Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Ministry of Education of the Azerbaijan Republic

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

Ministry of Education of the Azerbaijan Republic

Xəzər Universiteti

Khazar University

Magistratura, Doktorantura və Elmi-İşlər Bölməsi

Division of Graduate Studies and Research

2014-2015-ci tədris ili üçün Xəzər Universitetində

MOLEKULYAR GENETİKA (ixtisas şifri - 2423.01) üzrə

Fəlsəfə doktoru hazırlığı üçün doktoranturaya qəbul

PROQRAMI

(Əyani -ödənişli)

Elmi - İnzibati Şuranın ______________________il _________N-li

qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

Molekulyar genetika proqramı

Molekulyar genetika, inkişaf mərhələləri

Molekulyar genetikanın predmeti. Inkişafın əsas mərhələləri. Biotexnologiya, seleksiya, tibb və ekologiya sahələrinin məsələlərin həlli üçün molekulyar genetikanın mahiyyəti.

Nuklein turşularının və zülalların strukturu və xüsusiyyətləri

Purin və pirimidin əsasları, endo- və ekzonukleazalar, DNT və RNT-nin makromolekulyar strukturu, DNT- və RNT-tərkibli viruslar, zülalların strukturu və təsnifatı.

Nuklein turşuların ilkin strukturu. Nukleotidlər – nuklein turşuların monomerləri. Purin və pirimidin əsasları; keto-enol tautomeriya, nukleotidin şəkər komponenti, D-furan konfiqursiyası. Nukleozid, qlikozid əlaqələr, fosfat qalığı. Nukleotidlərin tipləri. Nukleotid arası əlaqələr, qütbləşmə. Polinukleotid zəncirin sxemi.

Nuklein turşularının kimyəvi və fermentativ deqradasiyası. Endonukleaza və ekzonukleaza. DNTaza və RNTaza. Nuklein turşuların kəmiyyət müəyyən olunmasının prinsipi. Nuklein turşuların ayrılması, DNT və RNT-nin bir-birindən ayrılması. Nuklein turşuların ultrabənövşəyi udması.

Nuklein turşularının azot əsaslarının nisbətləri. Çarqaff qanunu. DNT-nin antiparallel zəncirləri. DNT və RNT-nin növ spesifikliyi. DNT tərkibinin müəyyən olunmasının fiziki üsulu. Nuklein turşularının nukleotid ardıcıllıqları və onların müəyyən olunması üsulları.

DNT-nin makromolekulyar strukturu. Uotson-Krikin ikiqat spiral modeli. Komplementarlıq prinsipi və onun bioloji mahiyyəti. Hidrogen və hidrofob əlaqələrinin reallaşması. Strukturun stabilliyi və kooperativlik. Spirallaşma. DNT-nin В-, А- и  Z- formaları. Üstün spirallıq. Topoizomerazalar.

Ikiqat DNT-nin denaturasiyası. Ion gücün, hidrofob həlledicilərin, sidik cövhərin, pH və temperaturun təsiri. Spiralın “ərimə” temperaturu. Kooperativlik. DNT-nin renaturasiyası. Renaturasiyanın şərtləri.

DNT-nin molekulyar hibridləşməsi. Hibrid DNT-nin ağır nişanlar vasitəsilə tapılması. Molekulyar hibridləşmə üsulu vasitəsilə DNT zəncirlərinin nukleotid ardıcıllıqlarının oxşarlığının tapılması.

RNT-nin makromolekulyar strukturu. RNT və DNT-nin konformasion xüsusiyyətlərin oxşarlığı və fərqli cəhətləri: hipoxromizm. Rentqenostruktur məlumatlar; temperaturdan asıllılığı, istilik denaturasiyanın geriyə dönməsi. RNT-nin tək zəncirliyi. Spirallaşması. Komplementar əlaqələr. Spiralın temperatur “əridilməsi”.

Aşağı molekulyarlı RNT-nin konformasiyası. nRNT-nin strukturu. RNT və ribozomlar. DNT və RNT viruslarda. Virus nukleoproteidi. DNT-tərkibli və RNT-tərkibli viruslar. Virus nuklein turşuların tipləri.

Zülalın ilkin strukturu. Amin turşuların qalıqları – zülal zəncirlərin monomerləri kimi. Aminturşuların müxtəlif tipləri və onların quruluşu. Peptiid rabitələr. Polipeptid zəncir.

Zülalın ikincili strukturu. Polipeptid zəncirin konformasiyasının əsas tipləri. Qlobulyar zülallarda spiral və b-struktur sahələr. Domenin strukturu.

Zülalın üçüncülü strukturu. Zülalın strukturunu stabilləşdirən güvvələrin təbiəti. Hidrofob əlaqələr. Duz və hidrogen əlaqələlər. Van-der-Vaals qarşılıqlı əlaqələr. Domen strukturu.

Zülalın dördüncülü strukturu. Hemoqlobinin misalında oliqomer zülalların subvahidləri arasında olan əlaqələrin tipləri.

Bioloji funksiyalarına əsaslanan zülallalın təsnifatı. Fermentlər, transfer zülalları, ehtiyat zülalları, yiğici züllalar, qanın qoruyucu zülalları, toksin, hormon, struktur zülallar.

Fermentlər. Təsnifatı. Kofaktorları. Izofermentlər. Izofermentlərin dördüncülü strukturu (laktatdehidrogenaza).