Azərbaycan respublikasi bmt iNKİŞaf proqrami

ƏDƏBİYYAT 

 

ƏLAVƏLƏR 

---

GİRİŞ 

 

Problemin qoyuluşu.  

İyirminci  əsrdən  başlayaraq  turizm  sektoru  bütün  dünyada  ən  sürətlə  inkişaf  edən 

sahələrdən  birinə  çevrilmişdir.  Ümumdünya  Səyahət  və  Turizm  Şurasının  (World  Travel  & 

Tourism  Council-WTTC)  məlumatına  əsasən  2005-ci  ildə  qlobal  miqyasda  turizm 

xidmətlərinin ümumi həcmi təxminən 6,2 trilyon ABŞ dolları təşkil etmişdir ki, bu da dünya 

ölkələri üzrə ümumi buraxılışın 10,6 faizinə bərabərdir. Həmçinin sektorda məşğul olanların 

sayı 221 milyon olmaqla, bütün dünya üzrə işləyənlərin ümumi sayının 8,3 faizini təşkil edir. 

2015-ci il üçün optimist proqnozlara əsasən turizm sektorunun dünya üzrə ümumi buraxılışda 

və  işləyənlərin  sayında  payının  müvafiq  olaraq  11,3  faiz  və  8,9  faiz  civarında  olması 

gözlənilir.  Turizm  sektorunun  iqtisadi  artımın  əldə  olunmasında  mühüm  rolunun  olmasını 

nəzərə  alaraq,  turizmin  və  onunla  əlaqədar  sahələrin,  ələlxüsus  onun  rəqabətqabliyyətliliyi 

məsələlərinin öyrənilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. 

Turizm  sektorunun  rəqabətqabiliyyətliliyinə  iki  perspektivdən–daxili  və  beynəlxalq 

nöqteyi-nəzərələrdən  baxıla  bilər.  Ölkə  daxili  perspektivlər  baxımından  rəqabətqabiliyyətli 

turizm  sektoru  yerli  nəqliyyat  (daşımalar),  otel  və  mehmanxana,  restoran,  mədəni-kütləvi 

tədbirlər  (asudə  vaxtın  təşkili)  və  ticarət  sektorlarına  fayda  gətirməklə  sosial,  mədəni  və 

siyasi  əhəmiyyət  daşıyır  və  iqtisadiyatda  aşağıdakı  kimi  qruplaşdırılması  mümkün  olan 

müsbət təsirlər formalaşdırır: 

  Tələbin ödənilməsinin və onun artımının mühüm mənbəyi kimi; 

  Dayanıqlı  iş  yeri  imkanları  yaratmaqla  iqtisadiyyatın  bütün  səviyyələrində 

məşğulluğun təminatçısı kimi; 

  Kiçik  və  orta  ölçülü  müəssisələr  üçün  biznesin  təşkili  imkanlarından  yararlanmağa 

mühüm vasitə kimi; 

  Əldə  olunmuş  maliyyə  və  iqtisadi  faydaların  iqtisadiyyatın  müxtəlif  sektorları  və 

səviyyələri, xüsusilə regional səviyyədə paylaşdırılmasına imkan yaradır; 

  Hökumətin bəyan etdiyi iqtisadi və fiskal hədəflərin əldə olunmasına töhfə verir; 

  Dövlət  və  özəl  sektor  arasında  əməkdaşlığın  sürətləndirilməsində  mühüm  təsirlərə 

malikdir. 

Bu baxımdan bir çox dünya ölkələrində turizm sektoru iqtisadi fəallığın, məşğulluğun, 

vergi  və  valyuta  daxilolmalarının  təmin  olunmasının  mühüm  mənbəyi  qismində  nəzərdən 

keçirilir.  Təsadüfi  deyil  ki,  bir  çox  inkişaf  etməkdə  olan  ölkə  və  regionlar  turizmin 

iqtisadiyyata  təsirlərinin  artan  rolunu  diqqətdə  saxlayaraq  ölkə  daxili  və  xarici  potensial 

turistlər üçün sektorun cəlbediciliyinin  yüksəldilməsi  məqsədilə onun inkişafına əhəmiyyətli 

resurslar yönəldirlər. 

Məhz,  qeyd  etdiyimiz  xarici  mühit  şərtləri  iqtisadi  tərəqqi  əldə  etmək  istəyən  bütün 

ölkələr kimi zəngin mədəni-tarixi irsə, qədim sənətkarlıq ənənələri, unikal təbii şərait və digər 

sərvətlərə  malik  olan  ölkəmizdə  turizm  sektorunun  rəqabət  üstünlüklərinin  qorunmasını  və 

daha  da  artırılmasını,  onun  rəqabətqabiliyyətliliyinin  tədqiq  edilməsini  və  Azərbaycanın 

turizm  potensialından  səmərəli  istifadə  olunmasının  zəruriliyi  sektorun  rəqabət-

qabiliyyətliliyinin yüksəldilməsinə dair tədqiqat mövzusunun aktuallığını əsaslandırır.