Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi



Yüklə 13,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə31/44
tarix01.01.2017
ölçüsü13,5 Mb.
#4064
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   44

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

 

 


296 

 

29 Sentyabr - Ümumdünya Dəniz Günü, (1978)  



  

 

 

Mən çoxdan vurğunam sənə 

Böyük arzum budur yenə: 

dönüb bir göy göyərçinə 

sahilinə qonam, dəniz. 

                                                       Rəsul Rza 

 

 



 

 

Hökumətlərarası  Dəniz  Təşkilatı  Assambleyasının  1977-ci  ilin  noyabrında 



keçirilmiş  10-cu  sessiyasında  qərara  alınmış    Ümumdünya  Dəniz  Günü    1978-ci 

ildən  qeyd  olunur.  1980-ci  ilə  kimi  bu  gün  17  martda  qeyd  olunurdu.  Hazırki 

dövrdə  isə  bu  gün  sentyabrın  axırıncı  həftəsi  qeyd  olunur.  Bütün  dünyada  bu 

bayramın  keçirilməsinin  məqsədi  ictimaiyyətin,  hökumət  və  özəl  strukturların 

diqqətini  dənizlərin  və  onların  bioresurslarının  qorunmasına  cəlb  etməkdir. 

Ənənəvi  olaraq  Dəniz  Günü  dənizlərin  və  okeanların  insanlar  üçün 

əhəmiyyətindən,  sualtı  dünyanın  sərvətlərindən  və  həmçinin  hər  bir  Yer  planeti 

sakininin onun qorunması üçün nə edə biləcəyindən bəhs edən müsabiqə, festival 

formasında  keçirilir.  Adətən  ictimai  təşkilatlar  bu  bayramı  dənizlərin  qorunması, 

çimərliklərin  təmizlənməsi  üçün  mitinqlərin  və  yürüşlərin  keçirilməsi  ilə  qeyd 

edirlər. 

Ümumdünya  Dəniz  Gününün  tarixi  hər  dövlət  üçün  həmin  ölkənin 

Beynəlxalq  Dəniz  Təşkilatının  üzvləri  tərəfindən  təyin  olunur.  Azərbaycanda  bu 

tarix 29 sentyabra təsadüf edir.  

 

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



297 

 

30 Sentyabr - Beynəlxalq Tərcüməçilər Günü, (1991)  



 

Hər  il  sentyabrın  30-da  şifahi  və  yazılı  tərcümə  ilə  məşğul  olanların  peşə 

bayramı  -  Beynəlxalq  Tərcüməçilər  Günü  (International  Translation  Day)  qeyd 

olunur.  

Böyük  rus  şairi  A.S.Puşkin  tərcüməçiləri  ―tərəqqinin  poçt  atları‖ 

adlandırırdı.  Babil  qülləsinin  dağılmasından  bəri  bütün  bəşəriyyətin  həyatında 

tərcüməçilərin  rolu  hiss  olunmasa  belə,  çox  böyük  və  əhəmiyyətlidir.  Axı 

tərcüməçilər  olmasaydı,  ədəbiyyatın  və  kino  sənətinin  bütün  əsərləri,  elm  və 

texnikanın  nailiyyətləri  əlçatmaz  olardı,  dünyanın  müxtəlif  ölkələrindən  olan 

insanlar öz aralarında ünsiyyət qura bilməzdilər.  

1991-ci  ildə  tərcüməçilərin  də  peşə  bayramı  yaranmışdır.  Beynəlxalq 

Tərcüməçilər Federasiyası (FİT) 30 sentyabrı Beynəlxalq Tərcüməçilər Günü elan 

etmişdir.  FİT  1953-cü  ildə  Parisdə  yaradılmışdır  və  dünyanın  60-dan  çox 

ölkəsindən  100-dən  artıq  tərcüməçilər  assosiasiyasını  birləşdirir.  Təşkilatın 

yaradılmasında  məqsəd  tərcüməçilər  arasında  təcrübələrin  bölüşülməsi  və 

əlaqələrin möhkəmləndirilməsidir. Bayramın tarixi təsadüfən seçilməmişdir. 420-ci 

il  sentyabrın  30-da  Bibliyanı  latın  dilinə  tərcümə  edən  tərcüməçi,  tarixçi,  yazıçı 

Müqəddəs İeronim Stridonski vəfat etmişdir.  

       Beynəlxalq  Tərcüməçilər  Günü  münasibətilə  hər  il  keçirilən  konqreslər, 

konfranslar,  seminarlar,  ―dəyirmi  masa‖lar  və  s.  müəyyən  bir  mövzuya  həsr 

olunur.  

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

 

 

 



 

 

 



 

298 

 

Yubilyar yazıçı və şairlər 



 

5 Sentyabr -  Şair, dramaturq Ramiq Muxtarın anadan olmasının  

                      75 illiyi, (1942) 

 

 



  

 

 



 

 

 



 

 

Ramiq  Muxtar  Naxçıvan  şəhərində,  ziyalı  ailəsində  anadan  olub.  Ramiq 



Muxtar 11 yaşından bədii yaradıclıqla məşğul olub, şeirləri dövri mətbuatda tez-tez 

çap  olunub.  "Üfüqlər  qızaranda",  "Əlvida,  köhnə  dünya",  "Doğma  səmanın 

ulduzları"  və  digər  pyesləri  Bakı,  İrəvan,  Naxçıvan,  Qazax  Dövlət  Dram 

teatrlarında  uğurla  tamaşaya  qoyulub.  Nəğməkar  şairin  sözlərinə  120-dən  artıq 

mahnı  bəstələnib.  Ü.Hacıbəyov  adına  1  saylı  Naxçıvan  şəhər  orta  məktəbini 

bitirdikdən  sonra  M.A.Əliyev  adına  Azərbaycan  Dövlət  İncəsənət  İnstitutunun 

mədəni-maarif fakültəsində təhsilini davam etdirib. ―Şərq qapısı‖ qəzetində ədəbi 

işçi,  Şahbuz  rayon  Uşaq  Musiqi  Məktəbinin  direktoru,  Naxçıvan  Nazirlər  Soveti 

yanında Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri, Bakıda Nəsimi rayonundakı 

Şahmat Məktəbinin direktoru və Naxçıvan şəhər Dövlət Filarmoniyasının direktoru 

vəzifəsində    işləmişdir.  O,  olmaqla  yanaşı,  həm  də  dama  üzrə  SSRİ  idman 

ustasıdır.  R.  Muxtar  ―Rəsul  Rza‖  Beynəlxalq  Mükafatının  laureatıdır.  Gürcü-

Azərbaycan  xalqlarının  dostluğundan    bəhs  edən  ―Şəhərli  kürəkən‖  pyesinə  görə 

Gürcüstanın ―Şərəf‖ ordeninə layiq görülmüşdür.   Son 15 il ərzində respublikada 

keçirilən  hərbi  vətənpərvərlik  mövzusundakı  müsabiqələrdə  onun  sözlərinə 

bəstələnən mahnılar 8 dəfə birinci mükafata layiq görülüb. 

 Ramiq Muxtar hazırda Prezident təqaüdçüsüdür.   

Kitabları: ―Üfüqlər qızaranda‖, ―Şəhərli kürəkən‖  , ―Seçilmiş əsərləri‖ (2007) və 

s. 


 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur- “Azərbaycan yazıçıları  (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 


299 

 

 



8 Sentyabr - Şair Ağasəfanın anadan olmasının 75 illiyi, (1942) 

 

 



 

 

 

 

 

Yəhyayev  Ağasəfa  Qafur  oğlu (Ağasəfa)  Xızı  rayonunun  Qarabulaq 

kəndində  anadan  olub.  Bakıda  orta  məktəbi  bitirdikdən  sonra  Moskvada Maksim 

Qorki  adına  Ədəbiyyat  İnstitutunda qiyabi  təhsil  alıb  (1963-1971).  Bakı  Parovoz 

Deposunda    fəhlə  (1960-1962),    geoloji    kəşfiyyat    idarəsində    (1962-1965) 

qazmaçı  köməkçisi,  sonra   "Kirpi"  satirik  jurnalı   və   "Azərbaycan  qadını" 

jurnalı   redaksiyalarının  əməkdaşı  (1965-1978),  "Yazıçı"  nəşriyyatında  bədii 

tərcümə  redaksiyasının  böyük  redaktoru  (1978-1989),  "Karvan"  kitablar  seriyası 

redaksiyasında böyük redaktor (1989-1990), "Novruz" qəzeti redaksiyasında məsul 

katib  (1990), "Ədəbiyyat  qəzeti"ndə  məsul  katibin  köməkçisi  (1991-1993) 

vəzifələrində işləmişdir.  Bir neçə il  Qarabulaq kənd orta məktəbində müəllimlik 

etmişdir  (1993-1994).  Hazırda  ―Vahid‖  müstəqil  televiziyasında  böyük  redaktor 

işləyir (1994-cü ildən).  

Ədəbi yaradıcılığa 1957-ci ildə "Sosialist Sumqayıtı" qəzetində çap olunmuş 

"Sazım" adlı ilk şeiri ilə başlamışdır. O vaxtdan dövri mətbuatda müntəzəm çıxış 

edir.  Bədii  tərcümə  ilə  də  məşğul  olur.  L.N.Tolstoyun  mənzum  nağıllarını, 

N.Qribaçov,  Q.Qulam,  R.Babacan,  İ.Selvinski,  S.Vasilyev,  B.Oleynik,  A.Lupan, 

Q.Quliyev və b. görkəmli sənətkarların əsərlərindən nümunələr tərcümə etmişdir. 

"Ölkəm"  (1980),  "Azərbaycan"  (1981),  "Əsrin  yolu"  (1984)  kitablarını  tərtib 

etmişdir. 



Kitabları: ―Yolçu yolda gərək‖ (1966), ―Yaşat məni‖ (1970), ―Ürəyimdir oxuyan‖ 

(1976), ―Fikir dünyası‖ (1981), ―Günəşin dalınca gedən oğullar‖ (1984), ―Odla 

oynayıram‖ (1987), ―Gombulca və Dumbulca‖ (1989) və s. 

Tərcümələri: Mömin Qanoat ‖Yaralı kitablar‖ (1988)  və s.  

 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur- “Azərbaycan yazıçıları  (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 



məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

300 

 

 



10 Sentyabr -  Yazıçı, publisist Mustafa Çəmənlinin anadan olmasının  

                         70 illiyi, (1947) 

 

 

 

 



 

 

 



 

Mustafa  Çəmənli  Ağdam  rayonunun  Çəmənli  kəndində  anadan  olmuşdur. 

İlk  təhsilini  doğma  kəndində,  daha  sonra  Mingəçevir  şəhər  məktəbində  almışdır. 

Əmək  fəaliyyətinə  Mingəçevir  Maşın  hissələri  Təmiri  Zavodunda  qəlibçi  kimi 

başlamışdır  (1966-1970).  Bakıda  "Kommunist"  nəşriyyatında  çapçı  köməkçisi, 

"Paris Kommunası” adına gəmi təmiri zavodunda qəlibçi olmuşdur (1970-1972). 

ADU-nun  jurnalistika  fakültəsində  təhsil  almışdır  (1972-1977).  Təyinatla 

göndərildiyi "Yazıçı" nəşriyyatında redaktor, böyük redaktor, klassik ədəbiyyat və 

folklor redaksiyasının müdiri (1978-1988), nəşriyyatın nəsr redaksiyasının müdiri 

vəzifələrində  işləmişdir  (1988-1992).  "Gənclik"  nəşriyyatında  baş  redaktor 

vəzifəsində  çalışmışdır  (1992-2006).  Bədii  yaradıcılığa  tələbəlik  illərindən 

başlamışdır.  İlk  hekayəsi  "Ləpirlər"  1973-cü  ildə  "Mingəçevir  işıqları"  qəzetində 

çap  olunmuşdur.  Povest  hekayə  və  radiopyeslər  qələmə  almışdır.  "Layla"  (1985) 

pyes-senarisi  klublara,  xalq  teatrlarına  göndərilmişdir.  Milli  musiqi  ifaçılığı 

sənətinin  təbliğinə  görə  Mətbuat  Fondunun  "Dan  ulduzu"  (1993)  mükafatına,  ön 

cəbhədə  çıxışlarına  və  hərbi  vətənpərvərlik  ruhlu  məqalələrinə  görə  Yazıçılar 

Birliyinin  diplomuna  (1993),  "Xallı  Gürzə"  tarixi  romanına  görə  "Yaddaş"  milli 

mükafatına,  Milli  Mədəniyyəti  Təbliği  Mərkəzinin  "Uğur-2008",  "Ölüm  mələyi" 

tarixi romanına görə Azərbaycan Republikası Mədəniyyət və Turizim Nazirliyinin 

"Qızıl Kəlmə" ədəbi mükafatına layiq görülmüşdür. 



Kitabları: ―Mənim dünyamın adamları‖ (1982), ―İtirilmiş səs‖ (1985), ―Xallı 

gürzə‖ (1991), ―Nəğməli xatirələr‖ (1997), ―Səs qərib olmur‖ (1993), ―Çahargah‖ 

(Uşaqlar üçün hekayə) (2009), ―Şəmsəddin Eldəniz‖ (Uşaqlar üçün hekayə) 

(2009), ―Mübariz‖  (2010), ―Ölüm mələyi‖ (2012), ―Yaddaşlarda yaşamaq haqqı‖ 

(2012), ―Sənət hekayələri‖ (2014), ―Üçyaşlı əsir‖ (2016) və s. 

 

 



Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur- “Azərbaycan yazıçıları  (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

301 

 

 



12 Sentyabr - Yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin 130 illiyi, (1887-1943) 

 

Yusif  Vəzir  Çəmənzəminli  Şuşa  şəhərində  anadan 



olmuş,  ilk  təhsilini  Şuşa  Realnı  Məktəbində  rusca 

almışdır.  1904-  cü  ildə  "Jaloba"  adlı  ilk  şeirini  də  rusca 

yazmışdır.  Yusif  bu  məktəbdə  oxuyan  zaman  əmisi  oğlu 

və  dostu  Mirhəsən  Vəzirovla  birlikdə  rus  dilində 

"Fokusnik" adli, əl ilə yazılmış yumoristik və karikaturalı 

aylıq  jurnal  buraxmışlar.  Jurnalda  verilən  yazılar  həcmcə 

kiçik olsa da, məzmunca diqqəti cəlb edirdi.  

Yusif  Vəzir  1907-ci  ildə  "Şahqulunun  xeyir  işi"  adlı 

hekayəsini yazır. Bu hekayə ilk dəfə 1911-ci ildə "Səda" qəzetində çap olunur. 

O,  1919-cu  ildə  Azərbaycan  Xalq    Cümhuriyyətinin  Türkiyədə  ilk  səfiri  olur.  

Sonralar  isə  "Qızlar  bulağı",  "Studentlər",  "1917-ci  il"  adlı  romanlarını  çap 

etdirir.  1935-ci  ildə  "Həzrəti-Şəhriyar"  adlı  komik  pyesini  bitirir.  Uzun  illər 

tədqiqatçıların  diqqətindən  kənarda  qalan  "Həzrəti-Şəhriyar"  komediyası, 

nəhayət,  ilk  dəfə  1980-ci  ildən  incəsənət  toplusu  "Qobustan"  jurnalının  4-cü 

nömrəsində  çap  olundu.  O,  kino-ssenarilərin  tərcüməsi  işində  də  fəal  iştirak 

etmişdi.  Azərbaycan  dilində  ilk  səsli  film  olan  məşhur  "Çapayev"  filminin 

ssenarisini  də  Azərbaycan  dilinə  1936-cı  ildə  Y.V.Çəmənzəminli  tərcümə 

etmişdir.  Yazıçı  1937-ci  ilin  aprel  ayında  tamamladığı  "İki  od  arasında"  adlı 

tarixi  romanı  işdən  çıxarıldığı  üçün  çap  etdirə  bilməmişdi.  Öz  sağlığında  nəşr 

etdirmək qismət olmayan Yusif Vəzirin bu tarixi romanı ilk dəfə 1964-cı ildə 

"Azərbaycan"  jurnalında  müəyyən  ixtisarla  "Qan  içində" adı  ilə  çapdan 

çıxmışdır.  Y.  Vəzir  Yazıçılar  İttifaqından  çıxarılmazdan  3-4  ay  əvvəl  yazdığı 

"Altunsaç"  adlı  kinossenarisini  də  "Azərfilmə"  vermişdi.  Geniş  mütəxəssis 

müşavirəsində  oxunub  bəyənilməsinə  baxmayaraq,  "Azərfilmin"  direktoru 

Merkel  son  mərhələdə  Yusif  Vəzirə  müraciət  edərək  demişdi:  "Studentlər" 

romanınız tənqid edildiyi üçün sizinlə müqavilə bağlaya bilməyəcəyəm.‖ Yusif 

Vəzir  tərcümələr  də  edirdi.  O,  L.Tolstoyun,  İ.Turgenevin,  N.Qoqolun, 

B.Lavrenevin,  L.Seyfulinanın,  V.Hüqonun  və  s.  bir  neçə  əsərini  rus  dilindən 

Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdi. 

Kitabları: ―İki hekayə‖ (1911), ―Qanlı göz yaşları‖ (1913), ―Arvadlarımın halı‖ 

(1928), ―Qaranlıqdan işığa‖ (1932), ―Yaramaz‖ (1934),  ―Studentlər‖ (1936), 

―Məlikməmməd‖ (1965), ―Cənnətin qəbzi‖ (1965), ―Bir cavanın dəftəri‖ (1966), 

―Qan içində‖ (1967), ‖Ayrılıq axşamı‖ (1971),  ―Qızlar bulağı‖ (1987) və s.  

 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur- “Azərbaycan yazıçıları  (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 



 

302 

 

12 Sentyabr - Şair, yazıçı Məmməd Namazın anadan olmasının  



                        75 illiyi, (1942) 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Tovuz rayonunun Əsrik-Cırdaxan kəndində anadan olub. Orada orta məktəbi 

bitirdikdən  sonra  bir  müddət  Sumqayıtda  müxtəlif  işlərdə  çalışıb  (1961-1963). 

Ədəbi fəaliyyətə gənc yaşlarından başlayıb. ―Mən idimsə günahkar‖ adlı ilk mətbu 

şeiri    1961-ci  il  iyunun  18-də  Tovuzda  çıxan  ―Sosializm  kəndi‖  qəzetində  dərc 

edilib. ADU-nun kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya fakültəsində qiyabi təhsil alıb 

(1963-1969).  Sumqayıtda  kitabxana  müdiri,  Tovuzda  kənd  klubunun  müdiri, 

Gəncədə  texniki-peşə  məktəbində  tərbiyəçi,  Sumqayıt  şəhər  qəzetində  ədəbi  işçi 

olub. 1974-cu ildən ―Gənclik‖ nəşriyyatında redaktor işləyir. Dövri mətbuatda uşaq 

və gənclər üçün şeirlər, nağıllar, hekayələr və publisistik yazılarla müntəzəm çıxış 

edir.

 

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair, nasir, publisist Məmməd Namaz 



əsasən uşaq şairi kimi tanınıb.  

Kitablarə:  ―Yaz  yağışı‖  (1976),  ―Kəpənək  özünə  gül  əkir‖  (1979),    ―Muğanlı 

kosmonavt‖ (1982), ―Payızda güllər kövrək olurmuş‖ (1984), ―Analar kövrək olur‖ 

(1986) və s. 

 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları  (XX-XXI yüzillikdə)” 



Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

303 

 

12 Sentyabr - Şair, publisist Rüstəm Behrudinin anadan olmasının  



                       60 illiyi, (1957) 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Rüstəm  Behrudi  Ordubad  rayonunun Behrud kəndində  dünyaya  gəlib.  Üç 

uşaq  atasıdır.  Naxçıvan  Dövlət  Pedoqoji  İnstitutunun  tarix-ədəbiyyat  fakültəsini 

fərqlənmə  diplomu  ilə  bitirib  (1975-1979).  Ədəbi  fəaliyyətə  ötən  əsrin    70-ci 

illərindən başlayıb. İlk şeirləri ―Araz‖, ―Azərbaycan‖ almanaxlarında  çap olunub. 

Yaradıclığında türkçülüyə və dərviş fəlsəfəsinə üstünlük verir.  

Şair  "Yaddaşlara  yazın",  "Şaman  duası"  kitablarının  müəllifidir.  "Şaman 

duası"  kitabı  türkdilli  dövlətlərdə  böyük  maraqla  qarşılanıb,  kitabdan 

seçmələr Türkiyədə, İranda, Avstriyada, Almaniyada, Belçikada və  s.  ölkələrdə 

çap olunub. Yaradıcılığından seçmələr polyak, fransız, rus və çex dillərinə tərcümə 

edilib. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Dövri mətbuatda şeir və publisist 

yazıları ilə fəal çıxış edir. C. Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş ―Daha gülə-gülə 

ağlamaq olmur‖ poeması mavi ekranda ifa olunub.  



Kitabları: ―Yaddaşlara yazın‖ (1986), ―Şaman duası‖ (1988) və s.

 

 



 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları  (XX-XXI yüzillikdə)” 

Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

304 

 

İncəsənət 



 

5 Sentyabr- Xalq artisti, tarzən Əhməd Bakıxanovun anadan olmasının  

                     125 illiyi, (1892-1973) 

 

 

 

  

Əhmədxan  Bakıxanov  ilk  təhsilini  İranda  almış, 



ustad tarzənlərdən tar ifaçılığının və muğamatın sirlərinə 

dərindən  yiyələnmiş,  1920-ci  ildən Bakıda musiqi 

məclislərində  və  konsertlərdə  çalmış,  müəllimlik 

etmişdir. 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəyovun dəvəti ilə 

Azərbaycan  Dövlət  Konservatoriyasinda,  daha  sonra 

Azərbaycan  Dövlət  Musiqi  Məktəbində  muğamdan  dərs 

demişdir (1930-1973). Azərbaycan radiosunun nəzdində 

xalq  çalğı  alətləri  ansamblının  təşkilatçısı  və  rəhbəri 

(1931-1973)  olmuşdur.  1973-cü  ildən  həmin  ansambl 

Əhməd  Bakıxanovun  adını daşıyır.  O,  muğam  sənətinin 

dərin bilicisi olmuş, ifaçılıq təcrübəsində az ifa olunan ―Nəva-nişapur‖, ―Əbu-əta" 

muğamlarının mahir ifaçısı kimi tanınmışdır. Eyni zamanda, onun yaratdığı bir çox 

melodiyalar,  rənglər  xalq  ifaçılığında  geniş  yayılmışdır.  Ə.  Bakıxanov 

―Azərbaycan  xalq  rəngləri‖  (1964),  ―Azərbaycan  ritmik  muğamları‖  (1968), 

―Muğam, mahnı, rəng‖ (1975) kimi not nəşrlərinin müəllifidir. Bu məcmuələr xalq 

musiqisinin  tədrisi  və  tədqiqi  üçün  qiymətli  vəsaitdir.  Onun  musiqi  məktəbləri 

üçün tərtib etdiyi muğam proqramı tar tədrisində bu gün də istifadə olunur. Əhməd 

Bakıxanovun  ifasından  bəstəkar  N.  Məmmədov  tərəfindən  bir  çox  instrumental 

muğamlar:  ―Rast‖,  ―Şur‖,  ―Bayatı-Şiraz‖,  ―Segah-Zabul‖,  ―Rahab‖,  ―Şüştər‖, 

―Hümayun‖, ―Şahnaz‖ muğamları nota salınaraq çap olunmuşdur. Ə.Bakıxanovun 

oğlu, bəstəkar, xalq artisti Tofiq Bakıxanov onun ifaçılıq üslubundan bəhrələnərək, 

―Dügah‖,  ―Nəva‖,  ―Şahnaz‖,  ―Hümayun‖,  ―Rahab‖  simfonik  muğamlarını 

bəstələmişdir.  

Əhməd Bakıxanov 1973-cü il martın 26-da vəfat etmişdir.  

Əhməd  Bakıxanovun  mənzilində  Azərbaycan  Dövlət  Musiqi  Mədəniyyəti 

Muzeyinin filialı yaradılmış, burada tarzənin xalq çalğı alətlərindən ibarət zəngin 

kolleksiyası  nümayiş  olunur.  1994-cü ildə  Əhməd  Bakıxanovun  100 illiyinə  həsr 

olunmuş  tələbə  və  gənclərin  tar  alətində  muğam  ifaçılığı  üzrə  respublika 

müsabiqəsi keçirilmişdir. 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq

 

 



 

 

 

 

 

305 

 

Xarici ədəbiyyat 



 

5 Sentyabr - Rus yazıçısı Aleksey Konstantinoviç Tolstoyun anadan olmasının 

                       200 illiyi,  (1817-1875) 

 

  



Rus  şairi,  yazıçısı,  dramaturqu,  qraf  Aleksey 

Konstantinoviç  Tolstoy  24  avqust  (5  sentyabr)  Sankt-

Peterburqda  anadan  olmuşdur.  Atası  qraf  Konstantin 

Petroviç  Tolstoy,  anası  Anna  Alekseyevna  Perovskaya 

Aleksey  anadan  olduqdan  sonra  ayrılmışlar  və  balaca 

Alekseyi  dayısı  yazıçı  A.A.Perovski  (Anton  Poqorelski) 

tərbiyə  etmişdir.  Uşaqlığını  Ukraynada  keçirən  Aleksey  10 

yaşında İtaliyaya səfərə aparılır. A.Tolstoy taxt-tacın varisi, 

gələcək  II  Aleksandrın  uşaq  dostlarından  ibarət  ətrafına 

daxil  idi  və  onunla  birgə  1838-ci  ildə  Komo  gölünə  səfər  etmişdir.  Bu  səfərin 

təəssüratlarını  o,  sonralar  ―Xortdan‖  əsərində  yazmışdır.1840-cı  ildə  Peterburqda 

çar sarayında vəzifəyə dəvət edilən Aleksey Tolstoy 1830-cu illərin sonu, 1840-cı 

illərin  əvvəllərində  fransız  dilində  ―Qulyabanı  ailəsi‖  və  ―Üç  yüz  il  sonra  görüş‖ 

adlı  iki  fantastik  hekayə  qələmə  alır:  1841-ci  ilin  mayında  Tolstoy  ―Xortdan‖ 

fantastik  povestini  kitab  halında  çap  etdirir.  Bu  kitabı  o  ,  nəşrə  ―Krasnoroqski‖ 

təxəllüsü ilə təqdim edir.  

 1861-ci  ildə  vəzifəsindən  istefa  verdikdən  sonra  Sankt-Peterburq  yaxınlığındakı 

Tosna  çayı  sahilidəki  ―Pustınka‖  malikanəsində  və  Krasnıy  Roqda  yaşamış, 

paytaxta  az  hallarda  getmişdir.  Avropaya  çoxsaylı  səyahətlər  etmişdir.  Əsərləri 

əsasən ―Sovremennik‖, ―Russkiy vestnik‖, ―Vestnik Yevropı‖ və s. jurnallarda çap 

olunmuşdur. 1867-ci ildə şeirlərinin toplusu nəşr olunmuşdur.  

1875-ci  il  sentyabrın  28-də  güclü  başağrısı  tutması  ilə  əlaqədar  həkimin 

yazdığı morfini bilmədən çox qəbul etməsi nəticəsində dünyasını dəyişmişdir.  

Aleksey Tolstoyun muzey-malikanəsi Krasnıy Roqda yerləşir.  

―İoann  Damaskin‖,  ―Əlkimyaçı‖,  ―Popovun  yuxusu‖,  ―Əjdaha‖  və  s. 

poemaların, çoxsaylı şeirlərin, ―Fantaziya‖, ―Don Juan‖, ―İvan Qroznının ölümü‖ 

və s. dram əsərlərinin də müəllifidir.   


Yüklə 13,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin