Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı Banklara Nəzarət Departamenti



Yüklə 4,9 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/10
tarix05.03.2017
ölçüsü4,9 Kb.
#10139
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

görmür/qoymur
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Müştərinin eyniləşdirilməsi ilə bağlı yüksək riskli vəziyyətlərin həlli 
Maliyyə  təşkilatları  çirkli  pulların  yuyulması  baxımından  yüksək  risk  daşıyan  vəziyyətlərdə  Geniş 
Araşdırma tədbirlərini həyata keçirməlidir. 
 
Geniş Araşdırma maliyyə təşkilatlarına müştəri və ona aidiyyatı olan şəxslərlə bağlı riskləri daha yaxşı başa 
düşmək  üçün  standart  araşdırmadan  daha  çox  imkan  verir.  Bu  araşdırma  müştərinin  və/və  ya  benefisiar 
mülkiyyətçinin özü barədə verdiyi məlumatın həqiqətə uyğun olmasına və biznes əlaqələrinin qulluq etdiyi 
məqsədlərin qanuniniliyinə daha böyük əminlik yaratmalı; və bu məsələlərlə bağlı hər hansı uyğunsuzluğu 
müəyyən etmək və aradan qaldırmaq imkanlarını artırmalıdır. 
 
Özünü qiymətləndirmək üçün suallar: 
 
1) Geniş araşdırma standart araşdırmadan  necə fərqlənir? Araşdırma prosesi zamanı aşkarlanan məsələlər 
necə həll edilir? Bunlar adekvat şəkildə sənədləşdirilirmi? 
 
2) Geniş araşdırma zamanı məlumat necə toplanır, təhlil edilir, istifa edilir və saxlanılır? 
 
3) Yüksək riskli müştərilərlə əlaqələrin təsdiqlənməsində baş menecmentin və ya komitələrin iştirakı nədən 
ibarətdir? 
 
4) İştirak etdikləri məsələlərə dair məlumatlı qərar qəbul etmək üçün onlara hansı məlumatlar verilir? 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
-  Maliyyə  təşkilatı  müştəri  və  ya  benefisiar 
haqqında  işçilərdə  olan  müvafiq  məlumatın 
sənədləşdirildiyinə  və  araşdırıldığına  dair 
sübutlar təqdim etmək imkanındadır. 
-  Qrupun üzvü eyni  qrupda  digər  təşkilatların 
həyata  keçirdiyi  araşdırmalara  etibar  etməyin 
mümkünlüyünü qiymətləndirmişdir.     
-  Maliyyə  təşkilatı  yüksək  riskli  müştərilərin 
araşdırılmasındakı  boşluqları  və  yenilkləri 
izləyir
-  Müxbir  bank  öz  respondentləri  ilə  əlaqəli 
SƏŞ-ləri müəyyənləşdirməyə çalışır. 
Müxbir bank respondent, xarici tənzimləyicilər 
və  digər  müvafiq  orqanlarla  müzakirələr 
aparmaqla  respondent  bankın  ölkəsində  ÇPY-
na qarşı rejimin gücünü nəzərdən keçirir.   

Müxbir 
bank 
respondent 
bankın 
sanksiyaların 
yoxlanması, 
SƏŞ 
müəyyənləşdirilməsi 
və 
idarə 
edilməsi, 
hesabların  monitorinqi  və  şübhəli  əməliyyatlar 
haqqında  hesabatın  verilməsi  prosedurları 
barədə məlumat toplayır. 
 
 
 
-  Maliyyə  təşkilatı  geniş  araşdırma  apardığı 
zaman  yalnız  bir  məlumat  mənbəyinə 
əsaslanır. 
- Maliyyə təşkilatı üzv ölkələrinin standartları 
eyni  olmayan  və  ya  qanunvericiliklərinə  görə 
məlumatlara  çıxış  imkanları  məhdud  olan 
qrupun verdiyi məlumatlara əsaslanır. 
-  Maliyyə  təşkilatı  müştərinin  kredit  riskini 
nəzərə  alır,  amma  çirkli  pulların  yuyulması 
riskini nəzərə almır. 
-  Maliyyə 
təşkilatı 
mötəbər 
mənbədən 
müştərinin və  ya  benefisiarın  cinayət fəaliyyəti 
haqqında  davamlı  olaraq  edilən  bəyanatları   
(verilən məlumatları) nəzərə almır.     
-  Maliyyə  təşkilatı  müştərinin  sadəcə  investor 
olduğu  üçün  onun  barəsində  verilən  mənfi 
məlumatları ciddi qəbul etmir. 
- Maliyyə təşkilatı heç bir əsaslı səbəb olmadan 
müştərini vəsait və  gəlir mənbələrinin  müəyyən 
edilməsi 
və 
ya 
digər 
araşdırmaların 
aparılmasından azad etmişdir
Müxbir bank respondentlərin ana şirkətləri və 
aidiyyatı  təşkilatlarına  dair  qeyri  adekvat 
araşdırma aparır.   
-  Müxbir  bank  yalnız  Volfsberq  Qrupun  ÇPY 
üzrə Sorğu vərəqəsinə əsaslanır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
-  ÇPY  ilə  mübarizə  üzrə  mütəxəssislər  bankın 
yüksək  riskli  müştəriləri  haqqında  məlumatları 
yaxşı  başa  düşür  və  onları  asand  əldə  edə 
bilir
-  Hesab  üzrə  nəzərdə  tutulmuş  fəaliyyəti 
lazım  olduqda  dəyişmək  üçün  maliyyə  təşkilatı 
yeni  yüksək  riskli  müştəriləri  daha  yaxından 
monitorinq edir.   
-  Avtomatlaşdırılmış  monitorinq  sistemində 
SƏŞ  və  digər  yüksək  riskli  müştərilər  üzrə 
xəbərdarlıq  (həyacan  siqnalı)  həddləri 
aşağıdır.  Bununla  bağlı  narahatçılıqlar  (iradlar) 
baş menecmentə çatdırılır
-  Yüksək  riskli  əlaqələrin  saxlanması  və  ya 
kəsilməsinə  dair  qrup-daxili  qərarlar  üzv 
təşkilatlar  üzrə  eynidir  və  maliyyə  təşkilatının 
ümumi risk iştahına və ya qiymətləndirilməsinə 
uyğundur.   
 
 
 
Maliyyə  təşkilatı  illik  araşdırmalara  formal 
tədbir kimi baxır və düşünmədən əvvəlki illərin 
məlumatını cari ilə köçürür. 
Qrupun 
üzvü 
olan 
maliyyə 
təşkilatı 
monitorinqin  həyata  keçirilməsində  qrupdakı 
digər 
təşkilatların 
nə 
etdiklərini 
və 
aşkarladıqları  faktları  başa  düşmədən  onların 
məlumatlarına əsaslanır.   
Əlaqələr üzrə  menerlərin və  müştərilərin qeyri-
adi  əməliyyatlar  barədə  izahları  kifayət  qədər 
araşdırılmır
Maliyyə  təşkilatı  uüksək  riskli  əlaqələrin 
kəsilməsinə  dair  qərar  qəbul  etdikdə  hədsiz 
dərəcədə reputasiya və ya biznes məsələlərinə 
diqqət yetirir
Hesablar  nəzərdə  tutulmuş  fəaliyyətə  uyğun 
olmayan  məqsədlər  üçün  istifadə  edildikdə 
maliyyə  təşkilatı  heç  bir  araşdırma  aparmır 
(məsələn,  şəxsi  hesablar  biznes  üçün  istifadə 
edildikdə).   
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Geniş davamlı monitorinq zamanı yüksək riskli vəziyyətlərin həlli 
Maliyyə təşkilatları yüksək riskli vəziyyətlərdə davamlı monitorinqini genişləndirməlidir.   
Özünü qiymətəndirmək üçün suallar: 
1)  Maliyyə  təşkilatı  yüksək  riskli  biznes  əlaqələrin  monitorinqini  necə  aparır?  Geniş  davamlı 
monitorinq digər biznes əlaqələrinin davamlı monitorinqindən necə fərqlənir? 
2) Yoxlamalar əlaqələr üzrə menecerdən müstəqil həyata keçirilirmi? 
3)  Yüksək  riskli  müştərilərin  fayllarında  hansı  məlumatlar  saxlanılır?  Onlar  faydalıdırmı
(Buraya risklərin qiymətləndirilməsi, təsdiqləyici məlumatlar, hesab üzrə nəzərdə tutulan fəaliyyət,   
müştərinin  və  ya  biznes  əlaqələrin  profili  və,  müvafiq  olan  hallarda,  benefisiar  haqqında 
məlumatlar daxildirmi?) 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
- Maliyyə təşkilatının risklərin qiymətləndirməsi 
prosesinin  çirkli  pulların  yuyulmasına  qarşı 
nəzarət  mexanizmlərinin  dizaynı  (quruluşu) 
barədə məlumat verməsinə dair sübutlar var. 
-  Maliyyə  təşkilatı  çirkli  pulların  yuyulmasına 
riskinə  dair  yaxşı  məlumat  mənbələrini 
müəyyən 
etmiş, 
məsələn 
FATF-ın 
qiymətləndirmə  və  tipologiya  hesabatları, 
MMX-nın  xəbərdarlıqları, 
mətbuat  üçün 
hesabatlar,  məhkəmə  qərarları,  qeyri-hökumət 
təşkilatlarının  və  özəl  araşdırma  xidmətləri 
təchizatçılarının hesabatları. 
-  Maliyyə  təşkilatı  müştərilərlə  əlaqələr  üzrə 
menecerin  çirkli  pulların  yuyulması  riskini 
görmək 
və 
obyektiv 
qiymətləndirmək 
imkanlarına təsir edə biləcək müştəri ilə hədsiz 
dərəcədə yaxınlıq etməsi riskini müəyyən edir. 
Bu riskin effektiv idarəedilməsinə kömək edir.
 
 
 
-
 
Qeyri-düzgün  risklərin  təsnifləşdirilməsi 
sistemi hər hansı əlaqələrin ―yüksək riskli‖ kimi 
təsnifləşdirilməsini  demək  olar  ki,  mümkünsüz 
edir.   
 
-  Geniş  araşdırma  tədbirlərinin  həyata 
keçirməmək  üçün  yüksək  riskli  ölkələrə  aşağı 
risk dərəcələri verilmişdir. 
- Əlaqələr üzrə menecer öz qərarını dəstəkləmək 
üçün  kifayət  qədər  dəlil  gətirmədən  müştəriyə 
verilən  risk  dərəcəsinə  zidd  hərəkət  etmək 
imkanlarına malikdir. 
-  Maliyyə  təşkilatı  müştərilərilərə  nə  üçün 
yüksək,  orta  və  ya  aşağı  risk  dərəcəsinin 
verildiyini başa sala bilmir. 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Uçot və işi digər şəxslərə etibar etmə 
Maliyyə təşkilatları müştəri ilə bağlı sənədlərin və  məlumatların nüsxələrini biznes əlaqələri başa 
çatdıqdan, əməliyyatlarla bağlı bütün sənədləri isə əməliyyatlar başa çatdıqdan sonra beş il ərzində 
saxlamalıdır. Digər şəxslər araşdırma tədbirlərinin həyata keçirilməsini maliyyə təşkilatına etibar 
etdikdə, həmin araşdırmalarla bağlı məlumatlar/sənədlər araşdırmanın etibar edildiyi tarixdən beş 
il  ərzində  saxlanmalıdır.  Maliyyə  təşkilatları  müştərinin  araşdırılması  tədbirlərinin  çirkli  pulların 
yuyulması və terorizmin maliyyələşdirilməsi baxımından adekvat oluğunu nümayiş etdirmək üçün 
kifayət edən məlumatların uçotunu aparmalıdır. 
Özünü qiymətləndirmək üçün suallar:   
• Maliyyə təşkilatı hər hansı müraciətə cavab vermək üçün köhnə məlumatları çevik tapa bilirmi?   
• Maliyyə təşkilatı ÇPY üzrə araşdırmaların aparılmasını digərlərə etibar edirsə, bunu ÇPY üzrə 
Qaydaların  müəyyən  etdiyi  məhdudiyyətlər  çərçivəsində  edirmi?  Bu  maliyyə  təşkilatlarına  nə 
dərəcə etibar edə biləcəyini necə müəyyən edir?   
 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
- Maliyyə təşkilatı dövlət orqanları ilə əlaqələrin 
qurulması  üzrə  effektiv  prosesə  malikdir  və 
ondan istifadə edir. 
-Maliyyə 
təşkilatı 
terorizmin 
maliyyələşdirilməsi  risklərinə  dair  məlumatın 
mənbələrini  müəyyən  edir:  məsələn  FATF-ın 
qiymətləndirmə  və  tipologiya  hesabatları, 
MMX-nın  xəbərdarlıqları,  Maliyyə  Tədbirləri 
üzrə  İşçi  Qrupunun  sənədləri,  məhkəmə 
qərarları, və sairə. 
-  Bu  məlumat  əməliyyatların  monitorinqi 
sistemləri barədə təsəvvür yaradır. 
-  Şübhəli  fəaliyyətlə  bağlı  narahatçılıqlar 
maliyyə  təşkilat  daxilində  adətən  baş  verən 
hallar barədə məlumat verir.   
 
 
 
- Maliyyə cinayətlərinə dair təlimlər terorizmin 
maliyyələşdirilməsini əhatə etmir. 
Sərhədlərarası bizneslə məşğul olan maliyyə 
təşkilatı ofis açdığı və ya fəaliyyət göstərdiyi 
ölkələrdəki terorizmlə bağlı riskləri 
qiymətləndirmir. 
-Maliyyə 
təşkilatı 
terorizmin 
maliyyələşdirilməsi  risklərinə  aid  məlumatın 
müştərilərin  araşdırılması  tədbirləri  ilə  nə 
dərəcədə 
əhatə 
olunmasını 
nəzərdən 
keçirməmişdir.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Terorizmin maliyyələşdirilməsi ilə mübarizə 
Maliyyə  təşkilatları  hökumətə  terorizmə  qarşı  araşdırmalar  aparmaqda  kömək  edə  biləcək 
məlumatın  verilməsində  mühüm  rol  oynayır.  Maliyyə  təşkilatların  terorizmlə  bağlı  nəzarət 
mexanizmlərinin  bir  çoxu  çirkli  pulların  yuyulmasına  qarşı  tədbirləri  ilə  üst-üstə  düşə  bilər 
(məsələn,  risklərin  idarəedilməsi,  müştərinin  araşdırılması  tədbirləri,  əməliyyatların  monitorinqi, 
şübhəli əməliyyatlar barədə məlumatların çatdırılması və dövlət orqanları ilə əlaqələr). 
Özünü qiymətləndirmək üçün suallar:
 
• Terorizmin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı risklər necə qiymətləndirilir? Qiymətləndirmədə, misal 
üçün,  müştəri  bazası,  coğrafi  yerləşmə,  məhsul  növləri,  məhsulların  yayılması  vasitələri  ilə  bağlı 
risklər nəzərə alınırmı? 
•  Terorizmin  maliyyələşdirilməsi  ilə  bağlı  məsələlərə  dair  dövlət  orqanları  ilə  əlaqələrə  görə 
kimin məsuliyyət daşıdığı aydındırmı? 
 
 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Yüksək riskli vəziyyətlərin həll edilməsi   
 
Qanunvericilik  maliyyə təşkilatlarının çirkli  pulların  yuyulması  siyasətləri və prosedurlarının riskə həssas 
olmasını tələb edir. Bu o deməkdir ki,  yüksək riskli vəziyyətlərdə maliyyə  təşkilatları geniş araşdırma və 
davamlı  monitorinq  tətbiq  etməlidirlər.  Çirkli  pulların  yuyulması  üzrə  yüksək  risk  təşkil  edən 
vəziyyətlərə aşağıdakılar daxildir, lakin onlarla məhdudlaşmır: müştərilər yüksək riskli ölkələr və ya biznes 
sektorları ilə bağlıdır; və ya lazımsız mürəkkəb və qeyri-şəffaf benefisiar mülkiyyət strukturuna malikdir; 
qeyri-adi və aydın iqtisadi və ya hüquqi məqsədi olmayan əməliyyatlar mürəkkəbdir və ya çox iridir və ya 
anonimliyə qulluq edir. 
 
ÇPY  üzrə  Qaydalar  xüsusi  olaraq  geniş  araşdırmaların  tətbiq  edilməsini  tələb  edən  üç  ssenarini 
müəyyən edir: 
 
•  Üzbə-üz  araşdırmanın  aparılmaması:  sahibkarlıq  fəaliyyəti  telefon  və  ya  internet  vasitəsilə  həyata 
keçirildiyi üçün müştəri şəxsiyyətin təsdiq edilməsində fiziki olaraq iştirak etmədikdə. 
 
•  Müxbir  bankçılıq:  müxbir  bank  Avropa  İqtisadi  Zonasından  kənardadırsa,  bank  müxbirin  biznesini, 
reputasiyasını  və  çirkli  pulların  yuyulması  və  terorizmin  maliyyələşdirilməsinə  qarşı  istifadə  etdiyi 
mübarizə  üsullarının  keyfiyyətini  ətraflı  öyrənməlidir.  Baş  menecment  hər  yeni  müxbir  bank  əlaqələrini 
təsdiq etməlidir. 
 
• Siyasətlə Əlaqəli Şəxs (SƏŞ): xarici ölkədə, Avropa Birliyi təşkilatında və ya beynəlxalq orqanda ictimai 
funksiya yerinə yetirən şəxs, onun yaxın qohumları və məlum olan yaxınları. Müvafiq səlahiyyətlərə malik 
olan  baş  menecer  SƏŞ-lə  biznes  əlaqələrinin  yaradılmasını  təsdiq  etməlidir.  Buraya  həmçinin  əlaqələr 
qurulduqdan sonra SƏŞ olan mövcud müştərilərlə əlaqələrin davam etdirilməsinin təsdiqlənməsi daxildir. 
 
Maliyyə təşkilatının həyata keçirdiyi geniş araşdırma tədbirlərinin səviyyəsi risk əsasında müəyyən edilmə 
bilər.  Maliyyə  təşkilatı  gördüyü  geniş  araşdırma  tədbirlərinin  çirkli  pulların  yuyulması  və  terorizmin 
maliyyələşdirilməsi risklərinə uyğun/mütənasib olmasını nümayiş etdirə/ sübut edə bilməlidir. 
 
 
 
 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
-  Bütün  işçilər  şübhələri  barədə  məlumatların 
verilməsi  prosedurlarını  başa  düşür  və  onlara 
riayət edir. 
-  Maliyyə  təşkilatının  ŞƏH  hadisələrin  aydın 
təsvirini  verir  və  hüququ  mühafizə  orqanlarının 
istifadə edə biləcəyi xırdalıqları daxil edir (məsələn, 
adları,  ünvanları,  pasport  nömrələrini,  telefon 
nömrələrini, e-ünvanları). 
-  ŞƏH-da  şübhələrin  səbəbləri  aydın  göstərilir. 
Onlar  sadəcə  çarpaz  yoxlama  deyil  əvvəlki  ŞƏH-
lərə istinadları daxil edir.       
-  Qərarların  sənədləşdirilməsinə  dair  aydın 
prosedurlar mövcuddur. 
-  Maliyyə  təşkilatının  şübhəli  əməliyyatlarla  bağlı 
üçüncü  şəxslərin  verdiyi  məlumatların  istifadə 
edilməsi prosesləri aydın və effektivdir.
 
 
-  Məsul  şəxs  bütün  daxili  hesabatları  onların 
həqiqətə  uyğun  olmasını  yoxlamadan  MMX-ya 
ötürür.  Bu  cür  ―müdafiə‖  xarakterli  (hər  hansı 
mövqeyi müdafiə edən) hesabatların faydası azdır.   
-  Məsul  şəxs  səbəbini  göstərmədən  işçilərin 
bildirdiyi bütün iradları rədd edir.   
-  Maliyyə  təşkilatı  işçilərə  daxili  hesabatların 
hazırlanmasına  dair  təlim  keçirmir  və  bu  məsələni 
onların  şəxsi  məsuliyyətinə  buraxmaqla  şübhəli 
fəaliyyət barədə məlumat verilməməsi riskini artırır. 
-  Məsul  şəxs  ŞƏH-in  biznesə  ziyan  vura  biləcəyi 
hallarda şübhəli fəaliyyətə göz yumur. Buna görə o, 
cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər
- Maliyyə təşkilatı  məlumatın  verilməsi  müraciəti 
ilə  bağlı  qeyri-aydın  və  aidiyyatı  olmayan 
məlumatlar verir. 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Hüquq mühafizə orqanları ilə əlaqələr 
Maliyyə  təşkilatı  bu  əlaqələrə  görə  məsul  şəxsi  təyin  etməlidir.  Təyin  edilmiş  məsul  şəxs  Şübhəli 
Əməliyyatlar  haqqında  Hesabat  (ŞƏH)  vasitəsilə  Maliyyə  Monitorinqi  Xidmətinə  (MMX)  çirkli  pulların 
yuyulması ilə bağlı əldə etdiyi faktlar və ya şübhələri barədə məlumat vermək öhdəliyini daşıyır.     
İşçilər öz şübhələri barədə məlumat verməli və bunu maliyyə təşkilatının təyin etdiyi məsul şəxsə verməklə 
edə  bilər.  Məsul  şəxs  isə  öz  növbəsində  əldə  etdiyi  bütün  məlumatlara  əsasən  MMX-ya  hesabatın 
verilməsinin  lüzumluğunu  müəyyən  etməlidir.  Hüquq  mühafizə  orqanları  maliyyə  təşkilatından  müştəri 
barədə məlumat əldə etmək hüququna malikdirlər. 
Özünü qiymətləndirmək üçün suallar: 

 
Dövlət orqanları ilə müxtəlif növ əlaqələrə görə kimin məsuliyyət daşıdığı aydındırmı?
 

 
Maliyyə təşkilatında ŞƏH-larla bağlı qərar-qəbulu prosesi necə həyata işləyir? 

 
Prosedurlar işçilərə aydındırmı?   

 
İşçilər şübhələri barədə məsul  şəxsə məlumat veririmi? Vermirsə, məsul şəxs bu cür məlumatların 
nəyə görə verilmədiyini müəyyən etmək üçün səy göstərirmi? Məsul şəxs əldə etdiyi məlumatla nə 
edir? received?   

 
ŞƏH əsaslı olmasına dair qərarları təsdiqləyən məlumatlar mövcuddurmu?   
 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
-  Müştərinin  şəxsiyyətini  təsdiq  edən  və 
əməliyyatları barədə məlumatlar çevik və vaxtında 
tapıla bilir.   
-  Maliyyə  təşkilatı  müntəzəm  olaraq  üçüncü  şəxsin 
apardığı 
araşdırmalara 
etibar 
etdikdə, 
bu 
araşdırmaların 
etibarlılığını 
yoxlamaq 
üçün 
sənədlərin nümunələrini tələb edir
 
 
 
 
 
-  Maliyyə  təşkilatı  müştəri  ilə  bağlı  məlumatlarını 
onlara  çıxış  imkanlarını  məhdudlaşdıran  və  ya 
dövlət  orqanlarına  vaxtında  təqdim  edilməsini 
çətinləşdirən şəkildə saxlayır.   
-  Maliyyə  təşkilatı  üçüncü  şəxsə  etibar  etdiyi 
müştərinin  araşdırılması  ilə  bağlı  məlumatları  əldə 
edə bilmir. Bu ÇPY üzrə Qaydalara ziddir. 
-  Araşdırma  ilə  bağlı  məlumatların  böyük  hissəsi 
vaxtında əldə edilə bilmir
-  Maliyyə  təşkilatı  üçüncü  şəxsin  məlumatından 
istifadə etmək üçün onun razılığının alınması barədə 
düşünməmişdir.   
-  Müştəri  ilə  bağlı  məlumatlarda  izah  olunmayan 
boşluqlar mövcuddur. 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
Uçot və işi digər şəxslərə etibar etmə 
Maliyyə təşkilatları müştəri ilə bağlı sənədlərin və  məlumatların nüsxələrini biznes əlaqələri başa 
çatdıqdan, əməliyyatlarla bağlı bütün sənədləri isə əməliyyatlar başa çatdıqdan sonra beş il ərzində 
saxlamalıdır. Digər şəxslər araşdırma tədbirlərinin həyata keçirilməsini maliyyə təşkilatına etibar 
etdikdə, həmin araşdırmalarla bağlı məlumatlar/sənədlər araşdırmanın etibar edildiyi tarixdən beş 
il  ərzində  saxlanmalıdır.  Maliyyə  təşkilatları  müştərinin  araşdırılması  tədbirlərinin  çirkli  pulların 
yuyulması və terorizmin maliyyələşdirilməsi baxımından adekvat oluğunu nümayiş etdirmək üçün 
kifayət edən məlumatların uçotunu aparmalıdır. 
Özünü qiymətləndirmək üçün suallar:   
• Maliyyə təşkilatı hər hansı müraciətə cavab vermək üçün köhnə məlumatları çevik tapa bilirmi?   
•  Maliyyə  təşkilatı  ÇPY  üzrə  araşdırmaların  aparılmasını  digərlərə  etibar  edirsə  (Əlavə  1-də 
―Etibar  etməyə‖  bax),  bunu  ÇPY  üzrə  Qaydaların  müəyyən  etdiyi  məhdudiyyətlər  çərçivəsində 
edirmi? Bu maliyyə təşkilatlarına nə dərəcə etibar edə biləcəyini necə müəyyən edir?   
 
 
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Riskinin Qiymətləndirilməsi
 
 
2
 
Təcrübi misal – ÇPY üzrə zəyif nəzarət mexanizmləri
 
2010-cu  ilin  may  ayında  valyuta  mübadiləsi  üzrə  onlayn  xidmətlərin  təchizatçısı  Alpari  MMC   
ÇPY üzrə nəzarət mexanizmlərinin zəyifliyinə görə 140.000 funt məbləğində cərim edilmişdir.   

 
Alpari  hesabın  açılması  mərhələsində  müştərinin  araşdırılması  prosedurlarını  qənaətbəxş 
şəkildə yerinə yetirə bilməmiş və hesabın monitorinqini adekvat şəkildə aparmamışdır. 

 
Maliyyə  təşkilatının  internet  vasitəsilə  fəaliyyət  göstərməsi  və  yüksək  riskli  ölkələrdən 
müştərilərə malik olması səbəbindən bu çatışmazlıqlar xüsusilə ciddi görünür.   

 
Maliyyə  təşkilatı  uyğunluq  və  çirkli  pulların  yuyulması  ilə  mübarizə  sahələrindəki 
resurslarının  mühüm  artım  templərinə  uyğun  olmasını  təmin  edə  bilməmişdir.  Apari-nin 
keçmiş ÇPY üzrə Məsul şəxsi həmçinin öz vəzifələrini lazımi səviyyədə yerinə yetirmədiyi 
üçün 14.000 funt cərimə edilmişdir.     
 
 
Təcrübi misal – pul köçürmələri ilə bağlı nöqsanlar
 
Ödəniş  tapşırıqlarının  istifadəsi  ilə  bağlı  gözləntilərə  cavab  verməyən  bank  yalnız  Maliyyə 
Xidmətləri  İdarəsinin  hüquqi  tədbirləri  və  ya  araşdırması  riskinə  deyil,  həmçinin  xaricdə 
sanksiyalara məruz qala bilər (cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilər). 
2009-cu  ilin  yanvar  ayında  Lloyds  TSB  şirkəti  onun  Britaniya  və  Dubaydakı  ofislərində  ABŞ-ın 
sanksiyalar  siyahısında  olan  ölkələr  və  ya  şəxslərlə  bağlı  köçürmələrdən  müştərinin  adının  və 
ünvanının  qəsdən  çıxarıldığı  aşkarlandıqdan  sonra  ABŞ  hökumətinə  350  mln.dollar  ödəməyə 
razılaşmışdır. ABŞ Ədliyyə Departamenti belə gənaətə gəlmişdir ki, Lloyds TSB şirkətinin işçiləri 
bu məlumatı ödənişlərin Amerika maliyyə təşkilatlarındakı avtomatik filtrlərindən keçməsini təmin 
etmək üçün çıxarmışdır. 
2010-cu ilin avqust ayında Barklis Bank PLC tərəfindən ABŞ-ın sanksiyalar siyahısındakı ölkələrin 
və    şəxslərin xeyrinə sanksiyalardan boyun qaçırmağa kömək edən təcrübələrin həyata keçirildiyi, 
o cümlədən ABŞ-ın maliyyə təşkilatlarında vəsaitlərin həqiqi mənbəyi ilə bağlı sual doğura biləcək 
ödəniş tapşırıqlarından məlumatın çıxarıldığı aşkarlandıqdan sonra ABŞ hökumətinə 298mln.dollar 
ödəməyə  razılaşmışdır. Bank 1990-cu  ilin ortalarından  2006-cı  ilin  sentyabr  ayınadək illər uzunu 
davam edən pozuntular barədə özü məlumat vermişdir. 
 
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Əməliyyatların Monitorinqi üzrə Avtomatlaşdırılmış Sistemlər
 
Maliyyə  təşkilatının  biznes  fəaliyyətlərinin  xüsusiyyəti  və  həcmindən  asılı  olaraq,  ƏM  üzrə 
avtomatlaşdırılmış sistemlər ÇPY-na qarşı ümumi nəzarət mühitinin mühüm komponenti ola bilər.     
Metodologiyalar 
• ƏM üzrə sistemlər risk profillərinə və/və ya qaydalara əsaslanan monitorinq üsullarından istifadə 
edir. 
•  Risk  profili-əsaslı  monitorinq  statistik  modelləşdirmə  üsullarında  istifadə  etməklə  müştəri 
fəaliyyətinin qeyri-adi xüsusiyyətlərini aşkarlayır. Bunun üçün müştərinin və ya oxşar qrupların cari 
fəaliyyəti ilə tarixi fəaliyyəti müqayisə edilir. 
•  Qaydalar-əsaslı  monitorinq  müştəri  fəaliyyətinin  qeyri-adiliyini  müəyyən  etmək  üçün  onu 
əvvəlcədən müəyyən edilmiş həddlər və ya modellərlə müqayisə edir.   
Sistemlərin yaradılması və tətbiqi 
• Sistemin məqsədlərinin və mövcud məlumatın məhdud olması ilə bağlı çətinliklərin (o cümlədən 
məlumatın dəqiqliyi və ya köhnəlmiş sistemlərlə bağlı yaranan məsələlərin) aydın başa düşülməsi. 
•  Təchizatçının  söz  verilmiş  xidmətləri  təchiz  etmək  və  adekvat  davamlı  dəstək  göstərmək  üçün 
bacarıq, resurs və imkanlara malik olmasının nəzərdən keçirilməsi. 
•  Təchizatçı  ilə  yaxşı  işgüzar  münasibətlərin  yaradılması,  məsələn  sistemin  konfiqurasiyasını 
müəyyən etmək üçün birgə işlədikdə. 
•  Məlumatın  emalı  ilə  bağlı  problemləri  azaltmaq  üçün  tövsiyə  edilən  və  ya  maliyyə  təşkilatının 
mövcud infrastrukturuna uyğun olan avadanlıqlardan istifadə edilməsi. 
• Sistemə daxil edilən məlumatın və biznes tələblərin tam başa düşülməsi. 
• Müntəzəm texniki xidmət və məlumat bazasının qorunub saxlanması   
•  Standart  məhsulların  gələcək  təkmilləşdirilməsinə  uyğunlaşmayan  sifarişli  təchizat  sisteminin 
tətbiqi ilə bağlı risklərin ətraflı nəzərdən keçirilməsi. 
• ƏM-in gündəlik fəaliyyətdə insan faktorunu əvəz etmədən onu tamamlaya biləcəyindən, şübhəli 
əməliyyatlar haqqında daxili hesabatlığın effektivliyinin təmin edilməsinə kifayət qədər resursların 
ayrılması. 
 
 
 
 
 
YAXŞI TƏCRÜBƏ
 
2
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Əməliyyatların Monitorinqi üzrə Avtomatlaşdırılmış Sistemlər
 
 
Effektvilik 
• Fəaliyyət nəticələrinin əsasını təşkil edən real daşıyıcıları başa düşmək üçün sistemin fəaliyyətinin 
kifayət qədər ətraflı, məsələn qaydalar üzrə təhlili.   
•  Sadəcə  fəaliyyətin  statistikasını  yaxşılaşdırmaq  üçün  sistemlər  az  sayda  həyacan  signallarını 
/xəbərdarlıq verən tərzdə qurulmamalı. Lakin, verilən xəbərdarlıqların keyfiyyətini və kəmiyyətini 
yaxşılaşdırmadan  nəticədə  şübhəli  fəaliyyət  kimi  qeydə  alınan  xəbərdarlıqların  sayının  ―süni‖ 
artırılması riski mövcuddur.   
•  Mövcud  qaydalar  və  ya  profil-əsaslı  monitorinq  vasitəsilə  aşkarlanmayan  şübhəli  fəaliyyəti 
müəyyənləşdirmək üçün analitik alətlərdən istifadə. 
• Uğurun nə cür ölçüldüyünü müəyyən etmək və bu ölçülərə qarşı fəaliyyətin təhlili üçün obyektiv 
məlulat  hazırlamaq  məqsədilə  sistemin  fəaliyyətinin  təhlilinə  və  qiymətləndirilməsinə  adekvat 
resursların ayrılması. 
• Fəaliyyətlə bağlı məlumatın, misal üçün müəyyən qaydalardan/hesabatlardan müxtəlif vaxtalarda 
istifadə  etmək  qərarları  ilə  təhrif  edilmədiyini  təmin  etmək  üçün  bir  dövrdən  o  biri  dövrədək 
monitorinqin aparılması.   
• Fəaliyyətin nəticələrini mümkün qədər oxşarlara, məsələn oxşar bazarlarda fəaliyyət göstərən və 
oxşar profillərdən və qaydalardan istifadə edən qruplara qarşı ölçmək. 
Nəzarət 
• Baş menecment, xüsusilə də sistemləri ilə bağlı əməliyyat və ya effektivlik problemlərini yaşayan 
maliyyə  təşkilatlarında,  bu  problemləri  vaxtında  həll  etmək  üçün  ƏM  sistemlərinin  fəaliyyətinə 
nəzarət etmək imkanında olmalıdır. 
•  Əsas  biznes  bölmələrinin  maraqlı  tərəfləri  və  İT  departamentinin  layihənin  idarəedilməsi 
prosesində yaxından iştirakı sistemin uğurlu tətbiqinin mühüm komponentidir. 
Hesabatlıq və yoxlama 
•  ƏM  sistemləri  tərəfindən  verilən  xəbərdarlıq/həyacan  signallarının  nəzərdən  keçirilməsi, 
araşdırılması və hesabların verilməsinə dair vəzifələrin aydın bölüşdürülməsi aparılmalıdır. Bu işə 
görə  məsuliyyət  daşıyan  şəxslər  müvafiq  bacarıqlara  malik  olmalı  və  əməliyyat  nəzarəti  və 
keyfiyyətin təmin edilməsi proseslərini effektiv yerinə yetirməlidirlər.   
 
 
 
 
YAXŞI TƏCRÜBƏ
 
2
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Risk-əsaslı yanaşmanın tətbiq edilməsi
 
 
Bir iri maliyyə təşkilatının prosedurları mövcud 
müştərilərin  vaxtaşırı  araşdırılmasını  tələb  edir 
(Öz  Müştərini  Tanı/ÖMT).  Araşdırmanın 
dərinliyi  müştəriyə  verilən  risk  reytinqinə 
əsaslanır. A və B reytinqi verilmiş müştərilər üç 
ildən bir araşdırılır; C iki ildən bir; D və E ildə 
bir  dəfə.  Aşağı  riskli    (A-C)  müştərilər  üçün 
araşdırma  yalnız  aşağıdakı  məsələləri  əhatə 
etməklə  müştərinin  faylını  təzələməlidir: 
mülkiyyətdə 
və 
ya 
kapitalda 
mühüm 
dəyişikliklər;  səhmdarlar  arasına  və  ya  baş 
menecmentə  SƏŞ-lərin  cəlb  edilməsi;  və  ya 
müştərinin  sahibləri  və  ya  baş  menecmenti 
barədə  hər  hansı  mənfi  xəbərlər.  Yüksək  riskli 
(D  və  ya  E)  müştərilərin  araşdırılması  zamanı 
onlara  səfərlərin  edilməsi  məqsədə  uyğundur. 
Bu  cür  səfərlərdə  adətən  aşağıdakı  məsələlər 
əhatə  olunur:  müştərinin  müştərilərlə  bağlı 
prosedurların  nəzərdən  keçirilməsi;  ÖMT 
sənədləri  nümunələrinin  testdən  keçirilməsi;  və 
ÇPY  üzrə  illik  sertifikatlaşdırma,  əməliyyatlar, 
potensial SƏŞ və ya sanksiyalarla bağlı suallara 
cavabların alınması. 
 
 
Bəzi maliyyə təşkilatları öz müştəriləri ilə bağlı 
çirkli 
pulların 
yuyulması 
riskinin 
təsnifləşdirilməsinə dair güclü yanaşmaya malik 
deyildir.  Məsələn,  topdan  satış  üzrə  bir  kiçik 
maliyyə təşkilatı bütün müştərilərini, çoxusunun 
Şərqi  Avropa,  Şimali  Afrika  və  Yaxın  Şərqdə 
yerləşməsinə baxmayaraq, aşağı və ya orta riskli 
kimi 
təsnifləşdirmişdir. 
Digər 
maliyyə 
təşkilatının 
risklərin 
qiymətləndirilməsi 
prosedurları  Uyğunluq  və  ya  ÇPY  üzrə  Məsul 
şəxsin  hər  bir  müştəri  üzrə  risk  kateqoriyasını 
müəyyən  edəcəyini  və  qiymətləndirmənin 
əsaslandığı  məqamların  uçotunu  aparacağını 
müəyyən  edir.  Lakin,  fayllar  nəzərdən 
keçirildikdə, 
hər 
hansı 
risklərin 
qiymətləndirilməsinin  ümumiyyətlə  aparıldığına 
dair heç bir dəlil tapılmamışdır.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Risk-əsaslı yanaşmanın tətbiq edilməsi
 
 
Bəzi  dəyişikliklərə  cavab  olaraq,  bir  iri  bank 
ÇPY  üzrə  Məsul  şəxsin  menecerlərindən  birini 
ÇPY  üzrə  nəzarət  mexanizmlərinə  görə  əsas 
məsuliyyət  daşıyacaq  direktor  vəzifəsinə  təyin 
etmək  qərarına  gəlmişdir.  Direktorun  daşıdığı 
vəzifələr  dələduzluq,  risk  və  çirkli  pulların 
yuyulmasını əhatə etdiyi üçün o, bu rola uyğun 
görünürdü. 
Bankın 
bu 
vəzifəyə 
Şura 
səviyyəsində  baş  menecerin  təyin  edilməsinə 
dair  rəsmi  qərarı  ÇPY  üzrə  güclü  nəzarət 
strukturunun  mühümlüyünü  vurğulayırdı.  Bu 
təyinatdan  sonra,  direktor  ÇPY  məsələləri  ilə 
bağlı 
bu 
günədək 
rəhbərliyə 
verilən 
məlumatların  parçalanmış  olduğu  qənaətinə 
gəlmişdir.  Beləliklə  qaydalardaki  dəyişikliklər, 
bankda  daha  yaxşı  təşkil  olunmuş  Rəhbərliyin 
Məlumatlandırılması  sisteminin  və  müvafiq 
məsələləri  nəzərdən  keçirmək  üçün  Qrup 
səviyyəsində  Maliyyə  Riskləri  Komitəsinin 
yaradılmasını sürətləndirmişdir (keçmişdə də bu 
məsələlərə  müxtəlif  Risk  Komitələri  baxıb). 
Yeni  Komitə  dələduzluq,  çirkli  pulların 
yuyulması  və  sanksiyalar  məsələlərini  əhatə 
edir,  lakin  əsas  diqqəti  ÇPY  məsələrinə 
yönəldir. 
 
 
Bir  maliyyə  təşkilatı  Maliyyə  Sanksiyaları 
siyahısında  ola  biləcək  müştərilərlə  işləmədiyi 
üçün  siyahını  müntəzəm  olaraq  yoxlamadığını 
bildirmişdir. 
Bir  orta  və  bir  kiçik  maliyyə  təşkilatları  ÇPY 
üzrə 
təlimlərin 
keçirilməsi 
sahəsində 
təkmilləşdirmələrə  ehtiyacın  olduğunu  qeyd 
etmişlər.  Bir  maliyyə  təşkilatı  təlimlərin 
vəzifələrlə  tanışlıq  proqramının  bir  hissəsi  kimi 
keçirildiyini  və  işçilərin  karyerası  boyunca 
müntəzəm  olaraq  təkrarlanmadığını  bildirmiş. 
Digər təşkilat isə ÇPY üzrə təlimləri yalnız yeni 
işçinin  müraciəti  ilə  keçirdiyini  və  bu  günədək 
bu cür müraciətlərin edilmədiyini qeyd etmişdir. 
Maliyyə təşkilatının ÇPY üzrə Məsul şəxsi yeni 
işçilərin  çoxusunun  tənzimlənən  sektordan 
gəldiyi  üçün  ÇPY  ilə  bağlı  öhdəliklərini  yaxşı 
bildiklərini  güman  etmişdir.  İşçilərdən  maliyyə 
təşkilatının  ÇPY  üzrə  prosedurları  ilə  tanış 
olduqlarını təsdiqləyən formanı imzalamaq tələb 
olunurdu,  lakin  onların  bilikləri  heç  vaxt 
yoxlanılmırdı.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştəri riskinin qiymətləndirilməsinə dair Monitorinq
 
 
-  Kredit  ittifaqı  xüsusilə  bu  növ  biznes  üçün 
yaradılan 
avtomatlaşdırılmış 
monitorinq 
sistemindən istifadə edir. Sistem, əməliyyatların 
tezliyi və edilməyən ödənişlər daxil olmaqla bir 
neçə 
xüsusi 
hesabatlar 
hazırlamaq 
imkanındadır.    Xüsusi  hesabatlar  gündəlik 
nəzərdən keçirilir. Hesab üzrə 12 ay ərzində heç 
bir 
fəaliyyət 
göstərilməməşdirsə, 
hesab 
dayandırılır.  Müştəri  qayıdıb  hesabdan  istifadə 
etmək  istəyərsə  yenidən  öz  şəxsiyyətini  təsdiq 
etməli olacaqdır.   
-  Risk  Menecerinin  yüksək  riskli  müştərilərə 
dair vəzifələr müştərilərin cəlb olunması prosesi 
zamanı  vəsaitlərin  mənbəyi  ilə  bağlı  əlavə 
məlumatların  toplanması  daxil  edir.  Maliyyə 
təşkilatı  həmçinin  manual  monitorinq  həyata 
keçirir  və  ildə  iki  dəfə  qiymətləndirmə 
hesabatlarını tərtib edir.   
-  Ümumi sığorta  üzrə  vasitəçi  maliyyə  təşkilatı 
daxilində 
müştərinin 
adının 
siyahıdan 
çıxarılması  ilə  bağlı  iddiası/müraciəti  təmin 
edildikdən  sonra  da  məlumatların      maliyyə 
monitorinqi  sistemində  saxlanması  prosesi 
mövcuddur.  Bu  gələcəkdə  hər  hansı  mümkün 
şübhəli  müraciətlər  barədə  həyacan  siqnalı 
vermək üçün nəzərdə tutulur.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
MEP – Yüksək Riskli Müştərilər və SƏŞ-lə bağlı Prosedurlar
 
- Baş menecmentin çirkli pulların yuyulması riskini 
ciddi  qəbul  etməsi  və  ÇPY  üzrə  Qaydaların  nəyə 
nail olmaq istədiyini başa düşməsi. 
-  Hüquqi  və  tənzimləyici  öhdəliklərə  uyğunluğu 
təmin etmək üçün ÇPY üzrə siyasət və prosedurların 
yenilənməsi. 
-  SƏŞ  anlayışına  (və  hər  hansı  müvafiq  alt-
kateqoriyalara)  aidiyyatı  olan  işçilər  tərəfindən 
yaxşı başa düşülən aydın tərifin verilməsi. 
- Keçmiş və hazırkı SƏŞ-lərin daşıdığı risklərin hər 
bir şəxs üzrə ayrıca nəzərdən keçirilməsi.   
-  Bütün  müştərilərə,  hətta  hər  hansı  vəzifəli  və  ya 
nüfuzlu  şəxs  tərəfindən  tövsiyə  edilənlərə  dair 
adekvat araşdırmanın aparılmasının təmin edilməsi. 
- Aidiyyatı olan işçilərə yüksək riskli müştərilərin, o 
cümlədən SƏŞ və müxbir bankların daşıdığı risklərə 
dair keyfiyyətli təlimlərin keçirilməsi. 
-  Risk  menecerlərinə  və  digər  aidiyyatı  işçilərə 
risklər və onların azaldılmasına dair təcrübi misallar 
əsasında  təlimlər  keçməklə,  onların  çirkli  pulların 
yuyulması  baxımından  yüksək  riskli  müştərilərin 
idarəedilməsini  başa  düşməsi  üçün  imkanın 
yaradılması. 
-  Təlim  materiallarının  geniş  və  aktual  olmasının 
təmin  edilməsi  və  müvafiq  işçilərin  siyasətlərdəki 
dəyişikliklər  və  yaranan  risklər  barədə  xəbərdar 
olduqlarını  təmin  etmək  üçün  təkrar  təlimlərin 
keçirilməsi. 
 
 
- Baş menecment və əsas aidiyyatı işçilər tərəfindən 
ÇPY 
risklərinin 
idarəedilməsinə 
sadiqliyin 
olmaması. 
-ÇPY  üzrə  siyasət  və  prosedurların  məqsədlərə 
uyğun  olmasını  və  təcrübədə  istifadə  edilə 
biləməsini  təmin  etmək  üçün  keyfiyyətə  nəzarət 
işlərinin aparılmaması.   
-Müştərilərin 
SƏŞ 
kimi 
müəyyən 
etmək, 
təsnifləşdirmək və açıqlamaq üçün proseslərin qeyri-
formal olması və sənədləşdirilməməsi.   
-Maliyyə  təşkilatı  SƏŞ  anlayışına  uyğun  gəlməyən 
lakin  çirkli  pulların  yuyulması  baxımınadan  yüksək 
risk  təşkil  edən  güclü  siyasi  əlaqələrə  malik 
müştərilərin geniş araşdırılmasını aparmır.   
-Əsaslı səbəblər olmadan ÇPY üzrə siyasətlərin rədd 
edilməsi (istisnalara yol verilməsi).   
-Müştərilərin ÇPY riskinin deyil reputasiya  riskinin 
nəzərə alınması. 
-ÇPY  qanunvericiliyinə  və  tənzimləyici  tələblərə 
tam  şəkildə  uyğun  olmayan  qrup  siyasətlərindən 
istifadə. 
-Məsləhətçilərin 
köməyi 
ilə 
siyasətlərin 
hazırlanması, lakin sonradan tətbiq edilməməsi. 
-
ÇPY  ilə  mübarizəyə  adekvat  resursların  cəlb 
olunmaması. 
-  Aidiyyatı  işçilərə  yüksək  riskli  müştəriləri  idarə 
etmək üçün ÇPY siyasətləri və prosedurlarının riayət 
olunmasına dair təlimlərin keçirilməməsi. 
-  Siyasət  və  prosedurların  işçilər  tərəfindən  asand 
əldə olunmasının təmin edilməməsi. 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
MEP–Yüksək Riskli Müştərilər və SƏŞ-lə bağlı Prosedurlar-RQ
 
 
-Bankın 
biznesinin 
xüsusiyyəti, 
həcmi 
və 
mürəkkəbliyinə 
münasib 
olan 
risklərin 
idarəedilməsi 
sistemlərindən 
və 
nəzarət 
mexanizmlərindən istifadə.   
-Müştərilərin  çirkli  pulların  yuyulması  baxımından 
daşıdığı  risklərin,  o  cümlədən  aşağıdakıları  daxil 
edən,  lakin  onlarla  məhdudlaşmayan  müxtəlif 
amillərin  nəzərə  alınması:  şrikətin  sturkturları; 
siyasəti əlaqələr; ölkə riski; müştərinin reputasiyası; 
gəlir/vəsait  mənbələri;  hesab  üzrə  gözlənilən 
fəaliyyət; sektor riski; dövlət müqavilərində iştirak.   
-Bankın 
risklərin 
qiymətləndirilməsi 
üzrə 
prosedurlarını  və  risk  iştahını  əks  etdirən  risklərin 
qiymətləndirilməsi siyasətləri. 
-Risklərin 
qiymətləndirilməsi 
siyasətləri, 
prosedurları,  sistemləri  və  nəzarətlərinin  müvafiq 
işçilər tərəfindən aydın başa düşülməsi. 
-Risklərin 
qiymətləndirilməsi 
siyasətləri, 
prosedurları,  sistemləri  və  nəzarətlərinin  təcrübədə 
effektiv  olduğunu  təmin  etmək  üçün  keyfiyyətə 
nəzarətin həyata keçirilməsi. 
-Ümumi risklərin qiymətləndirilməsi sisteminə daxil 
olan  risk  amilləri  üçün  müvafiq  şəkildə  ölçülmüş 
dərəcələrin verilməsi. 
-Müştərilərin  nə  üçün  yüksək,  orta  və  aşağı  riskli 
kimi  qiymətləndirməsini  göstərmək  üçün  aydın 
sənədləşmə. 
 
 
-Geniş  araşdırmalar  aparmamaq  üçün  yüksək  riskli 
ölkələrə aşağı risk dərəcələrinin verilməsi. 
-Öz funksiyalarını müvafiq qaydada yerinə yetirmək 
üçün  ÇPYM-ın  hədsiz  məşğul  olması  və  kifayət 
qədər resurslara malik olmaması. 
-Tənzimləyici orqanın səfərindən yalnız bir az əvvəl 
müştərilərin 
risk 
üzrə 
qiymətləndirilməsinin 
aparılması. 
-Risk  menecerlərinə  öz  qərarlarını  əsaslandırmaq 
üçün  kifayət  qədər  dəlil  gətirmədən  müştərilərə 
verilən  risk  dərəcələrini  nəzərə  almadan  qərar 
çıxarmaq imkanının verilməsi. 
-Müştərini 
yüksək 
riskli 
müştəri 
kimi 
təsnifləşdirilməsini demək olar ki  mümkünsüz edən 
qeyri-düzgün 
müştərinin 
təsnifləşdirilməsi 
sistemləri. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - High Risk Customers and PEPs - New Accounts
 
- Ensuring files contain a customer overview 
covering risk assessment, documentation, 
verification, expected account activity, profile of 
customer or business relationship and ultimate 
beneficial owner.   
- Clear processes for escalating the approval of high 
risk and all PEP customer relationships to senior 
management or committees which consider AML 
risk and give appropriate challenge to RMs and the 
business.   
- Using, where available, local knowledge and open 
source internet checks to supplement commercially 
available databases when researching potential high 
risk customers including PEPs.   
- Having clear risk-based policies and procedures 
setting out the EDD required for higher risk and 
PEP customers, particularly in relation to source of 
wealth.   
- Effective challenge of RMs and business units by 
banks‘ AML and compliance teams, and senior 
management.   
- Reward structures for RMs which take into 
account good AML/compliance practice rather than 
simply the amount of profit generated.   
- Clearly establishing and documenting PEP and 
other high-risk customers‘ source of wealth.   
- Where money laundering risk is very high, 
supplementing CDD with independent intelligence 
reports and fully exploring and reviewing any 
credible allegations of criminal conduct by the 
customer. 
 
- Failing to give due consideration to certain 
political connections which fall outside the Money 
Laundering Regulations definition of a PEP (eg 
wider family) which might mean that certain 
customers still need to be treated as high risk and 
subject to enhanced due diligence.   
-
 
Poor quality, incomplete or inconsistent CDD. 
- Relying on Group introductions where overseas 
standards are not equivalent or where CDD is 
inaccessible due to legal constraints.   
- Inadequate analysis and challenge of information 
found in documents gathered for CDD purposes.   
- Lacking evidence of formal sign-off and approval 
by senior management of high-risk and PEP 
customers and failure to document appropriately 
why the customer was within AML risk appetite.   
- Failing to record adequately face-to-face meetings 
that form part of CDD.   
- Failing to carry out EDD for high risk/PEP 
customers.   
- Failing to conduct adequate CDD before customer 
relationships are approved.   
- Over-reliance on undocumented ‗staff knowledge‘ 
during the CDD process.   
- Granting waivers from establishing a customer‘s 
source of funds, source of wealth and other CDD 
without good reason.   
- Discouraging business units from carrying out 
adequate CDD, for example by charging them for 
intelligence reports.   
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - High Risk Customers and PEPs - New Accounts
 
- Understanding and documenting ownership 
structures complex or opaque ownership and   
corporate structures and the reasons for them.   
- Face-to-face meetings and discussions with 
high-risk and PEP prospects before accepting 
them as a customer.   
- Making clear judgements on money-
laundering risk which are not compromised by 
the potential profitability of new or existing 
relationships.   
- Recognizing and mitigating the risk arising 
from risk managers becoming too close to 
customers and conflicts of interest arising from 
RMs‘ remuneration structures.   
 
 
- Failing to carry out CDD on customers because 
they were referred by senior managers.   
- Failing to ensure CDD for high-risk and PEP 
customers is kept up-to-date in line with current 
standards.   
- Allowing ‗cultural difficulties‘ to get in the way of 
proper questioning to establish required CDD 
records.   
- Holding information about customers of their   
operations in foreign countries with banking secrecy 
laws if, as a result the financial institution‘s ability 
to   
access or share CDD is restricted.   
- Allowing accounts to be used for purposes 
inconsistent with the expected activity on the 
account (e.g. personal accounts being used for 
business) without enquiry.   
- Insufficient information on source of wealth with 
little or no evidence to verify that the wealth is not 
linked to crime or corruption.   
- Failing to distinguish between source of funds and 
source of wealth.   

Relying exclusively on commercially-available 
PEP databases and failure to make use of available 
open source information on a risk-based approach.   
- Failing to understand the reasons for complex and 
opaque offshore company structures.   
- Failing to ensure papers considered by approval 
committees present a balanced view of money 
laundering risk.   
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - High Risk Customers and PEPs - New Accounts
 
 
 
- No formal procedure for escalating prospective 
customers to committees and senior 
management on a risk based approach.   
- Failing to take account of credible allegations 
of criminal activity from reputable sources.   
- Concluding that adverse allegations against 
customers can be disregarded simply because 
they hold an investment visa.   
- Accepting regulatory and/or reputation risk 
where there is a high risk of money laundering.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - High Risk Customers and PEPs - EDD Monitoring
 
- Transaction monitoring which takes account of up-
to-date CDD information including expected 
activity, source of wealth and source of funds.   
- Regularly reviewing PEP relationships at a senior 
level based on a full and balanced assessment of the 
source of wealth of the PEP.   
- Monitoring new clients more closely to confirm or 
amend the expected account activity.   
- A risk-based framework for assessing the 
necessary frequency of relationship reviews and the 
degree of scrutiny required for transaction 
monitoring.   
- Proactively following up gaps in, and updating, 
CDD during the course of a relationship.   
- Ensuring transaction monitoring systems are 
properly calibrated to identify higher risk 
transactions and reduce false positives.   

Keeping good records and a clear audit trail of 
internal suspicion reports sent to the MLRO, 
whether or not they are finally disclosed to The 
FMS.   
- A good knowledge among key AML staff of a 
bank‘s highest risk/PEP customers.   
- More senior involvement in resolving alerts raised 
for transactions on higher risk or PEP customer 
accounts, including ensuring adequate explanation 
and, where necessary, corroboration of unusual 
transactions from risk managers and/or customers.   
- Global consistency when deciding whether to keep 
or exit relationships with high-risk customers and 
PEPs.   
- Assessing RMs‘ performance on ongoing 
monitoring and feeding this into their annual 
performance assessment and pay review.   

 
Lower transaction monitoring alert 
thresholds for higher risk customers.   
 
- Failing to carry out regular reviews of high-risk 
and PEP customers in order to update CDD.   
- Reviews carried out by RMs with no independent 
assessment by money laundering or compliance 
professionals of the quality or validity of the review.   
- Failing to disclose suspicious transactions to The 
FMS.   
- Failing to seek consent from The FMS on 
suspicious transactions before processing them.   
- Unwarranted delay between identifying suspicious 
transactions and disclosure to The FMS.   
- Treating annual reviews as a tick-box exercise and 
copying information from the previous review.   
- Annual reviews which fail to assess AML risk and 
instead focus on business issues such as sales or debt 
repayment.   

Failing to apply enhanced ongoing monitoring 
techniques to high-risk clients and PEPs.   
- Failing to update CDD based on actual 
transactional experience.   
- Allowing junior or inexperienced staff to play a 
key role in ongoing monitoring of high-risk and PEP 
customers.   
- Failing to apply sufficient challenge to 
explanations from risk managers and customers 
about unusual transactions.   
- Risk Managers failing to provide timely responses 
to alerts raised on transaction monitoring systems.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - Risk Assessment - Correspondent Banking
 
- Regularly assessments of correspondent banking 
risks taking into account various money laundering 
risk factors such as the country (and its AML 
regime); ownership/management structure 
(including the possible impact/influence that 
ultimate beneficial owners with political 
connections may have); products/operations; 
transaction volumes; market segments; the quality 
of the respondent‘s AML systems and controls and 
any adverse information known about the 
respondent. 
- More robust monitoring of respondents identified 
as presenting a higher risk.   
- Risk scores that drive the frequency of relationship 
reviews.   
- Taking into consideration publicly available 
information from national government bodies and 
non-governmental organizations and other credible 
sources.   
 
 
-
 Failing to consider the money-laundering risks of 
correspondent relationships.   
- Inadequate or no documented policies and 
procedures setting out how to deal with respondents.   
- Applying a ‗one size fits all‘ approach to due 
diligence with no assessment of the risks of doing 
business with respondents located in higher risk 
countries.   
- Failing to prioritize higher risk customers and 
transactions for review.   
- Failing to take into account high-risk business 
types such as money service businesses and offshore 
banks. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - Correspondent Banking - New Accounts
 
- Assigning clear responsibility for the CDD process 
and the gathering of relevant documentation.   
- EDD for respondents that present greater risks or 
where there is less publicly available information 
about the respondent.   
- Gathering enough information to understand client 
details; ownership and management; products and 
offerings; transaction volumes and values; client 
market segments; client reputation; as well as the 
AML control environment.   
- Screening the names of senior managers, owners 
and controllers of respondent banks to identify PEPs 
and assessing the risk that identified PEPs pose.   
- Independent quality assurance work to ensure that 
CDD standards are up to required standards 
consistently across the bank.   
- Discussing with overseas regulators and other 
relevant bodies about the AML regime in a 
respondent‘s home country.   
- Identifying risk in particular business areas (eg. 
informal value transfer such as ‗hawala‘, tax 
evasion, corruption) through discussions with 
overseas regulators.   
- Visiting, or otherwise liaising discuss with,   
respondent banks to discuss AML issues and gather 
CDD information.   
- Gathering information about procedures at 
respondent financial institutions for sanctions 
screening and identifying/managing PEPs.   
- Understanding respondents‘ processes for 
monitoring account activity and reporting suspicious 
activity.   

Requesting details of how respondents manage 
their own correspondent banking 
relationships.   
 
 
- Inadequate CDD on parent banks and/or group 
affiliates, particularly if the respondent is based in a 
high-risk jurisdiction.   
- Collecting CDD information but failing to assess 
the risks.   
- Over-relying on the Wolfsberg Group AML 
questionnaire.   
- Failing to follow up on outstanding information 
that has been requested during the CDD process.   
- Failing to follow up on issues identified during   
the CDD process.   
- Relying on parent banks to conduct CDD for a 
correspondent account and taking no steps to ensure 
this has been done.   
- Collecting AML policies etc but making no effort 
to assess them.   
- Having no information on file for expected activity 
volumes and values.   
- Failing to consider adverse information about the 
respondent or individuals connected with it.   
- No senior management involvement in the 
approval process for new correspondent bank 
relationships or existing relationships being 
reviewed.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - Correspondent Banking - Monitoring
 
- Review periods driven by the risk rating of a 
particular relationship; with high risk relationships 
reviewed more frequently.   
- Obtaining an updated picture for the purpose of the 
account and expected activity.   
- Updating screening of respondents and connected 
individuals to identify individuals/entities with PEP 
connections or on relevant sanctions lists.   
- Involving senior management and AML staff in 
reviews of respondent relationships and 
consideration of whether to maintain or exit high-
risk relationships.   
- Where appropriate, using intelligence reports to 
help decide whether to maintain or exit a 
relationship.   
- Carrying out ad-hoc reviews in light of material 
changes to the risk profile of a customer.   
 
 
- Copying periodic review forms year after year 
without challenge from senior management.   
- Failing to take account of any changes to key staff 
at respondent banks.   
- Carrying out annual reviews of respondent 
relationships but failing to consider money- 
laundering risk adequately.   
- Failing to assess new information gathered during 
ongoing monitoring of a relationship.   
- Failing to consider money laundering alerts 
generated since the last review.   
- Relying on parent banks to carry out monitoring of 
respondents without understanding what monitoring 
has been done or what the monitoring found.   
- Failing to take action when respondents do not 
provide satisfactory answers to reasonable questions 
regarding activity on their account.   
- Focusing too much on reputation or business issues 
when deciding whether to exit relationships with 
respondents which give rise to high money-
laundering risk.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - Wire Transfers
 
- Banks‘ core banking systems ensure that all static 
data (name, address, account number) held on the 
ordering customer are automatically inserted in the 
correct lines of the outgoing MT103 payment 
instruction and any matching MT202COV. 

Where practical, intermediary and beneficiary 
banks delay processing payments until they receive 
complete and meaningful information on the 
ordering customer.   
- Intermediary and beneficiary banks have systems 
that generate an automatic investigation every time 
a MT103 appears to contain inadequate payer 
information.   
- Following processing, risk-based sampling for 
inward payments identifying inadequate payer   
information.   
- Search for phrases in payment messages such as 
‗one of our clients‘ or ‗our valued customer‘ in all 
the main languages which may indicate a bank or 
customer trying to conceal their identity.   
- Reviewing all correspondent banks‘ use of the 
MT202 and MT202COV.   
- Introducing the MT202COV as an additional 
element of the CDD review process including 
whether the local regulator expects proper use of the 
new message type.   
- Always sending an MT103 and matching 
MT202COV wherever the sending bank has a 
correspondent relationship and is not in a position to 
‗self clear‘ (eg. for Euro payments within a scheme 
of which the bank is a member).   
- Searching relevant fields in MT202 messages for 
the word ‗cover‘ to detect when the MT202COV is 
not being used as it should be.   
 
- Paying banks take insufficient steps to ensure that 
all outgoing MT103s contain sufficient beneficiary 
information to mitigate the risk of customer funds 
being incorrectly blocked, delayed or rejected. 

Banks have no procedures in place to detect 
incoming payments containing meaningless or 
inadequate payer information, which could allow 
payments in breach of sanctions to slip through 
unnoticed. 
- Insufficient processes to identify payments with 
incomplete or meaningless payer information. 
- Continuing to use the MT202 for all bank-to-bank 
payments, even if the payment is cover for an 
underlying customer transaction. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
CIP - Wire Transfers
 
- Establishing a specialist team to undertake risk- 
based sampling of incoming customer payments, 
with subsequent detailed analysis to identify banks 
initiating cross-border payments containing 
inadequate or meaningless payer information.   
- Actively engaging in dialogue with peers about the 
difficult issue of taking appropriate action against 
persistently offending banks.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Examples of GOOD Practice
 
2
 
Examples of POOR practice
 

Supervision Department - AML/CFT Training 
Sanctions and Asset Freezing - Governance
 
- An individual of sufficient authority is 
responsible for overseeing the financial 
institution‘s adherence to the sanctions regime.   
- It is clear at what stage customers are 
Yüklə 4,9 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin