Pəncərə
Başlıq zolağı
Menyu
Menyulara daha harada rast gəlmək olar?
?
Tapåırıq
Tapåırıq
Adi iş masası ilə kompüterdə iş masasını müqayisə et. Vərəqdə onların
oxşar və fərqli əlamətlərini dairələrin uyğun hissələrində yaz.
Pəncərəni qapatmaq düyməsi
Oxşar əlamətlər
Fərqli əlamətlər
My Documents
Infomatika_2-ci sinif
Resycle Bin
My Computer
Info_ko 2-ci sinif
2
2
Çap üçün deyil
54
55
22. MƏTN REDAKTORU
Klaviaturada Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir.
Сtrl
Alt
&
(
)
–
+
7
8
9
0
-
=
\
Shift
BackSp
Y
U
İ
O
P
[
]
{
}
H
J
K
L
N
M
<
>
?
/
Delete
End
Page
Down
Page
Up
Home
Insert
F5
F6
F7
F8
F9
F10
F11
F12
Ö
Ğ
Ə
I
Ş
Ç
Nöqtə qoymaq üçün bu klaviş basılır.
Vergül qoymaq üçün
bu klavişi basmaq lazımdır.
Shift klavişini sıxıb saxlamaqla
Kursor yanıb-sönən şaquli cizgi formasında olur.
O, həmişə ekranda işin icra olunduğu yeri göstərir.
VƏTƏN
Delete klavişindən istifadə etmədən mətndə düzəliş etmək
olarmı?
Kursorun yerini dəyişmək üçün
bu klavişlərdən istifadə olunur.
Yazılan mətnlər pəncərənin iş sahəsində əks olunur. Klaviatu-
rada hərf və ya rəqəm klavişini basdıqda klavişə uyğun simvol kom-
püterə daxil edilir. Həmin simvol monitorun ekranında da görünür.
WordPad mətn redaktorunun baş pəncərəsi
Alətlər zolağı
İş sahəsi
Mətnlərlə işləmək üçün müxtəlif proqramlar vardır. Belə proq-
ramlar mətn redaktoru adlanır. Onlardan biri də
proqra-
mıdır.
WordPad
Adətən, dəftərdə yazacağınız yer seçildikdən
sonra qələmlə həmin yerdə hərflər yazılır. Kom-
püterdə də yazılacaq yeri bildirmək üçün xüsusi işa-
rə – kursor nəzərdə tutulub.
Yaddaå
Yaddaå
Mətn redaktoru
Kursor
İş sahəsi
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Mətnlərin kompüterdə yığılmasının əl ilə yazılmasından
hansı üstün cəhətləri var?
2
Çap üçün deyil
54
55
22. MƏTN REDAKTORU
Klaviaturada Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir.
Сtrl
Alt
&
(
)
–
+
7
8
9
0
-
=
\
Shift
BackSp
Y
U
İ
O
P
[
]
{
}
H
J
K
L
N
M
<
>
?
/
Delete
End
Page
Down
Page
Up
Home
Insert
F5
F6
F7
F8
F9
F10
F11
F12
Ö
Ğ
Ə
I
Ş
Ç
Nöqtə qoymaq üçün bu klaviş basılır.
Vergül qoymaq üçün
bu klavişi basmaq lazımdır.
Shift klavişini sıxıb saxlamaqla
Kursor yanıb-sönən şaquli cizgi formasında olur.
O, həmişə ekranda işin icra olunduğu yeri göstərir.
VƏTƏN
Delete klavişindən istifadə etmədən mətndə düzəliş etmək
olarmı?
Kursorun yerini dəyişmək üçün
bu klavişlərdən istifadə olunur.
Yazılan mətnlər pəncərənin iş sahəsində əks olunur. Klaviatu-
rada hərf və ya rəqəm klavişini basdıqda klavişə uyğun simvol kom-
püterə daxil edilir. Həmin simvol monitorun ekranında da görünür.
WordPad mətn redaktorunun baş pəncərəsi
Alətlər zolağı
İş sahəsi
Mətnlərlə işləmək üçün müxtəlif proqramlar vardır. Belə proq-
ramlar mətn redaktoru adlanır. Onlardan biri də
proqra-
mıdır.
WordPad
Adətən, dəftərdə yazacağınız yer seçildikdən
sonra qələmlə həmin yerdə hərflər yazılır. Kom-
püterdə də yazılacaq yeri bildirmək üçün xüsusi işa-
rə – kursor nəzərdə tutulub.
Yaddaå
Yaddaå
Mətn redaktoru
Kursor
İş sahəsi
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Mətnlərin kompüterdə yığılmasının əl ilə yazılmasından
hansı üstün cəhətləri var?
2
Çap üçün deyil
56
23. MƏTNİN FORMATLANMASI
Mətnin müəyyən şəklə salınması mətnin formatlanması adlanır.
Kompüterdə mətni formatlamaq üçün müəyyən alətlər var. Bu
alətlərin bir hissəsi mətn redaktorunun alətlər zolağında yerləş-
dirilib.
Mətni formatlamaq üçün əvvəlcə
onu
lazımdır.
Mətnin seçdirilmiş hissəsinin
formasını
dəyişmək olar.
seçdirmək
ölçüsünü,
rəngini,
Mətndə hərflərin ölçüsünü dəyişmək üçün alətlər zolağında
düyməsi çıqqıldadılır və açılan siyahıdan lazım olan
ədəd seçilir.
Hərflərin rəngini dəyişmək üçün alətlər zola-
ğındakı düyməsini basmaq və açılan
siyahıdan lazım olan rəngi seçmək lazımdır.
Bu düymə basıldıqda
hərflər qalın yazılır.
Bu düymə basıldıqda
hərflər maili yazılır.
Bu düymə basıldıqda
hərflərin altından xətt çəkilir.
U
B I
Nə üçün hərfləri
müxtəlif ölçüdə, rəngdə,
formada yazırlar?
57
Sözün hərflərini
etmək
üçün açılan siyahıdan hansı sətri
seçmək lazımdır?
qırmızı
Mətni
ək üçün
seçdirm
Lazım olan hissə
Mətni seçdirmək üçün siçanın göstəricisini lazım olan hissənin
əvvəlinə gətirin. Sol düyməni basılı saxlayaraq siçanı seçdiriləcək
hissənin axırına doğru hərəkət etdirin.
Mətnin formasını dəyişmək üçün bu
düymələrdən istifadə olunur.
Novruz
bayramınız mübarək!
?
Yaddaå
Yaddaå
Formatlama
Hərflərin ölçüsü
Hərflərin rəngi
Hərflərin forması
Mətnin seçdirilməsi
?
Çap üçün deyil
56
23. MƏTNİN FORMATLANMASI
Mətnin müəyyən şəklə salınması mətnin formatlanması adlanır.
Kompüterdə mətni formatlamaq üçün müəyyən alətlər var. Bu
alətlərin bir hissəsi mətn redaktorunun alətlər zolağında yerləş-
dirilib.
Mətni formatlamaq üçün əvvəlcə
onu
lazımdır.
Mətnin seçdirilmiş hissəsinin
formasını
dəyişmək olar.
seçdirmək
ölçüsünü,
rəngini,
Mətndə hərflərin ölçüsünü dəyişmək üçün alətlər zolağında
düyməsi çıqqıldadılır və açılan siyahıdan lazım olan
ədəd seçilir.
Hərflərin rəngini dəyişmək üçün alətlər zola-
ğındakı düyməsini basmaq və açılan
siyahıdan lazım olan rəngi seçmək lazımdır.
Bu düymə basıldıqda
hərflər qalın yazılır.
Bu düymə basıldıqda
hərflər maili yazılır.
Bu düymə basıldıqda
hərflərin altından xətt çəkilir.
U
B I
Nə üçün hərfləri
müxtəlif ölçüdə, rəngdə,
formada yazırlar?
57
Sözün hərflərini
etmək
üçün açılan siyahıdan hansı sətri
seçmək lazımdır?
qırmızı
Mətni
ək üçün
seçdirm
Lazım olan hissə
Mətni seçdirmək üçün siçanın göstəricisini lazım olan hissənin
əvvəlinə gətirin. Sol düyməni basılı saxlayaraq siçanı seçdiriləcək
hissənin axırına doğru hərəkət etdirin.
Mətnin formasını dəyişmək üçün bu
düymələrdən istifadə olunur.
Novruz
bayramınız mübarək!
?
Yaddaå
Yaddaå
Formatlama
Hərflərin ölçüsü
Hərflərin rəngi
Hərflərin forması
Mətnin seçdirilməsi
?
Çap üçün deyil
24. QRAFİK REDAKTOR
Kompüterdə şəkil çəkmək və onu dəyişdirmək üçün qrafik re-
daktor adlanan proqramlardan istifadə olunur. Belə redaktorlar-
dan biri də Paint proqramıdır.
lazım olan yerlərdə nöqtələr qoyulur. Bu nöqtə-
lər avtomatik olaraq xətlərlə birləşəcək. Fiquru
qapamaq üçün sonuncu nöqtənin üzərində
siçanın sol düyməsini qoşa çıqqıldatmaq lazım-
dır.
58
59
Nigar yay gecələrinin birində
göyə baxıb orada çoxlu ulduz
gördü və fikirləşdi: “Nə gözəldir!”
Səhər o, Paint proqramında belə
bir şəkil çəkdi.
Nigar bu şəkli çəkmək üçün
hansı alətlərdən istifadə etmişdi?
Rənglər qutusundan alətlərin rəngi və qapalı sahəni boyamaq
üçün rənglər seçilir.
Çoxbucaqlı fiqurlar (üçbucaqlı, beşbucaqlı və s.) çəkmək üçün
alətindən istifadə etmək olar. Onun üçün siçanla həmin alətin
üstünə çıqqıldadıb iş sahəsində əvvəlcə düz xətt çəkilir, sonra isə
Pəncərənin aşağısında
rənglər qutusu, yaxud
palitra yerləşir.
Rənglə doldurma
Fırça
Yazı
Pozan
Karandaş
Düz xətt
Düzbucaqlı
Ellips
Çoxbucaqlı
İxtiyari formalı
seçdirmə
Seçdirmə
Rəng seçimi
Böyüdücü
Hava fırçası
Əyri xətt
Dəyirmi düzbucaqlı
Rəsm üçün lazım olan
alətlər proqram pəncə-
rəsinin sol hissə-
sindəki alətlər
qutusunda yerləşir.
Alətlər qutusu
Rənglər qutusu
Yaddaå
Yaddaå
Qrafik redaktor
Paint proqramı
Alətlər qutusu
Rənglər qutusu
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Şəklə bax.
Ekranda nələr
gördüyünü söylə.
Bu şəkli çəkmək üçün
hansı alətlərdən
istifadə etmək olar?
2
Çap üçün deyil
24. QRAFİK REDAKTOR
Kompüterdə şəkil çəkmək və onu dəyişdirmək üçün qrafik re-
daktor adlanan proqramlardan istifadə olunur. Belə redaktorlar-
dan biri də Paint proqramıdır.
lazım olan yerlərdə nöqtələr qoyulur. Bu nöqtə-
lər avtomatik olaraq xətlərlə birləşəcək. Fiquru
qapamaq üçün sonuncu nöqtənin üzərində
siçanın sol düyməsini qoşa çıqqıldatmaq lazım-
dır.
58
59
Nigar yay gecələrinin birində
göyə baxıb orada çoxlu ulduz
gördü və fikirləşdi: “Nə gözəldir!”
Səhər o, Paint proqramında belə
bir şəkil çəkdi.
Nigar bu şəkli çəkmək üçün
hansı alətlərdən istifadə etmişdi?
Rənglər qutusundan alətlərin rəngi və qapalı sahəni boyamaq
üçün rənglər seçilir.
Çoxbucaqlı fiqurlar (üçbucaqlı, beşbucaqlı və s.) çəkmək üçün
alətindən istifadə etmək olar. Onun üçün siçanla həmin alətin
üstünə çıqqıldadıb iş sahəsində əvvəlcə düz xətt çəkilir, sonra isə
Pəncərənin aşağısında
rənglər qutusu, yaxud
palitra yerləşir.
Rənglə doldurma
Fırça
Yazı
Pozan
Karandaş
Düz xətt
Düzbucaqlı
Ellips
Çoxbucaqlı
İxtiyari formalı
seçdirmə
Seçdirmə
Rəng seçimi
Böyüdücü
Hava fırçası
Əyri xətt
Dəyirmi düzbucaqlı
Rəsm üçün lazım olan
alətlər proqram pəncə-
rəsinin sol hissə-
sindəki alətlər
qutusunda yerləşir.
Alətlər qutusu
Rənglər qutusu
Yaddaå
Yaddaå
Qrafik redaktor
Paint proqramı
Alətlər qutusu
Rənglər qutusu
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Şəklə bax.
Ekranda nələr
gördüyünü söylə.
Bu şəkli çəkmək üçün
hansı alətlərdən
istifadə etmək olar?
2
Çap üçün deyil
60
61
Şəkli kompüterdə çəkmək üçün alqoritmi söylə.
Verilmiş şəkilləri kompüterdə çəkmək üçün hansı alətlərdən
istifadə edilmişdir?
Şəklə yazı əlavə etmək üçün aşağıdakı alqoritmi yerinə yetirmək
lazımdır:
Hərflərin rəngini rənglər qutusundan seç
Siçanla alətini seç
İş sahəsində siçanın sol düyməsini basılı saxlayaraq
düzbucaqlı sahə aç
Çərçivənin içində klaviatura vasitəsilə yazı yaz
1
2
3
4
25. MƏTNLİ ŞƏKİLLƏR
Paint proqramında şəkil çəkməklə bərabər yazı
da yazmaq olar. Bunun üçün aləti nəzərdə
tutulmuşdur.
Bu aləti seçib, yazının yerləşəcəyi yeri müəyyən-
ləşdirdikdən sonra şriftlər zolağı (Fonts) açılır. Bura-
da şriftin növünü, ölçüsünü, formasını seçmək olar.
mətnin özü klaviaturadan daxil edilir.
Bundan sonra
Şriftlər zolağı
Yazı aləti
Yaddaå
Yaddaå
Şriftlər zolağı
Yazı aləti
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Paint proqramında yazı yazmaq üçün daha hansı alətlərdən
istifadə etmək olar?
2
3
Çap üçün deyil
60
61
Şəkli kompüterdə çəkmək üçün alqoritmi söylə.
Verilmiş şəkilləri kompüterdə çəkmək üçün hansı alətlərdən
istifadə edilmişdir?
Şəklə yazı əlavə etmək üçün aşağıdakı alqoritmi yerinə yetirmək
lazımdır:
Hərflərin rəngini rənglər qutusundan seç
Siçanla alətini seç
İş sahəsində siçanın sol düyməsini basılı saxlayaraq
düzbucaqlı sahə aç
Çərçivənin içində klaviatura vasitəsilə yazı yaz
1
2
3
4
25. MƏTNLİ ŞƏKİLLƏR
Paint proqramında şəkil çəkməklə bərabər yazı
da yazmaq olar. Bunun üçün aləti nəzərdə
tutulmuşdur.
Bu aləti seçib, yazının yerləşəcəyi yeri müəyyən-
ləşdirdikdən sonra şriftlər zolağı (Fonts) açılır. Bura-
da şriftin növünü, ölçüsünü, formasını seçmək olar.
mətnin özü klaviaturadan daxil edilir.
Bundan sonra
Şriftlər zolağı
Yazı aləti
Yaddaå
Yaddaå
Şriftlər zolağı
Yazı aləti
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Paint proqramında yazı yazmaq üçün daha hansı alətlərdən
istifadə etmək olar?
2
3
Çap üçün deyil
26. CALCULATOR PROQRAMINDA
HESABLAMALAR
62
63
Kompüterdə hesablamalar aparmaq üçün
proqra-
mından istifadə olunur.
İş masasında proqramın pəncərəsini açmaq üçün siçanı
simgəsinin üstündə qoşa çıqqıldatmaq lazımdır.
Calculator
Calculator
ın
tam pəncərəsi
proqramın
Bu komanda vasitəsilə proqramın
pəncərəsinin görünüşünü dəyişmək olar.
Cib kalkulyatoru və kompüterdəki
proqramının
oxşar və fərqli cəhətlərini söylə.
Calculator
Başlıq zolağı
Ekran
Menyu zolağı
Bu düyməni
basmaqla səhv
yığılmış rəqəmi
silmək olar.
Bu düyməni
basmaqla ekranı
təmizləmək olar.
Klaviaturada Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir.
Tab
Caps Lock
Сtrl
Shift
Alt
Сtrl
Alt
!
@
#
$
%
^
&
(
)
–
+
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
-
=
\
Shift
BackSp
Q
Ü
E
R
T
Y
U
İ
O
P
[
]
{
}
A
S
D
F
G
H
J
K
L
Z
X
C
V
B
N
M
<
>
?
/
+
–
0
1
4
7
.
2
3
5
6
8
9
Num
Lock
Home
End
PgDn
Del
Delete
End
Page
Down
Page
Up
Home
Insert
Ins
F1
F2
F3
F4
F5
F6
F7
F8
F9
F10
F11
F12
Esc
Ö
Ğ
Ə
I
Ş
Ç
A
İnformatikada vurma (*) və bölmə (/) əməlinin
yazılışı riyaziyyatdakı yazılışından fərqlidir.
/
*
Calculator
hansı cavab alınar?
proqramında verilmiş düymələri ardıcıl çıqqıldatdıqda
a)
b)
Backspace
5
6
–
4
=
–
4
5
6
=
Calculator proqramında sizə gələcəkdə lazım olacaq başqa
riyazi əməlləri də yerinə yetirmək olar. Bu məqsədlə proqramın pən-
cərəsini genişləndirmək lazımdır.
Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın B bölümün-
dəki klavişlərdən istifadə etmək olar.
B
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın
hansı klavişlərindən istifadə etmək olar?
2
3
Çap üçün deyil
26. CALCULATOR PROQRAMINDA
HESABLAMALAR
62
63
Kompüterdə hesablamalar aparmaq üçün
proqra-
mından istifadə olunur.
İş masasında proqramın pəncərəsini açmaq üçün siçanı
simgəsinin üstündə qoşa çıqqıldatmaq lazımdır.
Calculator
Calculator
ın
tam pəncərəsi
proqramın
Bu komanda vasitəsilə proqramın
pəncərəsinin görünüşünü dəyişmək olar.
Cib kalkulyatoru və kompüterdəki
proqramının
oxşar və fərqli cəhətlərini söylə.
Calculator
Başlıq zolağı
Ekran
Menyu zolağı
Bu düyməni
basmaqla səhv
yığılmış rəqəmi
silmək olar.
Bu düyməni
basmaqla ekranı
təmizləmək olar.
Klaviaturada Azərbaycan əlifbasının hərfləri bu cür yerləşmişdir.
Tab
Caps Lock
Сtrl
Shift
Alt
Сtrl
Alt
!
@
#
$
%
^
&
(
)
–
+
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
-
=
\
Shift
BackSp
Q
Ü
E
R
T
Y
U
İ
O
P
[
]
{
}
A
S
D
F
G
H
J
K
L
Z
X
C
V
B
N
M
<
>
?
/
+
–
0
1
4
7
.
2
3
5
6
8
9
Num
Lock
Home
End
PgDn
Del
Delete
End
Page
Down
Page
Up
Home
Insert
Ins
F1
F2
F3
F4
F5
F6
F7
F8
F9
F10
F11
F12
Esc
Ö
Ğ
Ə
I
Ş
Ç
A
İnformatikada vurma (*) və bölmə (/) əməlinin
yazılışı riyaziyyatdakı yazılışından fərqlidir.
/
*
Calculator
hansı cavab alınar?
proqramında verilmiş düymələri ardıcıl çıqqıldatdıqda
a)
b)
Backspace
5
6
–
4
=
–
4
5
6
=
Calculator proqramında sizə gələcəkdə lazım olacaq başqa
riyazi əməlləri də yerinə yetirmək olar. Bu məqsədlə proqramın pən-
cərəsini genişləndirmək lazımdır.
Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın B bölümün-
dəki klavişlərdən istifadə etmək olar.
B
1
Tapåırıq
Tapåırıq
Calculator proqramında işləmək üçün klaviaturanın
hansı klavişlərindən istifadə etmək olar?
2
3
Çap üçün deyil
1. Kompüter nə üçün lazımdır və ondan haralarda istifadə olunur?
2. Aşağıdakı obyektləri nə birləşdirir?
3. Kompüterdə işləyərkən nə üçün təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək
lazımdır?
4. Kompüterin əsas hissələrini sadala.
5. Kompüterdə mətni hansı proqramda yığmaq olar?
6. Aşağıdakı mətni oxu və suala cavab ver.
matlamaq üçün nədən istifadə olunub?
Hər bir cümlədə mətni for-
7. Kompüterdə şəkil çəkmək üçün hansı alətlərdən istifadə etmək olar?
8. Kompüterdə bayraq çəkmək üçün alqoritmi söylə.
9. Şəkildəki obyekti kompüterdə çəkmək üçün
istifadə
etmək olar?
hansı alətlərdən
Təbrik edirik!
Sən artıq ikinci sinfi bitirirsən!
Sənə uğurlar diləyirik!
SUAL VƏ TAPŞIRIQLAR
64
Çap üçün deyil
Dostları ilə paylaş: |