Azərbaycan respublikasinin təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti

“publisistika”  anlayışıdır. Xüsusilə  də qlobal demoqrafiya, 
ekologiya, miqrasiya, narkomaniya və s. problemlər 
öyrənilərkən bu termindən daha çox istifadə edilir. Bu 
terminin məzmunu ilə bağlı  hələ  qədim dövrlərdən bəri 
(Yunanıstan,  İtaliya,  İngiltərə) saysız-hesabsız diskussiya və 
polemikalar  aparılsa və  hamı  tərəfindən qəbul olunan 
mənası  əldə olunmasa da, bəzi xarakterik cizgiləri barədə 
ümumi diskursorlara gəlib çıxmaq mümkün olmuşdur. 
Müasir dövrün öncül media tədqiqatçısı, Bakı Dövlət 
Universitetinin professoru C.Məmmədlinin elmi 
ümumiləşdirmələrinə görə, publisistika jurnalistikanın xüsusi 
sahəsidir; publisistika intellektual yaradıcılığın sahəsidir; 
jurnalistika publisistikanı özündə  əks etdirir; publisistika da 
ədəbiyyat kimi yaradıcılığın məhsuludur, eyni ədəbi 
materialdan – sözdən yoğrulur; publisistika sözü birbaşa 
deyir, dəqiq ünvana ötürür, real həyat faktlarına söykənir; 
publisistika  şüura, ağıla yönəldilir; publisistika daha çox 
ictimai məzmun kəsb edir (C.Məmmədli. Jurnalistikanın 
müasir inkişaf meylləri. Bakı, 2006, səh. 260-263).  
 Publisistikaya 
münasibətdə yuxarıdakı iki mövqeni 
müqayisə edərək yəqin etmək olur ki, publisistika insanların 
ağlına,  əhval-ruhiyyəsinə  və davranışına ciddi təsir 
vasitəsidir; təsir açıq və ictimaiyyətin gözü qarşısında həyata 
keçirilir; təsir mənbəyi məhz ictimaiyyətin diqqətini cəlb 
etmək istədiyi müzakirə obyektinə münasibətdə aydın şəkildə 

---

18 
 
ifadə olunmuş mövqe tutur. Publisistik fəaliyyət üçün təkcə 
mətbuat istifadə olunmur. Natiqin çıxışı, sənədli film, 
təşviqat plakatı, hətta səhnələşdirilmiş tamaşalar da açıq 
ideoloji akt ola bilər. Belə hallarda publisistika 
jurnalistikadan daha “geniş” məna kəsb edir. Eyni zamanda, 
müasir dövrdə publisistikanın mövcudluğunu mətbuatın 
unikal imkanlarından kənarda təsəvvür etmək mümkün 
deyildir. Deməli, hazırda jurnalistika publisisitikaya nisbətən 
“geniş” məna kəsb edir. Ona görə də “Jurnalistika və müasir 
dövrün qlobal problemləri” kursunu öyrənərkən publisistika 
termininin jurnalistikanın sinonimi kimi işlənib-işlənməməsi 
düzgün qiymətləndirilməlidir. 
 Kursda 
ən çox istifadə olunan termin “qlobal