dünyada, KT-dəki sürətli irəliləyiş Azərbaycan dövlətiylə digər inkişaf edən ölkələr arasındakı fərqi artırmaqda idi. Azərbaycanın bu fərqi aradan qaldırması və informasiya cəmiyyətinə çata bilməsi üçün hökümətin, inkişaf etmiş texnologiyanı istifadə etməsi və yeni bir modelə keçməsi lazımdır. Bu model, e-Hökümət olaraq ifadə edilməkdədir. Fountainin də ifadə etdiyi kimi internet texnologiyasının rəhbərlik üzərində təsirlərinin əhəmiyyəti və həcmi sadəcə təmin etdiyi sürətdən deyil,eyni zamanda koordinasiyanın, ünsiyyətin və nəzarət mexanizmlərinin təsir potensialından da qaynaqlanır ki, bunlar da təşkilatların təbiətinin köklü şəkildə dəyişməsi mənasını verməkdədir. Bu məzmunda, e-Hökümətın məqsədləri aşağıdakılardır: • Hökümətin şəffaflaşması, • Hökümətin sürətli və təsirli bir şəkildə işləyişinin təmin edilməsi, • Hər səviyyədə vətəndaşın rəhbərlikdə iştirakının təmin edilməsi, • Təşkilatlar arası məlumat mübadiləsinin təmin edilərək iş və məlumatların bərpasının qarşısının alınması, • Cəmiyyətin xidmət verdiyi vətəndaşların həyatlarının asanlaşdırılması, • Qərar verənlərin məlumata söykənən qərar vermə proseslərinin sürətləndirilməsi və həmçinininkişaf etdirilməsi olaraq yekunlaşdırılır. Bunların reallaşması vəziyyətində təmin ediləcək faydalar bunlardır:
46
• Zamandan qazanc təmin ediləcək, • Xərclər enəcək,məhsuldarlıq isə artacaq, • Fərdi iştirak artacaq, • qtisadi inkişaf dəstəklənəcəkdir, • Həyat keyfiyyəti artacaq, • Məmnuniyyət artacaq, • Kağız asılılığı, istifadəsi azalacaq, • Cəmiyyət ilə olan əməliyyatlar üçün vətəndaşın tələb etdiyi məlumatlar bir nöqtədən və doğru şəkildə əldə olunacaqdır. Beləcə insan səhvləri minimuma enəcəkdir. • nformasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilk qurma xərci yüksək olmasına qarşı zaman ölçüsündəki ümumi sahib olma xərcinin düşməsi, veriləcək olan xidmətin daha sürətli təqdim edilməsi, müəssisə xərclərinin azalması, doğru məlumatı əldə etmək və s. üstünlüklər xidmətin elektron qaydada təqdim edilməsi üçün bir səbəb olacaq. • Həm ictimai, həm də vətəndaş üçün qərar alma prosesindəsadəlik və sürət təmin ediləcək. • Vətəndaşın tələbi ön plana çıxacaq. • Vətəndaş ilə hökümət arasındakı əlaqə inkişaf edəcək, inam mühiti meydana gələrək qüvvətlənəcəkdir. • Vətəndaşın cəmiyyət ilə işlərində qısa müddətdə doğru məlumatı əldə etməsi nəticəsində cəmiyyətə etibarı artacaq. E-hökümətə keçərkən atılması lazım olan əsas addımlar isə bu şəkildə sıralana bilər: Hüquqi nfrastruktur: Lazımlı hüquqi qaydaların yerinə yetirilməsi şərti. Texnoloji nfrastruktur: Texnoloji infrastruktur dizaynları yaradılmalı və sürətli bir şəkildə tətbiqinə keçilməlidir. 47
e-hökümətin Maliyyəsi: Finansist üçün klassik büdcə hazırlama prosedurlarının xaricinə çıxılmalıdır və yeni modellər yaradılmalıdır. nsan: Cəmiyyətin düşünülən və planlaşdırılan sistemlərə uyğunlaşması və sistemi istifadə üçün lazımlı təhsil təmin edilməli, dəyişmə rəhbərliyi həyata keçirilməlidir. Xidmət infrastrukturunu yaratmaq: stifadəçilərin ən məhsuldar və təsirli bir şə kildə xidmət ala biləcəyi texnologiyalar müəyyən edilməli və lazımlı infrastruktur yaradılmalıdır. Xidmət mexanizmini Yaratmaq: Xidmət mexanizmini yaratmaq, sistem komponentlərinin bir arada iş prinsiplərini təyin edir. Məlumata çatma, saxlama, paylaşma prinsipləri xidmət mexanizmi tərəfindən müəyyən edilir. e-Hökümətdə bütün vahidlər arasında təsirli bir məlumat paylaşma sistemi yaradılmalı və məzmun meydana gətirilməlidir. Təhlükəsizlik və
Məxfilik: e-Hökümət xidmətləri, istifadəçilərinin məlumatlarını etibarlı bir mühitdə saxlamalı, və istifadəçilər gizlilik prinsiplərinin tətbiq olunduğundan əmin olmalıdırlar. Kritik Müvəffəqiyyət faktorlarının müəyyən edilməsi: e-Hökümətə keçişdə performans qiymətləndirməsi edə bilmək üçün kritik müvəffəqiyyət faktorlarını müəyyənləşdirilməlidir. Bir Koordinasiya Mərkəzinin Yaradılması: Ən əhəmiyyətli prioritetlərdən biridir. Bütün Cəmiyyət təşkilatlarının tək bir koordinasiya mərkəzindən idarə olunması və tək bir Hökümət portalının yaradılması lazımdır. Bunların yanında bir digər prioritet də qeyri-hökumət təşkilatlarınındır. E-Hökümət mexanizmini işlər hala gətirən hökümətlər, qeyri-hökumət təşkilatlarından böyük dəstək almışlar. Məlumat texnologiyalarına söykənən qeyri-hökumət təşkilatlarının Hökümət təşkilatlarına faydaları olduqca yüksək ölçülərdə olacaq. Xüsusilə Hökümətin bu xidmətləri istifadə edən vətəndaşlar ilə əlaqədar qərarların (qanunvericilik, qanun, müdiriyyət və
48
s.) alınması prosesində qeyri-hökumət təşkilatlarının dəstəyini alması həm qərarların təsirini artıracaq həm də hökümət və vətəndaşlar arasında güvən duyğusunun inkişafına köməkçi olacaq. ndiki vaxtda e-hökümət hökümət rəhbərliklərinin imtina edilməz ünsürləri olaraq qarşımıza çıxmaqdadır. e-hökümət portalı, dövlət qulluğuna tək bir nöqtədən giriş imkanı təmin edən bir internet saytıdır. Portalın məqsədi ictimai xidmətlərin vətəndaşlara, müəssisələrə, ictimai təşkilatlara məlumat və ünsiyyət texnologiyaları vasitəsilə təsirli və məhsuldar bir şəkildə təqdim etməkdir. e-hökümət portalı necə istifadə edilir? Şə xsi məlumatlara giriş və ya təhlükəsizlik tələb edən inteqrasiya elektron xidmətlərə giriş üçün şifrə, e-imza və ya mobil imza kimi identifikasiya vasitələrinə ehtiyac duyulmaqdadır. Tək bir şəxsiyyət təsdiqləməsi (şifre, e-imza, mobil imza və s.) ilə bir çox inteqrasiya elektron xidmətləri eyni ünvandan ala bilərsiniz. Eyni zamanda, e-hökümət portalı üzərindən alınacaq bəzi elektron xidmətlər üçün (vergi, xərc və s kimi) ödəmə edilməsi lazım olduqda vahid ödəmə xidməti sayəsində bu ödəmə əməliyyatları də etibarlı bir mühitdə e-hökümət portalı üzərindən edilə bilməkdədir. nteqrasiya elektron xidməti nədir? nteqrasiya elektron xidmət, ictimai təşkilatlarının verdiyi elektron xidmətlərdən e-hökümət portalında inteqrə (inteqrasiya) edilmiş və tək bir şəxsiyyət doğrulamasıyla (şifrə, elektron imza, mobil imza) əldə edilən xidmətlərdir. Şə xsiyyətin təsdiqlənməsi nə deməkdir? Xidmətlərdən faydalanmaq istəyən kəslərin, qarşıya qoyduqları adam olduqlarının doğrulanmasıdır. dentifikasiya üçün fərqli vasitələr istifadə edilə bilər: 49
stifadəçi adı və parol, e-poçt və parol və s. e-hökümət portalı, identifikasiyası üçün Şə xsiyyət vəsiqəsinin nömrəsi və şifrə, e-imza, mobil imza istifadə edilir. e-hökümət portalında hansı xidmətlər göstərilir? e-hökümət portalı üzərindən vətəndaşlara verilən xidmətlər ümumiyyətlə belə qruplaşdırılır:
• Məlumatlandırma xidmətləri • Quraşdırılmış (inteqrasiya) elektron xidmətlər • Ödəmə əməliyyatları • Təşkilat və quruluşlara qısa yollar • Bunun yanında ictimai təşkilatları arasında məlumat və sənədlərin mübadiləsi e-hökümət portalı tərəfindən təqdim edilən xidmətlər ilə təmin edilir. e-hökümət portalının üstünlükləri nələrdir? e-hökümət portalı; elektron mühitdən təqdim edilən dövlət qulluğuna tək bir ünvan (https://www.e-gov.az/) üzərindən giriş imkanı təqdim etməkdədir. Şəxsən ictimai qurum və təşkilatlar tərəfindən təmin edilən ictimai xidmətlər ilə əlaqədar doğru və aktual məlumatlara çatma imkanını təmin etməkdədir. Cəmiyyət təşkilatları arasında məlumat və sənədlərin mübadiləsi e-hökümət portalı tərəfindən təqdim edilən xidmətlər ilə də təmin edilə bilməkdədir. e-hökümət portalında tək bir identifikasiya sayəsində bir çox xidməti ikinci bir şəxsiyyət doğrulamasına ehtiyac duyulmadan əldə etmək olar . e-hökümət portalı üzərindən göstəriləcək bəzi elektron xidmətlər zamanı (vergi, xərc və s.) ödəmə edilməsi lazım olarsa, ödəmə xidməti sayəsində bu əməliyyatı portal üzərindən sadə şəkildə yerinə yetirmək olar. e-hökümət portalının başlıca məqsədi, yalnız 1 ünvan üzərindən və eyni zamanda şifrə, e-imza, mobil e-imza kimi
identifikasiya sistemlə vətəndaşlarımıza təqdim edilm elektron xidmətlər və identifikasiya vasitələri istifad üzərindən yalnız həmin
E-hökümət portalının kimi identifikasiya vasit edilməsidir. Bu yönü il başqa ölkə tərəfindən d Şə
Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|