Azərbaycan respublikasi kənd təSƏRRÜfati naziRLİYİ aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ

 
METHODS OF CALORIMETRY AND THE ENERGY ACCUMULATED IN 
THE PLANT MATTER OF BIOCENOSES 
 
A.P.Gerayzade 
Institute of Soil science and Agrochemistry of ANAS
In connection with the development of "energy representations" processes that occur 
in various biological systems becomes important also calorimetric determination of 
the energy accumulated in ecosystems, or in other words, the heat of combustion of 
various biocenoses [1-10], there is used as the optimum value in determining plant 
water consumption and caloric fodder grass. If there isalready known calorific value 
of each type of crop, can be set at their optimum water demand during the growing 
season, in addition, if there is already known and dynamics characteristics energy 
accumulation in the process of development, it will be possible to program the 
differentiated water requirement of plants for the entire growing season, which will 
allow more economical use of expensive water resources especially in a dry steppe 
zones. 
 
UOT 631.42 
 
ARPA BİTKİSİ ALTINDA TORPAĞIN AQROFİZİKİ 
 XASSƏLƏRİNİN DİNAMİKASI 
 
Ə.M.ƏHMƏDOVA, 
Doktorant 
 N.Q.HÜMMƏTOV, 
Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent 
Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutu, AZ1098 Bakı, Pirşağı qəs., 2№-li Sovxoz 
[e-mail]
 
Məqalədə Dağlıq Şirvanın quraq dəmyə şəraitində becərilən arpa bitkisi 
altında açıq-şabalıdı torpağın aqrofiziki xassələrinin dinamikası müzakirə olunur. 
Eyni mineral gübrə və bitki mühafizəsi tədbirləri fonunda meteoroloji şəraitə uyğun 
olaraq torpağın aqrofiziki xassələrinin, su-hava rejiminin və bitkinin 
məhsuldarlığının aqrotexniki amillərdən (sələf, 6-8 sm dərinlikdə diskiləmə, 8-10 sm 
dərinlikdə diskiləmə və kultivasiya, 20-22 və 25-27 sm dərinlikdə şumun müxtəlif 
kombinasiyaları) zəif asılı olduğu müəyyən edilmişdir. Bitkilərin sünbülləmə 
fazasından başlayaraq vegetasiyanın sonuna doğru və biçindən sonra da torpağın 

---

500 
aqrofiziki xassələri tarazlıq qiymətlərinə yaxınlaşdığından nisbi stabilləşmə müşahidə 
olunur. Torpağın şum və şumaltı qatlarının aqrofiziki xassələrə görə differensasiyası 
bitkilərin kök sisteminin inkişaf dinamikası ilə şərtlənir. May-iyun aylarının kəskin 
quraq keçməsinə baxmayaraq qara herik variantında torpaqda əlverişli rütubət 
ehtiyatının çox olması arpanın bioloji məhsuldarlığının 15 s/ha, dən məhsulunun isə 
6 s/ha artıq olmasına şərait yaratmışdır.