Alt göstəricilər
2008
2009
Hava nəqliyyat infrastrukturunun keyfiyyətində
50
48
Sərnişin daşıma gücü (yerli )
91
98
Sərnişin daşıma gücü ( beynəlxalq)
yoxdur
5
94
Hər 1000 nəfərə düşən uçuşların sayı
78
83
Aeroportların sayı
100
96
Fəaliyyət göstərən aviaşirkətlərin sayı
64
66
Beynəlxalq hava nəqliyyatı şəbəkəsi
72
64
Mənbə: DİF Turizmin rəqabətqabiliyyətlilik indeksi, 2009
Avtomobil nəqliyyatının inkişafına Hökumət tərəfindən son illərdə xüsusi önəm verilir.
Bununla əlaqədar yeni beynəlxalq avtovağzal kompleksinin istifadəyə verilməsi, şimal, cənub
və qərb istiqamətlərində magistral yol şəbəkələrinin yenidən tikintisini, yüksək keyfiyyətli və
ən müasir dünya standartlarına cavab verən Bakı-Quba beton yolunun istifadəyə verilməsini
və s. qeyd etmək olar. Lakin, yol infrastukturu, müvafiq nişanlar, qaydalarda və məsafələrdə
yanacaq doldurma stansiyaları, telefon və avtomobil xidmət sistemləri yoxdur. Yol üzərində
turist marşrutları boyu avtomobillərin və avtobusların duracağı, sərnişinlərin cari ehtiyaclarını
qarşılayacaqları obyektlərin, ticarət mərkəzlərinin olmaması və yaxud tələb olunan
keyfiyyətlərə uyğunsuzluğu ciddi maneedici amil olaraq qalmaqdadır. Daha bir vacib məsələ
yeni istifadəyə verilmiş yollarda müəyyən olunmuş sürət həddinin əksər hallarda 70-90
km.saat civarında olmasıdır. Bu sürət rejimi müasir standartlara uyğun deyil. Amma
istifadəyə verilmiş yol infrastruktunun sürət rejimini artırmağa imkan verirmi? Bu
cavablandırılması çətin sualdır. Bu isə potensial turizm mərkəzinə çatmaq üçün mühüm
manedir. DİF-nun Turzimin rəqabətqabiliyyətliliyi indeksinə görə quru yol nəqliyyatı
sahəsində Azərbaycan 130 ölkə arasında 2007-ci ildə 49-cu, 2008-ci ildə 52-ci və 2009-cu
ildə isə 45-ci yerdədir.
Həmçinin, müvafiq indeksə görə ölkədəki quru nəqliyyatı şəbəkəsinin keyfiyyəti
sahəsində Azərbaycan 2008-ci ildə 83-cü, 2009-cu ildə isə 34-ci yerə qalxıb. Bütün bu
irəliləyişlər bu sahədə son illərdə zəruri tədbirlərin nəticəsi kimi qiymətləndirilməlidir.
Yolların sıxlığı ilə bağlı isə ölkə 2008-ci ildə 35-ci yerdən 2009-cu ildə 41-ci yerə
düşmüşdür.
Dəmir yolu infrasturukturu Sovet dövründən miras qalmışdır və müstəqillik dövründə
bu sahənin inkişaf etdirilməsi istiqamətində hər hansı köklü tədbirlər həyata keçirilməmişdir.
Qatarların hərəkət coğrafiyasının geniş olmasına baxmayaraq kifayət qədər intensiv hesab
oluna bilməz. Vaqonların təminatı dünya stanadartlarına cavab vermir, qatarlarda ingilis
dilini bilən nəzarətçiyə rast gəlmək çox çətindir. Qatarlarda turistlərin özlərini rahat hiss
edəcəkləri kommunikasiya vasitələri, restoran, gigiyena və s., çox aşağı səviyyədədir.
Həmçinin dəmiryolu stansiyalarında otellər (böyük şəhərlər istisna olmaqla) demək olar ki,
5
Bu indeks 2009-cu il hesabatından əlavə olunub.
yoxdur. Gözləmə salonları çox kiçik və rahat deyil. Ölkədə son 15 ildə hər hansısa dəmir
yolu stansiyasının yenidən qurulduğunu xatırlamaq çətindir. Həmçinin qatarların hərəkət
qrafikinə uyğun sərnişinləri daşıyacaq ictimai nəqliyyat yetərsizdir. Taksi xidmətləri isə
qiymət və keyfiyyət parametrləri baxımından tamamilə uyğunsuzdur. Məsələn, ölkənin
regionlarında qatarla səyahət zamanı, səhər tezdən stansiyalarda yalnız keçmiş sovet
maşınlarını taksi kimi istifadə edən yerli sakinlərin xidmətlərindən istifadə etmək mümkün
olacaqdır ki, onlar da bir neçə km. məsafəni qeyri-real qiymətə təklif edirlər. Və yaxud
Bakıya daxil olan qatarlar şəhərin girişində kiçik bir məsafəni uzun bir müddətə qət edirlər.
Bu baxımdan dəmir yolu stansiyasının mərkəzdən şəhər ətrafına köçürülməsi, dəmir yolunda
hərəkət sürətinin artırılması (bu barədə cənubi Koreya şirkətləri ilə danışıqların aparılır)
nəqliyyat
sektorunun
inkişafı
ilə
yanaşı
onun
ölkənin
turizm
sektorunun
rəqabətqabiliyyətliliyinin yüksəldilməsinə böyük dividendlər gətirmiş olardı. Eyni zamanda
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun inşası da Azərbaycanın dəmir yolu şəbəkəsinin Avropa
qitəsinə quru yolla bağlanmasını təmin edəcəkdir.
Ölkədə dəmir yolları şəbəkəsinin genişləndirilməsinə deyil, onun təkmilləşdirlməsinə,
qatarların, stansiyaların işinin daha yüksək keyfiyyət göstəricilərinin təmin olunması zəruri
görünür. Həmçinin daha bir mühüm məsələ, dəmir yolu ilə digər nəqliyyat növlərinin
inteqrasiyasının təmin edilməsindən ibarətdir. Hazırda, yalnız 28 may metro stansiyası ilə
Bakı dəmir yolu vağzalının inteqrasiyasından danışmaq olar. Halbuki, hava, dəniz limanları,
avtovağzal kimi nəqliyyat sub-sistemlərini bir-biri ilə yalnız tıxacların bol olduğu Bakı
sərnişin nəqliyyatı bağlayır. DİF-in Turizmin rəqabətqabiliyyətliliyi indeksi üzrə
qiymətləndirilməsində dəmir yolu nəqliyyatı üzrə Azərbaycan 133 ölkə arasında 2008-ci ildə
32-ci və 2009-cu ildə isə 33-cü mövqeyə yiyələnmişdir.
Su nəqliyyat sistemi Azərbaycanda yetərincə inkişaf etməmişdir. Halbuki Xəzər dənizi
820 km-dən artıq bir məsafədə ölkəni şimaldan-cənuba doğru sahillərini yuyur. Ölkədə hal-
hazırda yalnız bir liman (Bakıda) fəaliyyət göstərir və digəri isə hazırda Lənkəranda inşa
edilir. Həmçinin ölkənin 8350-dən çox çayının mühim bir hissəsinin uzunluğu yüzlərlə km-
dir. Bütün bunlar isə ölkənin ekoloji təmiz su nəqliyyatının inkişaf potensialının
mövcudluğundan xəbər verir. DİF-in Turzimin rəqabətqabiliyyətliliyi indeksinə əsasən su
nəqliyyatı sahəsində Azərbaycanda mövcud olan vəziyyət 133 ölkə arasında 2008-ci ildə 47-
ci və 2009-cu ildə isə 58-ci mövqe ilə qiymətləndirilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |