Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti

REFERAT
Mövzunun aktuallığı. Ölkəmiz müstəqilliyini qazandıqdan sonra fərqli prizmadan inkişaf etməyə başlamış, dünya arenasında istər mədəniyyəti, istər iqtisadi inkişafı, islahatları, hərtərəfli irəliləyişləri ilə nəzərə çarpmağa başlamış, xarici dövlətlərin həm investisiya yönümlü, həm də bu və ya digər tərəfdən əməkdaşlıqları üçün maraq sahəsinə çevrilmişdir.

Bazar münasibətlərinə keçidlə əlaqəli son dövrlərdə Azərbaycanın bütün statistika və uçot sistemi dəyişikliyə məruz qalmışdır. Bu qeyd edilənlər, standartların ölkənin statistika və uçot təcrübəsində tətbiqini zəruri etdi, bu isə beynəlxalq müqayisəni həyata keçirməyə imkan verir. Bunun üçün edilən vacib işlərdən biri isə Milli Hesablar Sisteminin qurulmasıdır.

Əvvəllər Milli Hesablar Sistemi Milli Gəlirin statistikası bazasmda yaranmışdır. Bununla müxtəlif metodlarla Milli Gəlirin (məhsulun) qiymətləndirilən göstəricilərinin vahid sistemə inteqrasiyası həyata keçirilmişdir. Bu inteqrasiya Milli Gəlirin müxtəlif metodlarla hesablanmasmm əsasmda duran qaydalarm uzlaşdırılması və harmonizasiyası demək idi. Növbəti mərhələdə MHS - nin inkişafı və təkmilləşdirilməsi iqtisadi proseslərin müxtəlif aspektlərini xarakterizə edən makroiqtisadi informasiyanm müxtəlif bölmələrinin (sahələrarası əlaqələr, xarici iqtisadi əlaqələr, milli sərvət, maliyyə vasitələri ilə əməliyyatlar) göstəricilərinin ümumi sistemə inteqrasiyası və sistemin əsas göstəriciləri (Ümumi Daxili Məhsul və Milli Gəlir) ilə harmonizasiyası istiqamətində olmuşdur. MHS - nin bu cür quruluşu onun analitik imkanlarmı əhəmiyyətli şəkildə artırır və ayrı- ayrı makroiqtisadi dəyişənlər arasmdakı əlaqələri müəyyənləşdirməyə imkan verir ki, bu da iqtisadiyyatdakı dəyişiklikləri şərtləndirən amilləri aşkar etmək üçün vacibdir.

MHS-nin müasir xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, o, yalnız bütövlükdə iqtisadiyyatm deyil, həm də onun mühüm struktur bölmələrinin - sahələr və institusional sektorlarm vəziyyətini və inkişafmı səciyyələndirməyə, bu struktur bölmələri arasmdakı qarşılıqlı əlaqələri aşkar etməyə imkan verir.

Milli Hesablar Sisteminin analitik imkanlara malik olması müasir dövrdə statistik təhlilin konseptual əsası kimi onun əhəmiyyətini daha da artırır. Magistr işinin mövzusu da məhz bunlarm konteksində əsaslandırılmışdır.