Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti
Turşudulmuş süd məhsullarının kimyəvi tərkibi
Yüklə 1,05 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turşudulmuş süd məhsullarının çeşidləri.
- Xaricdən respuplikamıza gətirilən zaman turşudulmuş süd məhsullarının qablaşdırılmasının, daşınmasının, saxlanmasının keyfiyyətinə təsiri
- Müxtəlif temperaturda turş süd məh. saxlanma müddəti, saat-la.
- Xaricdən respublikamıza gətirilən turşudulmuş süd məhsullarının gömrük ekspertizası .;
- Orta nümunənin götürülməsi
- Orqonoleptiki göstəricilər
- Fiziki-kimyəvi ekspertiza
- Pınar” kəsmik məmulatında turşuluğun təyini üzrə riyazi –statistik hesablama
- Pınar” kəsmiyində yağın təyini üzrə riyazi-statistik hesablanmalıdır.
- Xaricdən respublikamıza idxal olunan turşudulmuş süd məhsullarının statistikası
Turşudulmuş süd məhsullarının kimyəvi tərkibi
Turşudulmuş süd məhsullarının çeşidləri.
Qatıq ilə yoqurt mədə şirəsinin ifrazıni çoxaldır. Mədəaltı vəzin fəaliyyətini yaxşılaşdırır. Onlar kolıt, qastrit, qaraciyər və öd yolları xəstəlikləri, qəbizlik, hipertoniya, qanazlığı, piylənmə, infarkt zamanı çox xeyirlidi. Kəsmik və Süzmə uşaqların qidasında əvzəedilməzdir. Onlar inkişafda olan uşaqların boy artımını, sinir sistemin funksiyasını, sümüklərin inkişafını normalaşdırır. Y üksək qidali turşudulmuş süd məhsullarından biri də turş xamadır. Xama zülal və yağla zəngindir. X Ayran qocalar və uşaqlar üçün xeyirlidir. ama,
Turşudulmus süd məhsullarından biri olan kefirin vətəni Şimali Osetiya sayılır. Bu xeyirli məhsulun istehsalında xüsusi kefir göbələyi “iştirak edir”. Kefirin tərkibində süd turşusundan əlavə spirt və karbon qazı vardır. Xaricdən respuplikamıza gətirilən zaman turşudulmuş süd məhsullarının qablaşdırılmasının, daşınmasının, saxlanmasının keyfiyyətinə təsiri Turşudulmuş süd məhsullarının qablaşdırılması: Qüvvədə olan NTS əsasən, süd məhsulları istehsal edən müəssisələr xamanı fərqli tutumlu nazirlik tərəfindən təsdiqlənən sanitar-gigiyenik normaların tələbinə cavab verən çəlləklərə, aliminium bidonlara, flyaqalara və s. qablaşdırılır. Hermetik tarada olan qatılaşdırılmış süd konservi havanın temperaturu 0÷10ºC, nisbi rütubəti 85% olan yerdə 12 ay, hermetik olmayan tarada 8 ay: qatılaşdırılmış süd və şəkərlə kakao və qəhvə konservləri 6 ay saxlanıla bilər. Qablaşdırılan süd və süd məhsulları markalanmalı və üzərində aşağıdakı məlumatlar olmalıdır: -istehsalçının adı və ünvanı -məhsulun adı -yağın kütlə payı -əmtəə nişanı -məhsulun xalis çəkisi -tərkibi -istifadə edilməsi haqda məlumatlar -saxlanılma müddəti və şəraiti -standartın nömrəsi və sairə. Süd qablaşdırılmış paketlər zədəsiz olmalıdır. Süd və süd məhsullarının yararlılıq müddəti istehsalçı tərəfindən müəyyən olunur və məhsulun etiketində göstərilir. Saxlanma müddəti bitmiş südün istifadəsi sağlamlığımız üçün təhlükəlidir. Ona görə süd alarkən diqqətli olmaq vacibdir. Südün daşınması. Bu məqsədlə ixtisaslaşmış soyudulan avtomobil, soyudulan dəmiryolu və soyudulan su yolu nəqliyyat vasitəsindən istifadə edilir. Süd emalı müəssisələrinə və ticarətə əsasən ixtisaslaşmış soyudulan avtomobil nəqliyyatı ilə daşınır. Süd sisternlərə və flyaqalara (nehtərə) yığılır. Sisternlərdə daşınma geniş yayılmış və sərfəlidir. Sisternlər, avtomobilin üzərində birdəfəlik quraşdırılan və ya qoşulub-ayrılan olur. Hazırda MAZ-200 avtomobilinin şassisi üzərində 5500 litr, ЗИЛ-150-nin şassisi üzərində tutumu 2900 litr, ГАЗ-51-in şassisi üzərində tutumu 1800 litr, İkarusun şassisi üzərində quraşdırılmış tutumu 6760l litr olan sisternlərdən və s. daha çox istifadə edilir. Ən iri avtosisternin tutumu 21000 litrdir. ABŞ, İngiltərə, Almaniya və digər ölkələrdə tutumu 13500 litr olan sisternlər geniş yayılmışdı. Macarıstan, Finlandiya, Danimarka və digər ölkələrdə soyudulmuş süd tutumu 500-dən 5000 litrədək olan, avtomaşınlardan götürülüb dəmir yolu nəqliyyatına qoyula bilən sisternlər və konteynerlərdə daşınılır. Südün belə nəql edilməsi, həm iqtisadi, həm də keyfiyyət baxımdan sərfəlidir. Avtomobil sisternlərinin termoizolyasiyası daim təkmilləşir. İndiki avtomobil sisternlərində 10 saat ərzində saxlanılan soyudulmuş südün temperaturu cəmi 1,5÷2ºC yüksəlir.
Təmizlənmiş və soyudulmuş süd emala verilməzdən əvvəl müvəqqəti saxlanılır. Süd zavodlarında südü saxlamaq üçün böyük çənlərdən istifadə edilir. Bu çənlər izoləedici örtüyə malik olduğu üçün süd orda gec isinir. Süd çənləri aliminiumdan hazırlanır və tutumu 1-25 ton olur. Saxlama müddətinə südün qaymağı ayrıla bilər. Bunun qarşısını almaqdan ötrü çənin daxilində qarışdırıcı vardır. Südün saxlama müddəti onun soyudulma dərəcəsindən asılıdır . Müxtəlif temperaturda turş süd məh. saxlanma müddəti, saat-la.
Südü saxlamaq üçün tələb olunan optimal temperatur müəyyən edilərkən onun hansı şəraitdə alındığı, mikroorqanizmlərlə çirklənmə dərəcəsi, sağılandan sonra soyudulanadək ötən müddət nəzərə alınmalıdır. Südün saxlanılması onun təmizliyindən də asılıdır. Mikroorqanizmləri az olan südü daha çox saxlamaq mümkündür. Südün korlanma ehtimalı olduqda isə dərhal emala verilir. Çəndən su boşaldıqdan sonra onlar dərhal təmiz yuyulub dezinfeksiya edilir. Bir qayda olaraq emal müəssisələrində süd saxlanılmır. Çünki, saxlanma zamanı keyfiyyəti pisləşir. Lakin, maşın və aparatların fasiləsiz işinin təmin edilməsi üçün müəyyən miqdarda süd ehtiyatı olmalıdır. Süd divarları izolyasiya olunmuş hovuzlarda, tutumu 1000÷2000 litrədək olan tanklarda, rezervuarlarda saxlanılır. Şaquli və ya üfüqi vəziyyətdə olan, paslanmayan poladdan, aliminiumdan hazırlanan tanklar və rezervuarların iki divarı olur. Tank və rezervuarlardan əsasən şəhərlərdəki iri süd emalı zavodlarında istifadə olunur. Tank və rezervuarda südü 36÷48 saat saxlamaq mümkündür. Saxlanılan zaman yağın ayrılmamağı üçün rezervuarlarda südü qarışdıran kürək olur. Süd tez xarab olan məhsullardan olduğuna görə qaranlıq və təmiz yerdə, aşağı müsbət temperaturda saxlanılmalıdır. Belə şəraitdə onda bakteriyalar inkişaf edə bilmir. 10ºC-dən yüksək temperaturda isə mikroorqanizmlərin hüceyrələri bölünür və südü turşudan fermentlər fəallaşır. Süd ticarət şəbəkələrinə çatdırılması tez xarab olan yüklərin daşınması qaydalarına uyğun olaraq xüsusi nəqliyyat vasitələrində həyata keçirilməlidir. Süddə qırmızımtıl, göy və sarımtıl rəngin müşahidə edilməsi onun bakteriyalarla yoluxmasına dəlalət edir. Qursaq mayası düşdükdə və turşuluğu aşağı olduqda südü qızdırarkən onda çürümə baş verir. Temperaturdan və emal üsulundan asılı olaraq südün saxlanma müddəti aşağıdakı kimidir: - pasterizə olunan süd 0-18ºC-yə qədər temperaturda 36 saat; - sterilizə olunan süd 0-10ºC-də qablaşdırmadan asılı olaraq 4-6 ay; -konservant əlavə edilən sterilizə edilmiş süd 0° C tempuraturda 1 ilə qədə; - quru süd məhsulları 1-10ºC-də hermetik tarada 8 ay, digər taralarda 20ºC-dən yüksək olmayan temperaturda 3 ay. Bundan başqa taralaşdırılmada yüksək standrtlara uyğun qablaşdırılmadan istifadə olunması bu məhsulların uzun müddət keyfiyyətini saxlamasına səbəb olur. Xaricdən respublikamıza gətirilən turşudulmuş süd məhsullarının gömrük ekspertizası .; Ölkəmizəxaricdən gətirilən qidaların təhlükəsizliyi üçün hər məhsul gömrükdə ekspertizadan keçir. Gömrük ekspertizası gömrük laboratoriyalarında həyata keçirilən, gömrük tənzimlənməsi sahəsində məsələlərin həll edilməsi üçün xüsusi və elmi biliklərdən istifadə etməklə, gömrük ekspertləri və digər ekspertlər tərəfindən aparılan tədqiqatdır. Gömrük ekspertizasınin aparılması üçün ilk öncə orta nümunə götürülür. Sonra orqonoleptik, fiziki-kimyəvi və s. ekspertizalar aparılır.
Turş südün keyfiyyətinin təyin olunması zamanı ondan orta nümunənin götürülməsinin böyük əhəmiyyəti vardır. Avtosisternada olan turş süd 3-4 dəqiqə mutovkanın köməyilə qarışdırıldıqdan sonra hər gözdən ayrılıqda nümunə götürülür. Əgər süd mehtərəyə qablaşdırılmışsa, onun ümumi sayının beş faizindən 8-10 dəfə qarısdırıcını yuxarı-aşağı hərəkət etdirməklə qarışdırdıqdan sonra nümunə götürülür quru və təmiz qaba tökülür. Sonra bu umümi olan nümunədən 0.5 litr orta nümunə götürülür.Və bu nümunə diametri doqquz mm olan metal boru vasitəsiylə götürülür. Əgər turş süd artıq istehlak taralarına(şüşə butulkalara, paketlərə) qablaaşmışsa, yeşiklərin sayı 100-ə qədər olduğu zaman 1-2, 100-200 olduqda 2-3, 200-500-ə qədər olduqda 3-4, 500-1000-ə qədər olduqda isə 4-5 ədəd şüşə butulka və ya paket götürülür. Fiziki-kimyəvi, orqonoleptiki göstəriciləri təyin olunan süd yaxşı qarışdırılmalıdır. 20±2 C isidilmələdir. Qarışdırmaq üçün şüşədə olan süd 2-3 dəfə təmiz qaba , oradan da əksinə tökülməlidir. Və yaxud da şüşə butulkanın içərisində aşağı yuxarı qarışdırmaqla da olar. Əgər ki, şüşədəki südün üzərinə yağ toplansa, yəni, qaymaq bağlamış olsa, o zaman şüşə süd ilə birlikdə su hamamında 35-40C-ə qədər isidilir. Sonra qarışdırılır. Və nəhayət 20±2C soyudulur. Turş süd nümunəsi tədqiqatın sonuna kimi saxlanılmalıdır
Turşudulmus sud məhsullarını orqoneleptiki qiymətləndidikdə məhsul onun rəngınə. konsistensiyasına. iyinə, qablaşmış taranın xarici görünüşü və dadına nəzarət edillir. İçərisində turş süd məhsulu qablasmış bankaların, şüşələrin agzı aliminium zər vərəqlə kiip bağlanmalıdır. Qapagın uzərində aydın görunən markalanma olmalıdır. Məhsul qıcqiırmamalıdır və hava qabarciqları görunməməlidir. Pakətlərə tökülmüşsə onllar axıtmamalıdırlar. Və üzərlərində ayrı göstəricilərlə yanaşi, istehsall tarixi mütləq olmalıdır. Şüşədə və paketlərdə olan südün xalis çəkisini təyin etmək üçün Şüşədə və paketdə olan süd diqqətlə köpüklənməyə yol verilmədən ölçü silindrinə tökülüb ölçüsü müəyyən edilir. Və yaxudda tara ilə birlikdə çəkildikdən sonra süd boşaldılır. Tara təmiz yuyulur, sonra qurudulur. Çəkisi müəyyən edilir və ümumi çəkidən çıxılır. Südün konsistensiyasının təyin etmək məqsədilə süd nümunəsini bir kimyəvi stekandan o birinə yavaş-yavaş stəkanın divarı ilə tökməli və onun divarını və dibini nəzərdən keçirilməlidirlər. Süddə selik çöküntülər və lopalar hansı ki, oambığabənzərdir olmamalıdır. Standarta görə inək südünün konsistensiyası bircinsli çöküntüsüz olmalıdır. Duru olmamalıdır. Selikli olmasına səbəb südə selik əmələ gətirən mikrobların düşməsi və inək yelinin sağlam olmamasıdır. Bütün nov qatıqların konsistensiyası bərk və orta qatılıxda olmalıdır. Dələmnin kəsiyi parlag olmalıdır.Zərdabın ayrılması isə xoşagələn hall deyildir. Əgər brada zərdab əmələ gəlmişsə, o, üç faizdən artıq olmamalıdır. Kefir bircinsli və zəıf konsistensiyalıdır. Az saylı haava qabarcıqlı ola bilər. Qımızının konsistensıyası qazlı və duru olür. Bütun növ qatıqların nöqsanları boş yəni mayetəhər konsistensiyalı, qıcqırmış, zərdabı ayrılmış olur. Südün rəngini təyin etmək üçün diametri 1.5-2 sm olan təmiz və şəffaf sınaq şüşəsinə ssüd töküb gündüz işığında baxılır. Qatiqların rəngi sudvari, ağ , sariya çalarlı olur. Kefirin rəngidə həmçinin qatıq kimidir. Ukranya qatıgının rəngi krem rəngində olur yəni, tund sarı. Yuksək dərəcədə uzun muddət pasterizə olunduğu üçün sud şəkəri karamelləşir. Südün dadını yoxlamaq üçün ondan bir qurtum ağıza götürülür. Bir az saxlanılır və udulur. Pasterizə edilməş südün dadı ona xas olaraq şirintəhər olur. Çiy südün dadını təyin etmək məsləhət görülmür [20]. Tursudulmuş sud məhsullarının təmiz xoşagəlimli sud turşusu dadı var. Hec bir kənar dad və iy olmamalıdı. Turş süd məhsullarında kəskin turş dad ola bilir. Bu məhsullari isti şərıitdə saxladıqda bas verir. Südün iyini təyin etmək üçün süd olan taranın ağzı açılmalı və o dəqiqə iyləməlidir. Ya da süddən stəkana töküb iyləmək lazımdır. Süddə ona məxsus iyi olmalıdır. Süd iyli məhsulların yanında saxlandıqda məsələn, neft və balıq məhsulları yanında özünə bu məhsulların iyini çəkir. Heyvanlar iyli yemlərlə qidalananda südə xoşagəlməyən iy keçir [21]. Orqoneleptiki göstəricilərinə əsasən dövlət standart tələbərinin ödəməyən turş süd məıhsullarını satışa buraxılmasına icazə yoxdur. Fiziki-kimyəvi ekspertiza Turşudulmuş süd məhsullarının fiziki-kimyəvi ekspertizasını aparmaq üçün ölkəmizə xaricdən gətirilən “Pınar” kəsmiyində yağı və turşuluğu təyin edək Kəsmikdə yağ faizinin təyini: Götürdüyümüz tədqiqat obyektlərində yağın faizini aşağıdakı metodda təsvir olunan ardıcıllıqla təyin etmək lazımdır . Təmiz xama ölçəninə nümunəsindən 5 qram miqdarında məhsulu çəkib qoyuruq. Həmin nümunənin üzərinə 5 ml su tökürük. Bundan sonra çox ehtiyatlı yağölçənin divaarı ilə süzülmək şərti ilə sıxlığı 1.81-1.82 q/ olan 10 ml sulfat turşusu ( ) tökürük. Üzərinə 1 ml izoamil spirt də əlavə edilir. Yağölşənin ağız hissəsini rezin tıxacla bağlayırıq. Bu prosedurdan sonra 65±2◦C istiliyi olan su hamamına yağölçəni qoyuruq. Arabir çalxalayır, kəsmiyin zülalını tamam həll olunadək saxlayırıq . Rezin tixac aşağı tərəfdə olmalıdır. Bundan sonrakı əməliyyatlar “ Süd məhsullarında yağın təyini” metodikasında olduğu kimi aparılır. Xama yağölçənində iki bölgüsü kəsmiyin bir faiz yağ olduğunu göstərir. Kəsmikdə yağın miqdarı yağölçənin bir balaca bölgüsünə əsasən aparılır. Paralel təhlillər arasında fərq ±0.5 faizdən çox olamamlıdır. Gedişatı izah olunan bu metod vasitəsilə götürdüyümüz obyektlər üzərində təcrübə aparılmışdır. Pasterizə edilmiş süddən hazırlanan 200 qramlıq “Pınar” kəsmiyində yağın təyini üzrə 3 paralel təcrübə aparmışıq. Qablaşmanın üzərində 9% yağlılıq göstəricisi qeyd olunub. Bizim tədqiqatımız bu göstəricinin düzgünlüyünü və standrta uyğunluğunu sübut etməyə yönəlmişdir. Təsviri verilən ardıcıllıqla 3 nəticə alınmışdır: 8.95% ; 8.97% ; 8.96% Bu rəqəmlər standartdan bir qədər cuzı aşağıdır.Lakin qənaətbəxşdir. Kəsmikdə turşuluğun təyini. İkinci tədqiqat metodikamız kəsmik məmulatlarında turşuluğun təyininə əsaslanır. Ümumiyyətlə, kəsmik zülal əsaslı turşudulma yolu ilə alınan süd məhsuludur. Texnoloji prosses pasterizə olunmuş südün turşudularaq zərdabın bir hissəsinin kənarlaşdırılmasına söykənir. Kəsmik məmulatı Yağlılıq faizi normalaşdırılmış , Yağsızlaşdırılmış üzlü süddən hazırlanır. Kəsmiyin tərkibi insan orqanizminə zəruri olan əvəzolunmaz amin turşuları ilə zəngindir. Turşuluq 200-225 , 220-270 ◦ T ; 210-240◦ T arasında ola bilir. Götürdüyümüz kəsmik nümunələrində “turşuluğun təyini” aşağıdakı ardıcıllıqla işlənmişdir: Beş qram məhsulu 150-180 millilik farfor həvəngdəstəyə yerləşdiririk. 35-40 ◦ C tempuraturu olan 50 ml distillə suyunu götürdüyümüz məhsulun üzərinə əlavə edirik. Həvəngdəstənin köməyilə alınan məhulu yaxşı qarışdırırıq. 1%-li fenolftlanin məhlulundan 3 damcı hazırlanan məhsulun üzərinə əlabə olunur. Bu katalizator reaksiyanı sürətləndirməyə əsaslanır. Yaxşı qarışdırıldıqdan sonra 0.1 normal qələvi məhlulu ilə titrlənir. Bu prossesdə zəif çəhrayı rən alınmalıdır və bir dəqiqə müddətində itməməlidir. Büretkadan istifadə olunan qələvinin miqdarı hesablanır və həmin rəqəm 20-yə vurulur. Alınan nəticə turşuluq dərəcəsini təsdiqləyir və terner ilə istifadə olunur. 3 paralel təcrübə aparılmışdır: “Pınar” kəsmiyində turşuluq aşağıdakı kimi qiymətləndirilir. 1-ci təcrübə : Sərf olunan qələvinin miqdarı- 9.9 ml. Bu nəticə 20-yə vurulur: 9.9x20=198◦ T 2-ci təcrübə: Sərf olunan qələvinin miqdarı – 9.7 ml. Bu göstərici 20-yə vurulduqda aşağıdakı nəticə alınır: 9.7x20=194◦T 3-cü təcrübə : Bu dəfə sərf olunan qələvinin miqdarı- 9.8 ml olmuşdur. Bu nəticə 20-yə vurulur: 9.8x20=196◦ Turşuluğun təyini üzrə aparılan təcrübələr əsasında turşuluq dərəcəsi: 198◦T; 194◦ T; 196◦ T Alınmışdır. Orta rəqəm tapırıq:
Kəsmikdə turşuluq fərqləndirilir. Yağlıda (18%-li) turşuluq 200-225◦T, yarım yağlıda (9%-li və 5%-li) turşuluq 210-240◦ T, yağsız da 220-270◦T-dir. Bizim nümunədə turşuluq 196◦T olmuşdur. Nəticə qənaətbəxşdir “Pınar” kəsmik məmulatında turşuluğun təyini üzrə riyazi –statistik hesablama : 198; 194; 196 = =196 - 198-196=2 194-196=-2 196-196=0
( - )² ( - )²=2²=4 ( - )²=(-2)²=4 ( - )²=0²=0
D(x)= =4 =2 = m = ± = = 1.156 m% = = = 0.59 = ± ± - =196-3.68=192.32 + = 196+3.68=199.68 = = 1.9 “Pınar “ kəsmiyində turşuluq 192.3 % - dən 199.7% arasında tərəddüd edir. Variasiya əmsalı 1.02 – dir. Nisbi xəta – 1.9 . Nisbi xətanın vahidə yaxın olması müsbətdir. Nəticənin düzgünlüyünü sübut edir. “Pınar” kəsmiyində yağın təyini üzrə riyazi-statistik hesablanmalıdır. 8.95; 8.97; 8.96 1) = =8.96 - 8.95-8.96=-0.01 8.97-8.96=0.01 8.96-8.96=0 3)( - )² ( - )²=0(-0.01)²=0.0001 ( - )²=0.01²=0.0001 ( - )²=0²=0 4)D(x)= =0.0001 5) =0.01 6) = = = 0.11 7)m = ± = = 0.006 8)m% = = = 0.07 9) = ± 10) ±
11) = = 0.6 Deməli, “Pınar kəsmiyi”ndə yağ faizi 8.94% -dən 8.98% arasında tərəddüd edir. Qablaşdırılmanın üzərində yağlılıq ortalama 9% verilmişdir. Bu təhlillərdə variasiya əmsalı 0.11 olmuşdur ki, bu nəticə “yaxşı” qiymətləndirilir. Bu məhsulda yağın olması sensor göstəricilərlədə qiymətləndirilir. Nəticə qənaətbəxşdir.
Son bir ildə olkəmizə ABŞ-dan idxal olunan turşudulmuş süd məhsullarının miqdarı aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:
Ədəbiyyat 1. 2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasnda əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarli təminatına dair Dövlət Proqram, 2008-ci il, 25 avqust. 2. Ə.M.Əzimov, N.Ə Axundova., N.S. Qədimova Süd və sud məhsullarının texnologiyası. Dərslik. Bakı: “İqtisad Universiteti” Nəşriyyatı – 2016. – 390 səh. 3. Əhmədov Ə.İ, Musayev N.X. Ərzaq mallarının ekspertizası, II hissə, Bakı – 2005. 4. “Yeyinti məhsulları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı şəhəri, 18 noyabr 1999-cu il, № 759-IQ. 5. F.Ə Mustafayəv., E.Ə.Rüstəmov Yeyinti məhsullarınn laboratoriya müayinələri. Ali məktəbləri üçün dərslik. Bakı: «Elm», 2010. - 448 s. 6. Ф.Х. Адулова, О гигиенической безопасности пищевых продуктов /.Адулова Ф.Х, Гуреева В.А.,.Смирнов В.А и др. // Матер. Х Всерос. Съезда гигиенистов и санитарных врачей. – М., 2007. – Кн. I. – С. 767-770. 7. Афонькин С.Ю. Опасные продукты. – СПб.: Изд-во «А.В.К.», 2001. – 160 с. 8. Н.Г.Бабанская, С.Б.Васильева, В.М.Позняковский Безопасность продовольственного сырья и пищевых продуктов: учебное пособие/ Кемеровский технологический институт пищевой промышленности. - Кемерово, 2005. - 140 с. 9. С.А. Бредихин Технологическое оборудование предприятй молочной промышленности. Учеб. пособи для вузов. - М.: Колос, 2010. - 408 с. 75 10. Василинец И.М., Колодязная В.С. Методы исследования свойств сырья и пищевых продуктов: Учеб.пособие. – СПб.: ГУНиПТ, 2001. – 165 с. 11. Гофман В.Р. Экологические основы безопасности продовольственного сырья и товаров. – Челябинск: Изд. ЮУрГУ, 2002. – 83 с. 12. К.К. Горбатова Физико-химические и биохимически основы производства молочнх продуктов. - СПб.: ГИОРД, 2003 13. Голубева Л.В., Пономарева А.Н., Полянский К.К. Современная технология молока пастеризованного. – Воронеж: Изд-во ВГУ, 2001. – 104 с. 14.Л.В. Донченко, В.Д. Надыкта Безопасность пищевого сырья и продуктов питания. – М.: Пищепромиздат, 1999. – 352 с. 15. Г.Н.Крусь, А.М. Шалыгина, З.В. Волокитина Методы исследования молока и молочных продуктов. / Под общ. ред. А.М.Шалыгиной. – М.: Колос, 2000. – 368 с. 16. Шалыгиной. А.М.— М.: Колос, 2006. — 455 с. 17. Г.Д Крылова.Standartlaşmanın əsasları. 18. В. Кузнецов Экологическая безопасность человека //Основы безопасности жизни. – 2000. – №1. – С.41–43. 19. И.И. Кузьмин и др. Безопасность и риск: эколого-экономические аспекты. – СПб.: Изд. СПб ГУЭФ, 1997. – 164с. 20. Н. Кузнецов, Н Т Липатов.. 6: Технология детских молочных продуктов - СПБ 2005. - 512 с. 21. Internet resursları. Yüklə 1,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||