Sivilizasiyanın texnogen anlayışı – tarixi proses mərhələlər şəklində
inkişaf edib. Bu mərhələlər inkişafda sivilizasiyalar müxtəlif formalara ayrılır.
Məs., şifahi, yazılı, antropogen, təkamül və texnogen sivilizasiyalar. Bu
təsnifatda əsas yeri texnogen yanaşma tutur. Texnologiyanın inkişafına
görə sivilizasiyalar aşağıdakı mərhələlərə bölünür:
-
İndustriala qədərki sivilizasiya;
-
İndustrial sivilizasiya;
-
Post-industrial sivilizasiya.
İndustrialaqədərki sivilizasiyada əsasən sadə texniki qurğu və vasitələr
yer tuturdu. Məs., su dəyirmanları, yel dəyirmanları və s. Bu mərhələdə
həm də əmək bölgüsünün dərinləşməsi sahəsində yeni fəaliyyət sahələri –
həkim, müəllim, notarius, vəkil və s. yarandı.
İndustrialaqədərki sivilizasiya XV əsrinn sonuna qədər davam etmişdir.
XVI-
XVII əsrlərin sənaye inqilabı və iqtisadi yüzilliyiylə əlaqədar industrial
sivilizasiya yarandı. Bu dövrdə texnikada və iqtisadiyyatda mühüm
ke
yfiyyət dəyişiklikləri baş verdi. İndustrial sivilizasiya mərhələsində insanın
fiziki qüvvəsinin yerini tədricən texnika tutmağa başladı.
Post-
industrial sivilizasiyası elmi-texniki inqilab ilə bir vaxtda XX əsrin
ortalarında yaranmağa başlamışdır. Bu dövrdə mikroelektronika,
informatika və yeni intellektual texnologiya formalaşdı. Bu prosesdə
insanların həyatı yeni texnika üzərinə keçdi. Nəticədə iş günü qısaldı, əmək
şəraiti yaxşılaşdı, peşə hazırlığı yüksəldi və asudə vaxt çoxaldı.
Dostları ilə paylaş: |