Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Texniki Universiteti

Təcrübə qurğusu.
V həcmində şüşə qabda m₁ kütləli, P₁ təzyiqli qaz T temperaturunda doldurulur. Qazın halı aşağıdakı tənliklə hesablanır.
(3)
Qazın bir hissəsi sorulub çıxarılır, nəzərə alaraq ki, T=const. (izotermik proses).


Təcrübə qurğusunun sxematik təsviri.

1-sıxaclı şüşə qab
2-elektron tərəzi
3-manometr
4- tərəzi
5-Kamovski nasosu
6-rezin şlank
Sorulduqdan sonra qazın kütləsi m₂, təzyiqi P₂, kimi təyin olunur.
(4)
(4) və (3)-ün fərqindən molyar kütləni təyin edək.
(5)
(5) tənliyi ilə məlum temperatur, həcm, kütlə fərqi və təzyiqlər fərqindən molyar kütləni təyin edirik.
Təcrübə qurğusunda havadan istifadə olunur, yəni azot, oksigen və digər elementin qarışığından. Qaz qarışığı üçün yalnız orta molyar kütlədən danışmaq olar. təcrübə yolu ilə (5) tənliyindən təyin olunur.
Təsəvvür edək ki, qaz 2 komponentdən ibarətdir: a və b, hər komponentin halı Mendeleyev-Klapeyron tənliyindən tapılır.
(6)


Burada:
p_a və p_{b ,} - uyğun olaraq «a» və «b» qazlarının parsial təzyiqləridir.
m_a və m_b -qaz qarışıqlarının kütləsi
µ_a və µ_b –molyar kütlə
(6) və (7) tənliyini Dalton qanununda nəzərə alsaq və tənlikdə dəyişiklikləri nəzərə alsaq


(8) tənliyindən alarıq:

(9) tənliyindən asanlıqla aşağıdakı tənliyi alırıq


Burada: ρ – kolbadakı havanın sorulmayaqədərki sıxlığıdır.