İbtidai təhsil səviyyəsi üzrə
Ümumi orta təhsil səviyyəsi
Tam orta təhsil səviyyəsi
üzrə
danışanın fikrinə müna-
sibət bildirir, öz fi-
kirlərini sərbəst və ar-
dıcıl ifadə edir;
düzgün, sürətli, şüurlu,
ifadəli oxuyur, oxuduğu
mətnlərə
münasibət
bildirir;
dinlədiyi mətnlərə
münasibət bildirməklə
mövqeyini əsaslandırır
müxtəlif
mənbələrdən
aldığı məlumatları təhlil
edir
və
münasibət
bildirir;
mətni düzgün və ifadəli
oxuyur, məzmun və
strukturuna görə təhlil
edir;
mətnləri üslubi-struktur
xüsusiyyətlərinə
görə
təhlil edir və qiymət-
ləndirir;
dil vahidlərindən istifadə
etməklə müxtəlif tipli
(nəqli,
təsviri,
mühakimə) və formalı
(inşa,
esse,
hekayə)
mətnlər qurur, onları
təkmilləşdirir;
mənbələrdən istifadə et-
məklə müxtəlif üslublu
mətnlər qurur;
kiçikhəcmli
rabitəli
mətnlər qurur;
müxtəlif məzmunlu mə-
lumatlar
əsasında
təqdimatlar edir;
müzakirə, görüş, diskus-
siya və s. tədbirlər üçün
məruzə, təqdimat və
ssenarilər hazırlayır;
lüğətlərdən, məlumat ki-
tablarından istifadə edir;
Azərbaycan xalqının di-
li, tarixi, əxlaqi-mənəvi
dəyərləri,
incəsənəti,
adət-ənənələri haqqında
öyrəndiyi
məlumatları
sadə formada təqdim
edir;
şifahi və yazılı nitqində
zəruri dil qaydalarını
mənimsədiyini nümayiş
etdirir.
nitqin dəqiqliyi, düzgün-
lüyü və ifadəliliyi üçün
zəruri olan normaları
şifahi və yazılı nitqində
tətbiq edir.
ilkin yazılı və şifahi nit-
qində fonetik, leksik,
qrammatik qaydalara yi-
yələndiyini nümayiş et-
dirir.
Müəyyən olunmuş məzmun xətləri:
dinləyib-anlama və danışma, oxu, yazı
və dil qaydaları bir biri ilə əlaqəli olduğundan onlara aid olan məzmun
standartlarının verilməsində də inteqrativlik nəzərə alınmışdır. Ümumi şəkildə
onların arasındakı əlaqəni aşağıdakı kimi ifadə etmək mümkündür.
Sxemdən göründüyü kimi, dil qaydaları şagirdlərin oxu, yazı, dinləyib-
anlama və danışma məzmun xətlərində nəzərdə tutulmuş bacarıqların linqvistik
əsasini təşkil edir. Şagird məhz lazımi dil qaydalarına yiyələnməklə düzgün oxu,
normaya uyğun yazı və danışma qaydalarına yiyələnir. Xüsusən mətn üzərində iş
prosesində dil qaydalarını müşahidə edir, onları səciyyəvi xüsusiyyətlərinə görə
fərqləndirir, dərk edir və bundan sonra praktik şəkildə tətbiq edir. Eləcə də
dinlyəib-anlama və danışma məzmun xəttində əks olunmuş bacarıqlar rabitəli yazı
qabiliyyətinin formalaşması baxımından əhəmiyyət daşıyır. Bu xüsusiyyət oxu və
yazı məzmun xətlərində də nəzərə alınmışdır.
Şaquli inteqrasiya hər bir sinfin sonundakı nəticələrin məzmununda da
gözlənilmişdir.
I-IV siniflər üzrə
Dinləyib-anlama və danışma
Yazı Oxu
Dil
qaydaları
|