86
Cədvəl 2.
Yerli və introduksiya olunmuş yumşaq buğda sortlarında təyin edilmiş qliadin
patternləri
s/s
Nümunələr
patternlər
s/s
Nümunələr
patternlər
1
Qobustan
1
1
1
1
30
Yeganə
25
9
12
24
2
Bol buğda
2
1
2
2
31
Tale 38
26
10
13
25
3
Arzu
3
2
3
3
32
Murov 2
27
11
14
26
4
Birlik
4
3
4
4
33
Qırmızı gül 1
28
12
14
27
5
Gürgənə
5
2
5
5
34
Qobustan
29
13
15
28
6
Qarabağ
6
3
4
6
35
Starshina
30
14
2
29
7
Bezostaya 1
7
3
4
7
36
CO970547-7
31
14
2
30
8
Anza (marker)
8
4
3
8
37
Zubkov
27
15
16
31
9
Zərdabi
9
3
5
9
38
MV06-02
32
16
17
5
10
Pərzivan1
10
3
5
10
39
Gerek
32
2
4
32
11
Pərzivan 2
11
3
4
11
40
Gloriya
33
2
18
33
12
Qrekum 75/50
12
3
5
11
41
TX96V2847
22
3
19
34
13
Dürdanə
13
3
3
5
42
Arlin/Yuma
34
17
16
35
14
Mirbəşir 128
14
5
6
12
43
MV Dalma
35
5
20
36
15
Tərəqqi
15
6
6
13
44
Destin
6
5
21
37
16
Azəri
16
2
6
11
45
Dyuopebusa
36
18
22
38
17
Əkinçi 84
17
7
4
11
46
OK00421
36
3
23
39
18
Qiymətli 2/17
18
7
6
14
47
Altay
37
9
22
5
19
Zirvə 85
19
1
7
15
48
Mima
38
1
24
11
20
Nurlu 99
1
7
7
16
49
LC927/Petja
39
1
7
11
21
Əzəmətli 95
20
1
7
17
50
Sönməz
40
19
17
1
22
Şəki 1
21
2
6
18
51
Steklovidnaya 24
7
1
25
1
23
Ruzi 84
22
7
4
19
52
Dalnitskaya
41
5
10
28
24
Günəşli
23
1
8
20
53
Vita
25
3
26
28
25
Şəfəq
23
1
9
20
54
Azəri
42
2
25
40
26
Səba
7
8
10
21
55
SG-S1915
43
10
27
41
27
Şəfəq 2
24
1
11
22
56
Karahan
20
3
5
3
28
Uğur
7
2
5
5
57
U1254-7-9-2-
1/TX86A5616//Rin
a-6
44
3
28
42
29
Aran
23
3
7
23
Patternlərin ümumi sayı
44
19
28
42
133
Nümunələr arasında ω-5 S-nin rastgəlmə tezliyi 87,8% olmaqla yüksək tezlikli,
ω- 12 S-nin rastgəlmə tezliyi 35,1% olmaqla orta tezlikli, ω- 17 S-nin rastgəlmə
tezliyi 1,7% olmaqla aşağı tezlikli kimi hesablanmışdır. γ- 2 S-nin rastgəlmə tezliyi
65,0% olmaqla yüksək, γ- 5 S-nin rastgəlmə tezliyi 39,0% orta və γ-1 S-nin rastgəlmə
tezliyi isə 16% olmaqla aşağı tezlikli olmuşdur. β- 4 S-nin rastgəlmə tezliyi 93,0%
olmaqla yüksək, β- 6 S-nin rastgəlmə tezliyi 47,3% olmaqla orta, β- 1 S-nin
rastgəlmə tezliyi 12,2% olmaqla aşağı göstəricili olmuşdur. Yumşaq buğda sortları
arasında α-2 S-in rastgəlmə tezliyi 88,0% olmaqla yüksək, α-3 S-in rastgəlmə tezliyi
53,0% orta, α- 4 S-in rastgəlmə tezliyi isə 19,2% olmaqla aşağı göstərici kimi
müəyyən edilmişdir (Cədvəl 2).
Tanaka və b. (2003) Yaponiya mənşəli 107 buğda nümunəsində qliadinlərin
elektroforetik patternlərini müəyyən etmək üçün A-PAGE üsulundan istifadə
87
etmişlər. Müəyyən olunmuşdur ki, Yaponiya buğda nümunələri 46 patterndən ibarət
olmaqla digər ölkələrdə becərilən buğdaların patternlərindən yüksək dərəcədə
fərqlənir.
Müxtəlif ərazilərdə becərilən 7 Yapon buğda kolleksiyasında aparılan
müşahidələr zamanı qliadin patternlərində dəyişkənliklər müşahidə edilmişdir [13].
Müxtəlif yerli və əcnəbi mənşəli yumşaq buğda sortlarının monomer prolamin
zülal markerlərinin identifikasiyası, sortların qliadin elektroforetik (EF) spektrlərinə
görə zəngin pattern strukturuna malik olması, onların müxtəlif zonalarda genetik
adaptasiyası onlar arasında yüksək polimorfizmin olmasını göstərir.
ƏDƏBİYYAT
1.
Kərimov Ə.Y., Sadıqov H.B., Əliyev C.Ə
.
Yumşaq buğda sortlarında
qliadinkodlaşdıran lokusların allellərinin identifikasiyası və genetik müxtəliflik
indeksinin tədqiqi. //AMEA-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), 2009, № 4,
s. 3-11
2.
Sadıqov H.B. ICARDA-dan introduksiya olunmuş tetraploid buğda növlərinin
genetik müxtəlifliyinin monomer prolaminlərlə tədqiqi. //AMEA-nın Xəbərləri
(biologiya və tibb elmləri), cild 69, №3, Bakı: Elm, 2014, s. 73-80
3.
Bакар А.Б. Клейковина пшеницы. Институт биохимии, Москва, 1961, 251 с.
4.
Каримов А.Я. Исследование индекса генетической схожести и
идентификация сортов мягкой пшеницы способом глиадинового маркера.
Современные проблемы науки и образования, Москва: Академия
естествознания, №6, 2009, с. 13-21
5.
Попереля Ф.А. Полиморфизм глиадина и его связь с качеством зерна,
продуктивностью и адаптивными свойствами сортов мягкой озимой
пшеницы.Москва: Агропромиздат, 1989, с. 138-149
6.
Попереля Ф.А.Бито М., Созинов А.А. Связь блоков компонентов глиадина с
выживаемостью растений и их продуктивностью, окраской колоса и
качеством муки у гибридов F
2
скрещивания сортов Безостая 1и Цривена
звезда.// Докл.ВАСХНИЛ, 1980, № 4, с. 4-7
7.
Созинов А.А. Полиморфизм белков и его значение в генетике и селекции.
М.: Наука, 1985.
8.
Собко Т.А. Идентификация локусу який контроле синтез спирторозчинных
белков ендосперма в озимой мягкой пшеници//Висник с.-х. науки, 1984, № 7,
с. 78-80
9.
Branlard G., Dardevet M., Saccomano R. et al. Genetic diversity of wheat storage
proteins and bread wheat quality // Euphytica, 2001, v. 119, p. 59–67
10.
Nei M. Analysis of gene diversity in subdivided population. //Proce. Nat. Acad.
Sci. USA., 1979. V.70, p.3321-3323
11.
Rohlf F.J. NTSYS-pc. Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System:
Version 2.1. Applied Biostatistics, New York, 2000
12.
Shepherd K.W. Chromosomal control of endosperm proteins in wheat and rye.-In:
Proc. 3
rd
Intern. wheat genet. Sump / Ed.K.W. Finlay, K.W.Shepherd. Canberra:
Austral. Acad. Sci., 1968, p. 86-96
88
13.
Tanaka H., Tomita M., Tsujimoto H. et al. Limited but specific variations of seed
storage proteins in Japanese common wheat (
T.aestivum
L.). //Euphytica, 2003,
v.132, p.167-174
14.
Wrigley C.W., Lawrence G.J., Shepherd K.W. The association of glutenin subunits
with gliadin composition and grain quality in wheat. // Aust. J. Plant Physiol.,
(1982), v.9, p. 15-30
Dostları ilə paylaş: |