Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRL
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
11. İşlə fəxr etmək.
İş çilərin gördükləri işdən fəxr etmələrini təmin edin. Müdirlər əsasən rəqəmlərə deyil, keyfiyyətə fikir verməlidirlər. 24
səviyyəni rəqəmlərlə dəyərləndirmə. Rəhbəlik və mühəndislik sahəsində çalışan işçilərin öz işləri ilə fəxr etmələrinə mane olan əngəlləri aradan götürün. Bu illik və məhsuldarlıq və məqsədlərlə idarətmənin edilməməsidir. 13. İşçiləri fərd kimi inkişaf etdirin.
İş çilərin təhsili və özlərini təkmilləşdirmələri üçün şərait yaradın.
məsuliyyətidir. Dəyişilməyə nail olmaq üçün şirkət içi vəzifə bölgüsunu həyata keçirin. Dəyişilmə hər kəsin məsuliyyət çərçivəsindədir.
Yapon şirkətlərinin bu gün dünya səviyyəsində rəqibsiz olmalarının ən böyük səbəbkarı yuxarıda da qeyd etdiyi kimi şübəsiz ki, Amerika İqtisadçısı W. Edwards Demingdir.
II Dünya müharibəsindən əvvəl Yaponların qiymətdə “ucuz”, keyfiyyədə “zəif” kimi tanınan (Made in Japon) bir imici vardı. Ancaq son illərdə bu imicdən qurtulmaq istəyən Yaponların ixrac mallarının xüsusiyyətləri yaxşı keyfiyyətdə və uyğun qiymət baxımından istehlakçıları daha çox cəlb etməkdədir.
Keyfiyyətin idarə olunmasının yapon sistemi şirkət və müəssisə rəhbərlərinin şüurunda dəyişiklikləri, təsərrüfatçılıqda yeni təfəkkürün bərqərar olunmasını hədəfləyir. Keyfiyyəti davamlı artırmağa, istehsalat məsrəflərinin minimuma endirməyə və məhsulu vaxtında tədarük etməyə yönələn TQM sistemi geniş tətbiq olunmaqdadır. Bu sistemin başlıca şüarı “təkmilləşmə sərhəd tanımır”dır. Keyfiyyətə dair sıfır qüsur, məsrəflər dair sıfır izafi xərc, tədarükə dair vaxta dəqiq riayət kimi məqsədlər qarşıya qoyulur. Bu məqsədlərin imkan xaricində olması dərk edilsə də, onları durmadan təqib etməyin, qazanılan nailiyyətlərə qane olunmamağın zərurəti hər kəsin şüuruna hakim kəsilib. Bu fəlsəfə “quality improvement”, yəni keyfiyyətin daim yüksəlməsi ibarəsində öz ifadəsini tapır.
TQM-ın yaponsayağı qavramı keyfiyyətin 4 qat keyfiyyət təminatı nəzərdə tutulur. Birincisi, məhsulun keyfiyyət standartına uyğunluğu; ikincisi, istehsal olunan malların bazarda müştəri tapması üçün həm də istismar tələblərinə uyğun olması; üçüncüsü, yüksək keyfiyyət və ucuz qiymət ki, buna nail olmağın yeganə
25
vasitəsi olaraq qüsursuz istehsalat düşünülür. Belə bir istehsalat isə yalnız müvafiq insan amilinə, yəni istehsalatın bütün sahələrində, bütün mərhələlərində çalışan fəhlələrin daim ən yüksək keyfiyyətə can atmasına əsaslana bilər. Və nəhayət, dördüncüsü, gizli ehtiyacın qarşılanması. Belə ki, istehlakçının bütün aşkar ehtiyaclarını ödəyən məhsulların bol olduğu inkişaf etmiş ölkələrdə müştərinin hətta gizli, heç ağlına belə gətirmədiyi ehtiyaclarını qarşılamağa qadir olan məhsullar bazarda üstünlük qazana bilir. Fotoaparatın mobil telefon ilə vəhdətinə bənzər fərqli məhsullar istehlakçının diqqətini cəlb etməyin əlverişli vasitəsidir. Yaponyada “KAİZEN” olaraq bilinən keyfiyyətin ümumi idarəolunması şirkətin bütün işçilərinin fərdi nəticələrini maksimum artırmaq üçün durmadan, usanmada özlərini təkmilləşdirmələrini nəzərdə tutur. Kayzenin başlıca qaydaları sırasında: - metodikalar əsasında çalışmaq; - problemləri təkmilləşmə fürsəti kimi görmək; - yanız faktlara əsaslanmaq; - plan üzrə işləmək; - itkilərə yol verməmək; - düzənli və səliqəli çalışmaq; - vədləri yerinə yetirmək kimiləri var. Yaponyada sənayedə çalışan hər bir şəxs keyfiyyət yoxlamalarını anlamaq və daha irəli əməliyyatlar üçün özünü hazırlamaq barəsində ilkin və ümumi məlumatlara sahibdirlər. İşçilərin yüksək təhsil səviyyələri, firma üçün isçilərə istiqmətlənmiş istər iş vaxtı istərsədə işdən kənar zamanlarda keyfiyyətin idarəedilməsi proqramlarının tətbiqini və keyfiyyətin idarəedilməsini asanlaşdırır. Yaponiyada keyfiyyətin idarəedilməsinə dair kurs və seminarların olması (istənilən hər bir şəxs iştirak edə bilər) keyfiyyətin idarəedilməsinin sürətli inkişafını təmin edir. Keyfiyyətin idarəedilməsi təhsilinin əsas xüsusiyyətlərindən biridə uzun müddətli seminarların olmasıdır.Keyfiyyətin idarəedilməsi kurslarında əsasən keyfiyyət problemlərinə ən çox rast gəlinən sahələr üzərində dayanılmaqdadır. Ayrıca Keyfiyyətin idarəedilməsi sahəsinə marağı artırmaq üçün yüksək səviyyəli xarici mütəxəssisləri də Yaponiyaya çağırmaqda və bu mütəxəssislərin yapon
26
sənayesinin inkişafına böyük təsirləri olmaqdadır. Yaponiyada Radio, TV və Qəzetlər vasitəçiliyi ilə hazırlanan proqramlar və məqalələr keyfiyyət şüurunun yaranmasında və inkişafında təsirlidir. Hər il ölkədə keyfiyyətin idarə olunmasına dair 20-30 arası kitab nəşr olunur.Yaponiya Elmi-Texniki İşçilər Assosiasiyası hər birinin tirajı 200 min nüsxə olan aylıq üç jurnal nəşr edir.Demək olar ki, Yaponiya keyfiyyət barədə informasiya həcminə görə dünyada birinci yer tutur.
Yaponiyada tətbiq olunan keyfiyyətin idarəedilməsinin ən nəzərə çarpan xüsusiyyəti, 1962-ci ildən yaradılan Keyfiyyət Dərnəkləridir.
Keyfiyyət dərnəkləri, təbii ki, heyyətin və keyfiyyətin idarə olunmasının yapon konsepsiyalarının və praktikasının məntiqi davamı və inkişafı kimi meydana çıxmışdı. İlkin mərhələdə keyfiyyət dərnəklərinin yaradılması sənaye şirkətlərində xeyli çətinliklərlə qarşılandı və ciddi təşkilati səylərin göstərilməsini və xeyli məsrəflər olunmasını tələb etdi. Dərnəklər elə bir praktik formalara çevrildilər ki, onlarda səmərəliliyin yüksəldilməsinin idarəetmə üsulları və konsepsiyaları həyata keçirilməyə başladı. Fəhlələrin və ustaların təlimi keyfiyyət dərnəklərinin fəaliyyətinin mühüm formasıdır. Aparıcı şirkətlərin təlim proqramı meyda çıxdı: “Fudzi Seytetsu”(1951-ci il) metallurgiya şirkətində keyfiyyətə nəzarətin statistik metodlarının ustalara öyrədilməsi proqramı; “Tecco kekam” (1952-ci il) şirkətində keyfiyyətə nəzarət üzrə tədris materiallarının buraxılması; “Mitsubishi denk” (1952-ci il) şirkətinin təlim üzrə proqramı. Keyfiyyət dərnəklərinin əsas məqsədləri : - istehsalın təkmilləşdirilməsinə və müəssisənin inkişafına öz töhfəsini vermək;
- insana hörmət əsasında iş yerlərində layiqli və ürəkaçan şərait yaratmaq; - insanın qabiliyyətlərinin nümayiş etdirilməsindən və onun hədsiz imkanlarının aşkara çıxarılmasından ötrü əlverişli şərait yaratmaq.
1965-ci il ilin əvvəlinə kimi Yaponiyada 3700 dərnək qeydə alındı. Hazırda Yaponiyada 300 mindən çox dərnək qeydə alınıb.
Yapon firmalarını digərlərindən fərqləndirən ə sas xüsusiyyətlər aşağıdakılardır: 27
1. Yapon firmalarında çalışan işçilərin hamısı (ən alt səviyyədən ən üst səviyyəyə kimi) keyfiyyətin idarəedilməsi sahəsində kifayət qədər bilikləri var, Qərb ölkələrində isə keyfiyyətin idarəedilməsi sahəsində əsasən mühəndislər təhsil alırlar.
2. Yaponiyada yaradılan Keyfiyyət Dərnəkləri işçilərə və ustaları əhatə etməkdə və onların fəaliyyəti çox olmaqdadır, Qərb ölkələrində isə bu istiqamətdə heç bir meyl yoxdur.
3. Yaponiyada keyfiyyətin idarəedilməsi sahəsində hökümətin heç bir məcburi şərtləri yoxdur. Sadəcə, insanlar bu mövzuda şüurlu olduqlarından könüllü fəaliyyəti mənimsəməkdədirlər. Azad ticarətin nəticəsi olaraq müştərilərin alternativlər arasından daha çox seçim imkanına malik olmaları istehsalçıları yüksək keyfiyyətdə və ucuz mal istehsal etməyə məcbur edir.
Yapon Sənaye Standartları (JIS - Japan Industry Standardization) markası məhsullara milli keyfiyyət sertifikatı təqdim etməkdədir.JIS-dan sertifikat almaq üçün firmalarda mütləq statistik keyfiyyətə nəzarət şərti vardır. Bu şərtə əməl edən firmaların fəaliyyəti araşdırılır və onlara uyğunluq sertikiatı verilir. Ölkə miqyasında keyfiyyətin idarəedilməsinin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı fəaliyyəti Yapon Elm Adamları və Mühəndisləri Birliyi (JUST - Union of Japanese Scientists and Engineers)
ilə Yapon Standartları Birliyi (JSA - Standardize unity of the Japan) kimi xüsusi təşkilatların səylərindən meydana gəlməkdədir. Yaponiya keyfiyyət barədə informasiya həcminə görə dünyada birinci yeri tutur. Bu işdə milli televiziyanın da rolu böyükdür. Keyfiyyətin kompleks şəkildə idarəolunması kütləvi istehsalda meydana gəlib, az seriyalı və fərdi istehsalla məşğul olan şirkətlərə də yayılmış, tikintidə və xidmət sahəsində də tətbiq edilmişdir. Bu təcrübə olduqca diqqətəlayiqir. Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|