137
Kürdü bədənin ölçüsünə müvafiq kip tikildiyindən onun yanlarında 10-12 sm uzunluğunda
«çapıq» və «çıxıntı» qoyulardı.
Eşmək. Aşılanmış
xəzdən biçilmiş və üstünə parça üzlük çəkilmiş, eşmək mövsümi
səciyyəli isti geyim növü sayılırdı. Dağ kəndlərində eşməyin üzü ilə astarı arasına yun qoyub
sırıyarmışlar. Bu səbəbdən də bəzi bölgələrdə o, «sırıqlı» adlanırdı. Eşmək biçim etibarı ilə
kürdüyə çox yaxın olub yalnız yarım qollu tikilməsi ilə ondan fərqlənirdi.
Eşməyin qolu dirsəyə çatacaq qədər qısa biçilib tikilirdi. Onun qolağzı, yaxa və ətəyinin
kənarları kürdüsayağı xəz haşiyə ilə bəzədilirdi. Qolların sərbəstliyini təmin etmək üçün onun
qoltuqaltında iri «çapıq» qoyulurdu. Eşməyin xəz haşiyəsinin ətrafları çox vaxt bafta ilə
bəzədilirdi.
Eşməyin qabağı açıq qaldığından ilgə-düyməsiz tikilirdi. Soyuq vaxtlarda arxalığın
altından geyilən eşmək, əsasən, varlı qadınların geyim dəstinə daxil idi.
Canlıq (içlik)
mövsümi səciyyəli qadın geyimi olub, xüsusilə imkansız, kasıb ailələr
arasında geniş yayılmışdı. Biçim etibarı ilə kürdü və eşməkdən o qədər də seçilmirdi. Lakin
onlardan fərqli olaraq, canlığın həm üzü, həm də astarı parçadan biçilir və arasına yun qoyulub
sırınırdı. Eşməkdən fərqli olaraq, onun boyvəboy açıq yaxasına ilgə-düymə tikilirdi. Canlığı
qışda həm qadınlar, həm də kişilər geyinirdilər. Qərbi Azərbaycanda «içlik» («işdik») adı ilə
bəlli olan bu geyim növü Muğan qadınları arasında «
yəl» adlanırdı. Yəl çox vaxt qırmızı və ya
yaşıl məxmərdən tikilirdi. İmkanlı qadınların yəli qoza düymələrlə düymələnərmiş.
58
Bir qayda olaraq, üst paltarının altından geyilən canlığın üzü ilə astarı arasına yun qoyulub
sırındığı üçün «sırıqlı» da adlanırdı.
Tipoloji cəhətdən çox yaxın olan kürdü, eşmək və canlıq (içlik) eyni mənşədən, çox güman
ki, qədim dövrün ilk geyim tiplərindən olan dəri bürüncəkdən törəmişdir. Bu geyim növlərinin
hər üçü düzyaxa olur və ön qanadlarının açıq qalması ilə fərqlənirdi.
Dostları ilə paylaş: