Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRL
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Cədvəl 2. Keyfiyyətin idarəedilməsi sisteminin xüsusi funksiyalarının
tərkibi (ISO 9000 seriyalı standart əsasında formalaşan)
ISO 9000 (elementləri) Keyfiyyətin spiralı mərhələsi (ISO standartlarına aid)
Funksiyalar 1 2 3 Rəhbərliyin məsuliyyəti
Keyfiyyət sahəsində ümumi siyasət və öhdəliyin məqsədinin müəyyən edilməsi və formalaşması; Anlayışın təmin edilməsi və keyfiyyət sahəsində ümumi siyasətin həyata keçirilməsi. Keyfiyyət sisteminin təşkili
İş ləmənin və
keyfiyyət sisteminin mükəmməlləşməsinin təşkili Keyfiyyət sisteminin pirinsipləri
Keyfiyyət sistemi pirinsiplərinin hazırlanmasının təşkili; Keyfiyyət sisteminin təşkilati sturukturunun formalaşması; Keyfiyyət sistemində öhdəliklərin, səlahiyyətlərin, şöbələrin və personalın qarşılıqlı ə laqəsi və qarşılıqlı hərəkətinin təşkili və yerləşdirilməsi; Keyfiyyət sistemində hər bir növ fəaliyyətə ümumi və konkret cavabdehliyin müəyyən edilməsi; Vaxtında lazımi ehtiyyatlarla müəyyənləşmə və planlı təminat; Keyfiyyət sistemində sənədləşdirmənin və sənədləşdirmə ilə təmin edilmənin təşkili və keyfiyyəti idarəetmə prosedurunun işlək
29
vəziyyətinin saxlanması; Keyfiyyət sahəsində fəaliyyətin müxtəlif bir-biri ilə bağlı növləri ilə idarəedilməni təmin edən, keyfiyyət məqsədli proqramların hazırlanması və tədbirlərin hazırlanmasının təşkili; Keyfiyyət sisteminin təşkili və
daxili yoxlamaların keçirilməsi; Keyfiyyət sisteminin analizi və qiyməti.
Statistik metodların istifadəsi
spiralının bütün
mərhələlərində statistik metodların təşkili və istifadəsi.
Personal Rəhbərliyin və işçilərin lazimi səviyyədə səriştəliyinin, ixtisasının və hazırlığının müəyyən edilməsi və qiymətləndirilməsi; Keyfiyyət sahəsində personalın fəaliyyətinin təşkili və stimullaşdırılması və hər bir işçinin fəallığının artırma; Personalın ixtisasının xüsusi hazırlığı və yüksəldilməsi. Təhlükəsizlik və hüquqi məsuliyyət.
Keyfiyyət spiralının bütün mərhələlərində məhsulun təhlükəsizliyinin və faydalılığının təşkili və təmin edilməsi. Bunula bağlı hüquqi məsuliyyətin minumuma endirilməsi ilə
məhsulun keyfiyyətinin hüquqi təmin edilməsi.
Keyfiyyət haqqında məlumatların sənədləşdirilməsi və qeyd edilməsi
Keyfiyyət sisteminin bütün
kompleks sənədlərinin işlək vəziyyətdə tətbiqi və saxlanılması; Keyfiyyət haqqında məlumatların qeydiyyat və qorunması, məhsulun keyfiyyəti haqda
məlumatların qeydiyyatının təşkili və onun yüksəlməsinə olan xərclər, keyfiyyətə olan xərclərin nəzarəti. Marketinq çərçivəsində keyfiyyət Marketinq bazarının axtarışı və öyrənilməsi Satış bazarlarının öyrənilməsi; Məhsul keyfiyyətinə alıcıların olan tələblərinin öyrənilməsi; Məhsul tələbatının və keyfiyyətinin səviyyəsinin proqnozlaşdırlması; Keyfiyyət haqda istehlakçılarla əks əlaqələrin təşkili; Məhsulun reklamı.
30
İ stehsalat prosesində keyfiyyət istehsalat proseslərinin hazırlanması istehsalatın texnoloji hazırlığı
İ
idarəetmə Qablaşdırmanın istehsalı və qorunması İ stehsalat zamanı məhsulun keyfiyyətinin stabilliyinin təmin edilməsi; Məhsulun qablaşdırılması və saxlanması keyfiyyətinin təmin edilməsi. Məhsulun yoxlanılmsı Nəzarət, təcrübə aparılması və müayinə
Məhusulun nəzarəti və sınaqdan keçirilməsi
Uyğunsuzluq İ stehsal, nəzarət, təcrübə aparılması və müayinə, sonrakı mərhələlər Tələblərə uyğun olmayan məhsulda qüsur və zayların analizi
Korrektə təsirinin nəticələri Nəzarət, sınaq
işlərinin aparılması və müayinə Məhsulun qoyulmuş tələblərdən kənara
çıxmasının təmin edilməsi; Nəzarət-ölçü aparatı ilə sınaqlardan keçirilmə Keyfiyyət dövrəsinin bütün mərhələləri Istehsalın, montajın və xidmətin metroloji təmin edilməsi Yükləmə-boşaltma işləri və istehsalatdan sonrakı ə məliyyat Məhsulun realizəsi və yerləşdirilməsi, sonrakı mərhələlər Məhsulun daşınmasının keyfiyyətinin təmin edilməsi; Məhsulun montajının və sazlanmasının keyfiyyətini təmin etmə; Məhsulun istismarı zamanı keyfiyyətin analizi; Məhsulun təminat verilmiş təmiri; Məhsulun servis xidməti; Məhsulun təkrar istifadəsi.
Keyfiyyəti idarəetmənin tətqiqi onun obyektlərinin bir-biri ilə qarşılıqlı ə laqə və təsirdə öyrənilməsi prosesi kimi müəyyən metodoloji bazadan və metodlardan istifadəni nəzərdə tutur.
Keyfiyyət sahəsində qarşıya qoyulan məqsədə nail olmaq üçün idarəçilik fəaliyyəti, idarə olunan obyektə təsirin üsul və qaydaları keyfiyyətin idarəedilməsinin metodlarını təşkil edir. Praktikada keyfiyyətin idarəedilməsinin iqtisadi, təşkilati-tapşırma(inzibati) və sosial-psixoloji metodları geniş tətbiq olunur. Onlar müxtəlif əlamətlərə görə təsnifatlaşdırılır.
31
Cədvəl 3.Keyfiyyətin idarəedilməsi metodlarının təsnifatı. Təsnifatın əlaməti
Keyfiyyətin idarəedilməsi metodları
təşkilati-tapşırma iqtisadi sosial-pisxoloji Tətbiq üçün əsas keyfiyyətə qoyulan tələblərə əməl olunması zəruriəti və keyfiyyət üçün məsuliyyətin mövcudluğu maddı maraq mənəvi maraq Təsirin xarakteri Birbaşa
dolayı Dolayı
Ə sas təsir etmə vasitəsi təşkilati (reqramentləşdirməvə standartlaşdırma) iqtisadi (əmək haqqı,qiymət və s) sosial (şəxsiyyətin xüsusiyyətləri, şə xsiyyətin statusu, işçilərin marağının ümumiliyi və s.) Metodun seçilməsi üçün əsas təşkilati təhlil texniki-iqtisadi təhlil sosial-pisxoloji tədqiqat. Metodun seçilməsində məhdudiyyətlər keyfiyyət sahəsində tələblərə və hüquqi normalara uyğunluq iqtisadi qanunla ra, keyfiyyət səviyyəsinə və normativlərə uyğunluq mənəvi-etik normalara, qaydalara və tələblərə uyğunluq
Qeyd etmək lazımdır ki, texnoloji metodlardan da keyfiyyətin idarəedilməsində, həm də təmin edilməsində tətbiq edilir.
Keyfiyyətin idarəedilməsinin iqtisadi metodları. Keyfiyyətin idarəedilməsinin iqtisadi metodları müəssisə və təşkilatların işçilərini və kollektivlərini keyfiyyətin daim yüksəldilməsinə, onun zəruri səviyyəsinin təmin edilməsinə həvəsləndirilən iqtisadi şəraitin yaradılması ilə reallaşdırılır.
Keyfiyyətin idarəedilməsinin iqtisadi metodlarına aşağıdakılar daxildir: 32
- keyfiyyətin idarəedilməsi sahəsində fəaliyyətin maliyyələşdirilməsi. (keyfiyyətin idarəedilməsi sahəsində yeniliklərin, yeni və modernləşdirilmiş məhsul növlərinin işlənməsi üçün kreditlərin verilməsi; borcların verilməsi, qiymətin müəyyənləşdirilməsi, kalkulyasiya, xərclərin və nəticələrin tutuşdurulması);
- keyfiyyətin idarəedilməsi sisteminin bölmələrində təsərrüfat hesabı; - istehsalın iqtisadi stimullaşdırılması, istehlakçılara onların tələblərinə uyğun məhsul və xidmətlərin təqdim edilməsi;
- yeni və moderinləşdirilmiş məhsul və xidmət növlərinin yaradılmasının biznes-planlaşdırılması, onlar üçün beynəlxalq standartların tələblərinə uyğun keyfiyyət sisteminin işlənməsi;
- məhsul və xidmətlərin keyfiyyət səviyyəsi nəzərə alınmaqla onların qiymətinin müəyyənləşdirilməsi;
- keyfiyyət üçün iqtisadi həvəsləndirmə fondlarının, o cümlədən keyfiyytə, məhsulun, texnikanın texnologiyanın yaradılması və modernləşdirilməsinə görə həvəsləndirmə və mükafatlandırma fondlarının təşkil olunması; - istehsal sisteminin hər bir iş yerində və ümumilikdə idarəetmə sistemində keyfiyyət görə əmək haqqının ödənilməsi və maddi həvəsləndirmə sisteminin tətbiqi; - tədarük edilən məhsulun və göstərilən xidmətlərin keyfiyyətindən asılı olaraq tədarükçülərə iqtisadi təsir vasitələrindən istifadə üçün şəraitin yaranması. İqtisadi metodlardan istifadəyə nümunə kimi maddi stimullaşdırmanı göstərmək olar. Bu zaman qabaqcadan əmək haqqının artırılmasının müqabilində işçidən öz əməyinin keyfiyyətinə daha yüksək məsuliyyət, böyük entuziazim və nəticə kimi yüksək keyfiyyətli məhsul gözlənilir: “daha yüksək əmək haqqı – daha yüksək keyfiyyət”. Bu, məsələyə hal-hazırda geniş istifadə olunan “yüksək səmərəlilik – yüksək əmək haqqı” kimi yanaşmaya ziddiət təşkil edir. Birinci, metodiki yanaşmanın nə qədər faydalı və səmərəli olmasını Yaponiyanın “Omron” 33
korporasiyasında qazanılan nailiyyətlərin misalında görmək olar. Lakin bu korporasiyanın təcrübəsi göstərir ki, belə yanaşmadan diferensial şəkildə, hər bir kəsin əməyini hərtərəfli qiymətləndirməklə, subyektivliyə və bərabərləşdirməyə yol vermədən istifadə edilməlidir. Bu metodun geniş miqyasda reallaşdırılması nəticə etibarı ilə əhalinin təlabatını və alıcılıq qabiliyyətini yüksəldə bilər (əmək haqqının artması ilə ə laqədardır). Bu da uyğun olaraq realizasiya olunan məhsulun həcmini, müəssisələrin (metodun tətbiq edilidiyi müəssisə də daxil olmaqla) ümumi gəliri artırır. Məhsulun satış həcmi yalnız keyfiyyətin yaxşılaşdırılması ilə yox, həm də maya dəyərinin azalması (sonra bu, qiymətin aşağı düşməsinə gətirir) və istehsalın həcminin böyüməsi ilə artır. Bunu aşağıdakı cədvəlin köməkliyi il əbelə xarakterizə edə bilərik: Cədvəl.4 “Daha yüksək əmək haqqı – daha yüksək keyfiyyət” əmək haqqının ödənilməsi metodundan istifadənin pirinsipial mahiyyəti.
Keyfiyyətin idarəedilməsinin təşkilati-tapşırma metodu. Keyfiyyətin idarəedilməsinin təşkilati-tapşırma metodları keyfiyyətin yüksəldilməsinə və zəruri keyfiyyət səviyyəsinin təmin edilməsinə yönəldilmiş, icra üçün məcburi, direktiv, ə mr və sərancamlar vasitəsilə həyata keçirilir. Keyfiyyətin idarəedilməsinin təşkilati-tapşırma qurupuna aşağıdakılar daxildir (14,19): - reqlamentləşdirmə (ümumi təşkilati, funksional, vəzifə,struktur); - standartlaşdırma Realizasiya (satış) həcminin artması Ə məyin, məhsulun və xidmətin keyfiyyətinin artırılmaslı Ümumi gəlirin artması Ə mək haqqının yüksəlməsi Tələbatın və alıcılıq qabiliyyətinin artırılması 34
- normalaşdırma (vaxt, say, nisbətlər, ədədi kəmiyyətlərin normaları bazasında); - təlimatlandırma (tanış etmə, izah, məsləhət, xəbərdarlıq); - tapşırma təsirləri (əmr, sərəncam, göstəriş, qərar, icraya nəzarət və s.) Təşkilati-tapşırma metodlarının tətbiqi müxtəlif statuslu sənədlər toplusunun yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu zaman hər bir sənədin məzmununun keyfiyyətinə son dərəcə sərt tələblər qoyulmalıdır. Əks halda keyfiyyətin idarəedilməsi üzrə qeyd olunan metodlar idarəetmə təcrübəsində tam reallaşa bilməz. Keyfiyyətin idarəedilməsi üzrə sənədlərə qoyulan tələblər bunlardır: informasiyanın şərhində məntiqi ardıcıllıq və dəqiqlik; qeyri-birqiymətli, şərh olunma ehtimalını istisna etmək üçün ifadələrin sadəliyi, konkretliliyi və dəqiqliyi; sübut və dəlillərin inandırıcı olması; informasiyanın səlisliliyi, ifadəli olması; kifayətlilik və əsaslılıq; böyük olmayan həcm; az dəyişkənlilik (stabillik); keyfiyyətli ifadə tərzi.
Keyfiyyət sahəsində siyasət keyfiyyətin idarəedilməsinin mühüm tərkib hissəsidir. Keyfiyyətin idarəedilməsinin təşkilati-tapşırma metodu istifadə edilərkən sənədləşmədə bu sənəd birinci olmalıdır.
Keyfiyyətin idarəedilməsinin texnoloji metodları. Elm və texnikanın müasir imkanları keyfiyyətin idarəedilməsini mütəlif metodlarla həyata keçirməyə şə rait yaradır və bu zaman konkret hansı metodun seçilməsi idarə olunan obyektin xassələrindən daha çox asılıdır. Keyfiyyətin idarəedilməsinin bütün texnoloji metodlarını belə quruplaşdırmaq olar: avtomatik, avtomatlaşdırılmış, mexanikləşdirilmiş və əl ilə.
Keyfiyyətin idarəedilməsi təcrübəsində statistik metodlar da geniş istifadə edilir. Onlar keyfiyyətin izlənməsinin qarşılıqlı əlaqəli kompleks üsullarını özündə birləşdirir. Statistik metodlara daxildir: statistik tənzimləmə, statistik qəbul nəzarəti, statistik təhlil, keyfiyyətin statistik qiymətləndirilməsi. İlk iki metod əsasdır və keyfiyyətin idarəedilməsində bilavasitə istifadə edilir, sonuncu iki metod isə məsələnin əsas metodlarla həllində onlara köməkçidir.
35
Keyfiyyətə nəzarət, keyfiyyətlə əlaqədar qarşıya qoyulmuş bir hədəf, məqsəd və ya standartlara çatmaq üçün tətbiq edilən taktikalar və fəaliyyətdir. Bu fəaliyyətlər – nəzarət – statistikanın tutulması – qüsurların təsbit edilməsi – qüsurların mənbələrinin aşkar edilməsi və - necə düzəltilməsi gərəktiyini ehtiva edən bir sistem içərisində yer almaqdadır. Keyfiyyətə nəzarətin tətbiq olunması, 1900- cü illərdə son məhsulun “yaxşı” “pis” olaraq təsnifi ilə başlamış, ilk keyfiyyətə nəzarət fəaliyyəti olan Statistik Keyfiyyətə Nəzarət, 1920-ci illərdə BELL Labaratoriyasında professor W.В. Shewhartın nəzarət sxemlərinin kəşfi, Dodge və Romingin öz adlarını verdikləri nümunələrin yoxlanılması planlarını inkişaf etdirməklə tətbiq olunmağa başlanılmışdır. Məhz Shewhartı, Qərb keyfiyyət fəlsəfəsinin banisi olaraq görürlər. Shewhart elminin davamçıları W. Edwards Deming və J.M.Jurandır. Həm Deming, həm də Juran istehsal sahələrində statistik metodları təbliğ və tətbiq ediblər. Keyfiyyətə nəzarətin statistik metodlarında ikinci dünya müharibəsi vaxtı Amerika, müharibədən sonra isə Demingin təşəbbüsü ilə Yaponiyada istifadə olunmağa başlanılmışdır. 1950- ci illədə isə sadəcə istehsal, yoxlama və keyfiyyətə nəzarət bölmələrinin deyil, hər bölmənin keyfiyyətdən məsul olduğu ÜKM- i anlayışı “General Enerji” firmasının Newyorkdakı mərkəzində keyfiyyət mütəxəssisi işləyən professor Armand V. Feigenbaum tərəfindən irəli sürülmüşdür. Onun Ümumi Keyfiyyətə Nəzarətə aid məqaləsi 1957-ci ildə “Industrial Quality Control” jurnalının may ayı sayında nəşr olundu və bunun ardınca 1961-ci ildə “Total Quality Control: Engineering and Management” (Ümumi Keyfiyyətə Nəzarət: Mühəndislik və İdarəetmə) adlı kitabı nəşr olundu. 1980-cı illərdə Keyfiyyət Çevrəsinin atası sayılan professor Kaoru İshikawa tərəfindən keyfiyyət anlayışına yeni bir əlavə edərək ona Yapon stili Ümumi Keyfiyyətə Nəzarət və ya firma səviyyəsində keyfiyyətə nəzarət demişdir. Firma səviyyəsində nəzarətdə həm bütün bölmələr, həm də firmanın prezdenti, müdirlər, orta səviyyəli idarəedicilər, işçi heyəti, ustalar və satış agentlikləri də daxil olmaqla hamı keyfiyyətdən məsuldurlar. 36
1970-ci illdə Qərb ölkələri xammalın mənbəyinə enərək tədarükçü/satıcılar səviyyəsini də sistemə alan İnteqrasiya Keyfiyyətə Nəzarət anlayışı gətirilmişdir. Hal-hazırkı vaxtda isə dördüncü mərhələ olaraq adlandıra biləcəyimiz Ekologiyanın keyfiyyətinə önəm artmışdır. Keyfiyyətin idarə olunması sahəsində görkəmli mütəxəssis olan Tokio Universiteti professoru Kaoru İshikawa işçilərin keyfiyyət sahəsində özlərini durmadan təkmilləşdirmələrini işində öncül istiqamətləri təyin etmək üçün statistik üsullarından yararlanmağa, məlumatların düzgün toplanıb təqdim olunmasına, Pareto dioqramının tətbiqinə xüsusi əhəmiyyət verir. Həmçinin o, hər hansı prosesin son nəticəsinə təsir göstərən müxtəlif amilləri bir araya gətirib səbəb-nəticə düsturu üzrə sistemləşdirməyi təklif edir. Bu üsula İshikawa diaqramı, yaxud balıq skeleti diaqramı olaraq bilinməkdədir. material dəzgah ölçülər
insan üsul keyfiyyət göstəriciləri
Səbəb Göstəricilər
Proses İ shikawanın göstərdiyi yanaşmaya görə keyfiyyət məhsulun özü ilə yanaşı sonrakı servislə, həmçinin şirkətin idarəsi və onun hər bir işçisi ilə bağlıdır.
37
Keyfiyyətin idarəedilməsinin nəzəriyyə və təcrübəsində 5 əsas mərhələ mövcuddur:
1) Nə istehsal etməli qərarını verilməsi və texniki şərtin yaradılması (hazırlanması).
2) İstehsal hazırlanmasının yoxlanılması və təşkilati məsuliyyətin bölüşdürülməsi.
3) Məhsulun istehsalı və xidmətlərin göstərilməsi prosesi.
4) Qüsurları aradan qaldırılması və əks əlaqənin yaradılması.
5) Uzun müddətli keyfiyyət proqramının işlənilməsi.
Yuxarıda göstərilmiş keyfiyyətin idarəedilməsi mərhələlərinin (etaplarının) məzmununu açıqlayaq:
Birinci mərhələdə adından da göründüyü kimi nə istehsal etməli olduğunun qərarı verilir və texniki şərtlərin yaradılması həyata keçirilir. İkinci, mərhələdə konstruksiyanın keyfiyyəti qiymətləndirilir. Çünki, istehsal olunan məhsulun keyfiyyəti konstruksiyada nəzərdə tutulmuş texniki göstəricilərə cavab verməsi hələ məhsulun keyfiyyətli demək olması demək deyil.Konstruksiyanın keyfiyyəti nəzərdən çıxarılmalı deyil.Üçüncü, mərhələdə məhsulun keyfiyyəti istehlakçıların tələblərini hansı dərəcədə ödədiyi qiymətləndirilir. Dördüncü, mərhələdə keyfiyyətə fikir verilməsə qüsurlu məhsulların sayı artacaq və zay məhsul istehlakçıya çatmamış onun qüsurları aradan qaldırılmalıdır.Beşinci, mərhələdə uzun müddətli keyfiyyət poqramını işləyib hazırlamaq müəssisələrin əsas proriteti olmalıdır.
Yuxarıda sadaladığımız bu mərhələlər içərisində ilk üç mərhələyə diqqət yetirmək lazımdır.Əgər biznesdə uğur qazanmaq istəyirsinizsə bu mərhələlərə fikir vermək lazımdır.
Məhsulun keyfiyyətinin idarəedilməsi aşağıda göstərilmiş meyarlara ə saslanır: 38
obyekt, məqsədlər, faktorlar, subyekt, üsullar, funksiya, vasitələr, pirinsip, kriteryaların növləri və s. Yəni keyfiyyətin idarəedilməsi məhsulun bütün yaranma tsiklini əhatə etməlidir: - istehsalın texniki hazırlığı; - girişlərdə nəzarət; - məhsulun hazırlanması prosesi; - təşkil, motivasiya və əməyin ödənilməsi; - uçot və maliyyə fəaliyyəti; - işin və məhsulun keyfiyyətinə nəzarət; - satışdan sonra xidmətlərin göstərilməsi. Keyfiyyətin idarəedilməsinə dair əsas misallar aşağıdakılardır: - satış bazarlarının araşdırılması; - istehsal olunan məhsulun yerli və xarici tələblərinin araşdırılması; - tətqiqat, planlama və istehsal proseslərinə metodların və təsir vasitələrinin işlənilməsi; - məhsulun keyfiyyəti haqda məlumatın toplanması, təhlili və saxlanılması. Məhsulun keyfiyyətinin idarəedilməsi aşağıdakı əməliyyatlardan ibarətdir: - məhsulun planlaşdırılması, idarəedilməsi və keyfiyyətinin yüksəldilməsi proqramının işlənib hazırlanması; - keyfiyyətə təsir edən bütün obyektlər haqda məlumatların toplanılması və təhlili; - keyfiyyətin təmin edilməsinə dair idarəçilik qərarlarının hazırlanması; - idarəçilik qərarlarının verilməsi; - idarəçilik qərarlarında irəli gələn obyektə keyfiyyətin dəyişməsi haqda məlumatların toplanılması və təhlili. İ darəçilik qərarları, idarəolunan proseslərin faktiki vəziyyəti ilə onun sahədə göstərilmiş göstəriciləri ilə müqaisədə verilir. Bəzən rəqabətə davamlılıq, texniki səviyyə və yaxud digər göstəricilər keyfiyyətin obyektinə çevrilə bilər. 39
İ darəetmənin subyekti – planlaşdırılmış keyfiyyət səviyyəsinə cavabdehlik daşıyan məhsul şəxslər və bütün idarəedici orqanlar aid edilir. Keyfiyyətin idarəedilməsinin məqsədləri-qeyri istehsal xərclərinin aşağı salınması üsulu ilə rəqabətə dözümlü məhsul istehsal etməkdir. İdarəçilik prosesinin effektivliyini artırmaq məqsədi keyfiyyət üzrə siyasət hazırlanmalıdır. Strategiyanın hazırlanmasına cavabdehliyi menecerlər daşıyır. Keyfiyyət strategiyası müəssisə strategiyasına uyğun hazırlanır. Strategiyaynan yanaşı məhsulun keyfiyyətinin idarəolunmasının taktikasıda işlənilməlidir. Taktika orta və ilkin təbəqə menecerlər tərəfindən hazırlanır və sıravi personal tərəfidən həyata keçirilir. Keyfiyyət üzrə siyasət müəssisənin siyasətinin bir hissəsidir və keyfiyyət üzrə rəhbərliyin əsasını təşkil etməlidir. Keyfiyyət üzrə siyasətin formalaşmasına aşağıdakı amillər təsir edir: - satış bazarındakı vəziyyət; - məhsulun rəqabətə dözümlülüyü; - elmi texniki tərəqqi və rəqiblərlə mübarizə; - firmanın daxilindəki vəziyyət; - müəssisənin inkişafına qoyulmuş investisiya. Keyfiyyət siyasəti “Keyfiyyətə rəhbərliyinə” daxil edilir. Keyfiyyətin idarəedilməsinin xüsusi funksiyalar aşağıda göstərilmiş kimi təsnifləşdirilir. I.Tələblərin, texniki səviyyənin və məhsulun keyfiyyətinin proqnozlaşdırılması: a) istehlakçıların məhsulun assortimentinə və keyfiyyətinə olan tələblərin aşkarlanması; b) istehlakçıların tələblərinin ödənilməsi sahəsində elmi-tərəqqi və iqtisadi imkanların araşdırılması; c) nomenklaturanın müəyyənləşdirilməsi, assortimentlər və keyfiyyət göstəricilərinin işlənməsi və məhsulun təkmilləşdirilməsi. II. Məhsulun keyfiyyətinin artırılmasının planlaşdırılması funksiyası:
40
a) yeni növ məhsulun işlənməsi; b) texniki səviyyənin və istehsal olunan məhsulun keyfiyyətinin artırılması; c) yeni məhsulun hazırlanması və mənəvi cəhətdən köhnəlmiş məhsulun istehsaldan çıxarılması. III. Məhsulun keyfiyyətinə tələblər və normativlər: a) müəyyən edilmiş məhsulun inkişaf prespektivinin araşdırılması; b) keyfiyyət göstəricilərinin siyahısı və standartlaşmametodlarının seçilməsi; c) normativ-texniki sənədləşdirmə zamanı təşkil və sınaq qaydalarının işlənilməsi. IV. Məhsulun attestasiyası. Yeni məhsulun işlənilməsi və istehsalın qurulması funksiyası: a) qısa müddətdə yeni məhsulunişlənilməsi və nümunənin hazırlanması; b) texniki və iqtisadi göstəricilərinin anoloji yerli və xarici məhsulların uyğunluğunun yoxlanılmasına yönəldilən funksiyalar.
Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|